دکتر اصغر نعمتی
مدیرمسئول
ویروس کرونا و گسترش دامنه شیوع آن در کشورهای مختلف جهان موجی از ترس و نگرانی را در جامعه جهانی رقم زد، کشور ما نیز از شیوع این ویروس موذی در امان نبوده و در حال حاضر کرونا تبدیل به کابوس بزرگ مردم شده است. اما آنچه بیش از هر چیز دیگری در بحران کرونا میتواند مورد توجه قرار گیرد، شیوه برخورد با این بحران و بهرهگیری از تجارب سایر کشورها بهویژه چین که در این زمینه پیشتاز است، میباشد.
نگاهی به عملکرد چین در برخورد با این پدیده واجد برخی ویژگیهای برجسته مدیریتی است که ذکر آن در قیاس با نحوه برخورد و مدیریت ما میتواند قابل تأمل باشد.
بدیهی است تشکیل ستادهای مدیریت بحران در مواقع بروز بحران در هر کشور متداول و رایج بوده و برخی ساختارهای متداول بهطور معمول در این زمینه شکل گرفتهاند تا در چنین مواقعی وارد عمل شوند. اما آنچه که در بحران کرونا در چین قابل ستاش است، سرعت عمل در کنترل و مهار بحران است که نمونه بارز آن رکورد زنی در ساخت ده روزه بیمارستان هزار تختخوابی ویژه بیماران کرونایی در شهر ووهان است. نکته قابل توجه دیگر هماهنگی و همگرایی دستگاههای اجرایی با رسانهها و تبلیغات است که توانستند با همافزایی روند رشد و همهگیری بیماری را کنترل نمایند.
تصاویر دریافتی از رسانهها حاکی است که اجرای قانون و تبعیت از فرامین از بارزترین خصلتهای مدیریت بحران در این کشور است به طوری که مراکز مرتبط با امور بهداشتی با نظم خاص و رعایت پروتکلهای ابلاغی در زمینههایی چون شناسایی و تشخیص درمان و پرستاری بدون کوچکترین انحرافی در مدیریت بحران مشارکت دارند. در این رابطه، برکناری مدیران کم کار و حضور مقامات بلند پایه همچون رئیسجمهور در ستاد بحران را از همین زاویه میتوان ارزیابی کرد. نظم و انضباط سختگیرانه چین در بحرانی که سلامت شهروندانش را به طور جدی هدف قرار داده است میتواند برای کشور ما هم سرمشق و الهام بخش باشد چرا که در قضیه رویارویی و مدیریت بحران کرونا در ایران شاهد برخی ناهماهنگیها، تناقضگوییها و عدم وضع و وجود پروتکلهای مشخص در این زمینه بودیم، به طوریکه نه تنها در التیامبخشی پیآمدهای بحران چندان توفیق نداشتیم، بلکه با وجود قابل پیشبینی بودن سرایت و شیوع بیماری در مقوله پیشگیری نیز به درستی عمل نکردیم و اقدامات مخاطرهانگیزی نظیر تداوم پروازها به چین خود مؤید این نکته میباشد.
نکته مهم دیگر بهرهگیری از ظرفیت رسانههاست که چنانچه در شرایط بحران بهدرستی مدیریت نشوند خود میتوانند بحران را تشدید نمایند که در این زمینه دولت چین با وجود نقدهایی که در ابتدای شیوع بیماری به عملکردش وارد است در ادامه به اوضاع تسلط یافت و با اطلاعرسانی دقیق، شفاف و لحظهای سعی در جلب اعتماد عمومی و مدیریت رسانهای بحران نمود که خلأ آن در مدیریت رسانههای داخلی ما چشمگیر است، اگرچه وزارت بهداشت با تلاشی در خور و البته دیرهنگام ستادی را جهت اطلاعرسانی دقیق و لحظهای تشکیل داد، اما این واکنش دیرهنگام زمینهساز دامن زدن به شایعات مختلف در فضای مجازی گردید. بررسیها نشان میدهد کشور چین سعی نمود با مدیریت درست رسانهها نسبت به شکلدهی یک فضای همدلی و مهیج در کنترل و سرکوب بیماری در سطح داخلی و بینالمللی دست یابد.
در همین رابطه ارتقای بحران کرونا از سطح اجتماعی و پزشکی به سطح امنیتی و وضع قوانینی در خصوص مجازات شایعهپراکنان فضای مجازی و پنهانکاران بیماری نشان از عزم این کشور در ساماندهی و کنترل زودهنگام بیماری دارد که از این تجربه نیز میتوان در کنترل بحران در ایران بهره جست.
با این توصیف در شرایطی که کشور ما در حال حاضر با این بیماری در جنگی تمام عیار قرار گرفته است، بهرهگیری از تجارب و درسهایی که از شیوه برخورد با این بیماری در پر جمعیتترین کشور دنیا بدست آمده است، میتواند ضمن احیا، ارتقا و جلب اعتماد عمومی، به ایجاد یک نوع همگرایی در حوزه مدیریت بحران، رسانه و تبلیغات منجر شده و بستر کنترل و مبارزه با بیماری را تسهیل و آسایش و آرامش را برای مردم فراهم نماید.
در آستانه سال نو ضمن تقدیر و تشکر از فعالان عرصه سلامت به ویژه پزشکان و پرستاران که در خط مقدم مبارزه با این بیماری هستند، از خداوند متعال سلامتی آحاد مردم ایران از گزند بلایا و بیماریها را مسألت مینماییم و امیدواریم با همت مردم در رعایت نکات بهداشتی، مدیریت درست و سختکوشی متولیان سلامت هر چه زودتر شاهد ریشهکن شدن این ویروس و پایان اضطراب و تشویش عمومی باشیم.
