تاکنون، تعاريف متعددي براي مديريت ارائه شده است. برخي از مهمترين تعاريفي که ارائه شده، به قرار زير است:
• هنر انجام امور بوسيله ديگران
• فرايندي که طي آن تصميمگيري در سازمانها صورت ميپذيرد
• انجام وظايف برنامهريزي، سازماندهي، رهبري، هماهنگي و کنترل
• علم و هنر هماهنگي کوششها و مساعي اعضاي سازمان و استفاده از منابع براي نيل به اهداف سازماني
• بازي کردن نقش رهبر، منبع اطلاعاتي، تصميمگيرنده و رابط براي اعضاي سازمان
اما آيا ميتوانيم تعريف ديگري هم بر تعاريف موجود از مديريت بيفزايم؟ به گمانم پاسخ اين سوال آراي باشد. چرا که يکي از نکات بسيار مهم در مديريت هر سازماني آشنايي با قوانين و استفاده کامل از تمام ظرفيتهاي قانوني است. بنابراين هر در کنار تمام تعاريف کلاسيک فوق ميتوانيم بگوييم که مديريت يعني: استفاده از ظرفيتهاي قانوني. البته شايد بهتر باشد که بگوييم تکنيک استفاده از ظرفيتهاي قانوني زماني بيشتر به کار ميآيد که سازمان يا شرکتي به بحران خورده باشد. تا پيش از حضور بحران عمدتاً امور سازمانها بر مدار قبلي خود ميچرخد؛ اما با وقوع بحران مديري ميتواند به سلامت از آن بجهد که تسلط کافي بر ظرفيتهاي قانوني داشته باشد. تجربه و تعقيب رد پاي چنين مديري در عبور از بحران ميتواند الگوي بسيار خوبي براي ساير سازمانها و شرکتها باشد.
ميدانيم که در صنايع مختلف و در بخشهاي گوناگون برخي از شرکتها تجارب و موفقيتهاي مناسبي را داشتند که ساير شرکتها ميتوانند با کمترين درجه از آزمايش و خطا و پرداخت هزينه گزاف تجربه مستقيم، از آنها استفاده نمايند در اين حالت کاهش بهاي تمام شده و افزايش سرعت تطابق با شرايط اتفاق ميافتد و موجبات ارتقاء همه جانبه و متوازن بسياري از شرکتها فراهم خواهد شد.
به عنوان مثال تجارب چند سال اخير گروه خودروسازي سايپا در زمينه اصلاح ساختار مالي، توسعه محصول يا خدمات، تامين مالي، انتشار اوراق مرابحه و صکوک، جذب مشارکت خارجي و ... ميتواند الگوي بسيار خوبي براي بسياري از شرکتهاي ديگر باشد که آنها نيز در همين حوزهها دچار مشکلات عمدهاي هستند. در چنين شرايطي ورود وزارت صنعت، معدن و تجارت و ايجاد مکانيزم مناسب در جهت انتقال اين تجارب و موفقيتها در قالب مدلها و الگوها، نقش اساسي در رشد و ارتقاء شرکتهاي مختلف خواهد داشت.
نمونه بارز چنين تعاملي در هفتادمين «نشست شوراي گفتگوي دولت و بخش خصوصي» به منصه ظهور رسيد. در اين جلسه که با حضور دکتر کرباسيان وزير محترم اقتصاد و دارايي, رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي ايران، رئيس اتاق تعاون ايران، روساي کمسيونهاي اقتصادي مجلس، مسوولان بانک مرکزي، رئيس سازمان مالياتي کشور، اعضاي شورا و فعالان بازار سرمايه تشکيل شده بود, به نتايجي دست يافتند. از جمله اينکه پيگيري مصوبه شصت و هفتمين جلسه شوراي گفتگوي دولت و بخش خصوصي در خصوص «اعتراض به اجراي حکم ماده 46 قانون رفع موانع توليد» و پيشنهادهاي اصلاح آن و نيز پيگيري مصوبه شصت و چهارمين نشست شورا در خصوص "موضوع تعلق ماليات بر افزايش بهاي ناشي از تجديد ارزيابي داراييهاي اشخاص حقوقي" مورد بحث و بررسي قرار گرفت. شايان ذکر است که در شصت و چهارمين نشست شورا «بررسي تعلق ماليات بر افزايش بهاي ناشي از تجديد ارزيابي داراييهاي اشخاص حقوقي، موضوع حکم ماده 10 آيين نامه اجرايي تبصره 1 ماده 149 اصلاحيه قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 1395» در دستور کار شورا قرار گرفت و مقرر گرديد که: «به منظور تسهيل شرايط پرداخت تسهيلات به اشخاصي که به واسطه عواملي غير از مديريت اعم از تحريمها يا تغييرات نرخ ارز، فرايند کسب و کار آنها با زيان انباشته مواجه شده است و مشمول ماده 141 قانون تجارت شدهاند و از کفايت سرمايه جهت اخذ تسهيلات برخوردار نميباشند و پيشتر با استفاده از امکان تجديد ارزيابي، اقدام به افزايش سرمايه مينمودند، موضوع ثبت حسابداري تجديد ارزيابي داراييها به نحوي که استانداردهاي حسابداري رعايت گردد، دبيرخانه شوراي گفتوگو ظرف مدت دو هفته، اقدام به برگزاري کارگروه کارشناسي با حضور نمايندگان اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي ايران و دستگاههاي مربوطه همچون سازمان امور مالياتي، سازمان حسابرسي، سازمان بورس و اوراق بهادار، بانک مرکزي و کميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي، نمايد.»
گروه سايپا و استفاده از فرصت افزايش سرمايه از محل تجديد ارزيابي:
طبق ماده 149 تبصره يک اصلاحيه قانون مالياتهاي مستقيم اجراي برنامه افزايش سرمايه از محل تجديد ارزيابي داراييها تا پايان سال 94 معاف از ماليات بر درآمد ميشدند. بنابراين در سال 94 از ۱۵۳ شرکتي که افزايش سرمايه دادهاند، ۴۹ شرکت فرابورسي و مابقي بورسي بودند که در اين ميان افزايش سرمايه ۲۲ شرکت بالغ بر ۴/ ۵ هزار ميليارد تومان از محل تجديد ارزيابي داراييها بوده است. اين شرکتها شامل سايپا، زامياد، سايپا آذين، بانک پارسيان، بانک شهر، داروسازي کوثر، گسترش صنايع و خدمات کشاورزي، صنايع ريختهگري ايران، بيمه ميهن، کارخانههاي مخابراتي ايران، تامين ماسه ريختهگري، سيمان دورود، شهد (قند خوي)، صنايع شيميايي فارس، چرخشگر، لبنيات پاستوريزه پاک، قند لرستان، نورد آلومينيوم و بيمه سينا است. هرچه بود گروه خودروسازي سايپا با استفاده از ظرفيتهاي قانوني موجود در ارتباط با افزايش سرمايه از محل تجديد ارزيابي در سال 94 به خوبي استفاده کرد و با اين اقدام خود که پاياني بود بر بحران گروه خودروسازي سايپا؛ نشان داد که مديريت يعني: استفاده از تمام ظرفيتهاي قانوني.
میترا مهرپرست- کارشناس اقتصادی