[مجتبی پارسا] اکثر اروپا در شرایط قرنطینه قرار دارد و محدودیت‌های شدید رفت‌وآمدی به اضافه جریمه‌های سنگین برای خاطیان گذاشته شده است. اما اینها در مورد سوئد نیست. رستوران‌ها، زمین‌های بازی و حتی مدرسه‌ها در این کشور شمالی اروپا باز است. دولت برای مقابله با ویروس کووید-19 به اقدامات داوطلبانه متکی شده است. به گزارش گاردین، این رویکردی بحث‌برانگیز است که نظر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا را به خود جلب کرده است. ترامپ روز سه‌شنبه گفت: «سوئد این کار را کرد؛ آنها نامش را «هرد» (Herd) گذاشته‌اند. سوئد دارد بسیار بد عمل می‌کند.»
«هرد» یا «ایجاد ایمنی جمعی» روشی است که طی آن بیماران در قرنطینه نگهداری می‌شوند، اما سایر افراد جامعه رها می‌شوند تا با ابتلای افراد زیادی از جمعیت به بیماری، در برابر آن مقاومت ایجاد شود. با این حال دولت سوئد اطمینان دارد که این شیوه جواب می‌دهد. به گزارش سی.ان.ان، «آن لینده» وزیر خارجه سوئد روز چهارشنبه به تلویزیون این کشور گفت که ترامپ «کاملا در اشتباه است» که فکر می‌کند سوئد تئوری «ایجاد ایمنی جمعی» را در سر می‌پروراند. او گفت: «استراتژی سوئد این است که هیچ تعطیلی و قرنطینه‌ای وجود ندارد و ما به مردمی تکیه می‌کنیم که خودشان مسئولیت خودشان را برعهده دارند.»
«آندرس تگنل» اپیدمی‌شناس سوئدی نیز علیه انتقادات ترامپ که گفته بود سوئد بسیار بد عمل می‌کند، به سی.ان.ان گفته است: «من گمان می‌کنم که سوئد بسیار خوب عمل می‌کند. این کار باز هم همان نتایج خوبی را خواهد داشت که همیشه در پی داشته است. بنابراین بخش بهداشت و درمان سوئد این پاندمی را به شیوه فوق‌العاده مدیریت می‌کند.»
بر اساس آمار دانشگاه جان هاپکینز تا نهم آوریل 9هزار و 141 مورد بیمار و 793 مرگ در سوئد به دلیل کرونا تأیید شده است. با این حال، سوئد با تشویق و توصیه و نه اجبار مردم، در تلاش است تا با این بیماری مقابله کند. در بیست‌ودوم مارس یعنی دو روز پس از آنکه اسپانیا اعلام قرنطینه عمومی در سراسر کشور کرد، مقامات سوئد شروع به تشویق مردم این کشور برای شستن دست‌ها و ماندن افراد بیمار در خانههایشان کردند. در بیست‌وچهارم مارس قوانینی برای ممانعت از شلوغی و تراکم جمعیت در رستوران‌های سوئد اعمال شد؛ با این حال، این رستوران‌ها همچنان باز ماندند. همچنان که بسیاری از مدارس ابتدایی و راهنمایی بازماندند و جمعیت‌های تا 50 نفر همچنان مجاز است.
«آندرس تگنل» اپیدمی‌شناس از تصمیم دولت برای باز ماندن مدارس دفاع کرده است: «ما می‌دانیم که بستن مدارس تأثیر بدی روی سلامت دارد، چراکه بسیاری از مردم دیگر نمی‌توانند به خاطر فرزندان‌شان سرکار بروند. همچنین بسیاری از بچه‌ها هم به خاطر مدرسه نرفتن، آسیب خواهند دید.»
«الیزابت لیدن» خبرنگار در شهر استکهلم به سی.ان.ان می‌گوید که این شهر حالا کمی خلوت‌تر شده است: «در مترو دیگر خبری از شلوغی و تراکم زیاد جمعیت نیست. من گمان می‌کنم که اکثر مردم توصیه‌ها برای فاصله‌گذرای اجتماعی را جدی گرفته‌اند.» او می‌گوید: «گرچه برخی از سوئدی‌ها حتی به همسران‌شان هم نزدیک نمی‌شوند، برخی دیگر هم جشن می‌گیرند و با دوستان‌شان جمع می‌شوند.»
موج جدید
اکثر سوئدی‌ها روی محافظت از افراد سالمند تمرکز کرده‌اند. به همه افراد بالای 70سال گفته شده در خانههایشان بمانند و تماس‌های اجتماعی خود را تا حد امکان محدود کنند. یکی از مقامات دولتی سوئد می‌گوید که اکثر مردم از رویکرد دولت حمایت می‌کنند، اما بسیاری هم از این موضوع ناراحت هستند که هیچ ممنوعیتی برای بازدید از سالمندان تا این اواخر (اول آوریل) وضع نشده بود و حالا ویروس تا حد زیادی میان این خانه‌ها پخش و باعث افزایش میزان مرگ شده است. سازمان بهداشت جهانی نسبت به رویکرد سوئد خوشبین نیست. این سازمان با اشاره به افزایش بیماری کرونا در این کشور به سی.ان.ان اعلام کرده است «ضروری است» که سوئد «اقدامات لازم را برای کنترل انتشار ویروس، آماده‌سازی و افزایش ظرفیت سیستم بهداشت و درمان برای مقابله با ویروس، اطمینان از رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و ارتباطات همه جمعیت انجام دهد». یکی از سخنگویان سازمان بهداشت جهانی در اروپا گفته است: «فقط یک رویکرد «همه مردم جامعه» رویکرد قابل قبول و قابل اتکایی برای مقابله با شیوع بیشتر بیماری است.»
مطالعات نشان می‌دهد که شیب بیماری – ابتلا و مرگ بر اثر کرونا- در سوئد قطعا تندتر از بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی خواهد بود که اقدامات شدیدی را در پیش گرفته‌اند. مطالعه‌ای که ایمپریال کالج لندن انجام داد، تخمین زده است که 3.1درصد از جمعیت سوئد تا بیست‌وهشتم مارس (نهم فروردین) به بیماری مبتلا شدند و در مقایسه، تا این تاریخ، 0.41درصد در نروژ و 2.5درصد در بریتانیا مبتلا شده بودند.
در مورد آمار مرگ‌ومیر هم تا تاریخ هشتم آوریل (بیستم فروردین)، براساس آمار وزارت بهداشت سوئد، ویروس کرونا در سوئد، مسئول مرگ 67 نفر در یک‌میلیون نفر بوده است. درحالی‌که در نروژ این میزان 19 نفر در یک‌میلیون نفر و در فنلاند 7 نفر در یک‌میلیون نفر بوده است. میزان مرگ‌ومیر نیز در سوئد روز چهارشنبه 16درصد افزایش پیدا کرد. برخی از محققان سوئدی از دولت درخواست کرده‌اند تا سختگیرتر باشد. این هفته، چندین پزشک سوئدی در نامه‌ای سرگشاده به دلیل حضور تعداد زیادی از مردم در رستوران‌ها، بارها، فروشگاه‌ها و حتی پیست‌های اسکی اظهار تأسف کرده‌اند. آنها در این نامه نوشتند: «متأسفانه معنای این اقدامات، بالا رفتن آمار مرگ و ادامه یافتن آن در سوئد خواهد بود.» «سیسیلیا سودربرگ»، محقق در زمینه ایمنی ویروسی در موسسه کارولینسکای سوئد، یکی از 2هزار نفر متخصص و پژوهشگری است که درخواستی برای اقدامات سرسختانه‌تر امضا کرده است. او می‌گوید: «ما در این نبرد پیروز نخواهیم شد. این اتفاق بسیار ترسناک است. در جایی که من زندگی می‌کنم، مردم از خانههایشان کار می‌کنند، اما به رستوران‌های عمومی و محلی و کافه‌ها می‌روند و با افراد سالمند و نوجوانان و جوانان در مدارس و دانشگاه‌ها مراوده دارند. اینکه فاصله‌گذاری اجتماعی نیست!»
سودربرگ می‌گوید شرایط در استکهلم، جایی که بیشترین ابتلای بیماری در آنجا اتفاق افتاده «از دست رفته» اما با این حال اضافه کرده است: «هنوز برای نجات بقیه کشور دیر نشده است. امیدوارم با قرنطینه بتوانیم کنترل مناطقی را که آلوده نشده‌اند در دست بگیریم.»
آرام کردن طوفان
«تام بریتون»، استاد آمارِ ریاضی در دانشگاه استکهلم، چگونگی رفتار ابتلا به بیماری را در جمعیت مدل‌سازی کرده است. او معتقد است تا پایان ماه آوریل (اواسط اردیبهشت) 40درصد جمعیت پایتخت سوئد به ویروس کرونا مبتلا خواهند شد. او با اشاره به سختی اندازه‌گیری میزان ابتلا به سی.ان.ان گفته است: «حدس من این است که در بهترین حالت، حدود 10درصد یا کمی بیشتر از مردم سوئد در سراسر کشور درحال حاضر دچار این بیماری هستند.»
برخی از سیاست‌های دولت باعث ترس از این شده که اعتماد و تکیه به رفتارهای داوطلبانه، باعث رشد سریع‌تر بیماری و پر کردن ظرفیت سیستم درمانی خواهد شد. سوئد در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی، جزو کشورهایی است که دارای کمترین میزان تخت‌های مراقبت‌های ویژه در ازای جمعیت کشورش است و مقامات دولتی نیز می‌گویند که منابع و تجهیزات مراقبتی در حالت «درخواست» باقی مانده است.
اما از برخی جهات سوئد نسبت به برخی دیگر از کشورها، شرایط بهتری برای مقابله با ویروس دارد. حدود 40درصد از نیروی کار این کشور حتی پیش از انتشار ویروس کرونا، به‌طور مرتب از خانههایشان کار می‌کردند و میزان افرادی که جدا زندگی می‌کنند بسیار بالاست. درحالی که در مناطق جنوبی اروپا، دیدن اینکه سه نسل (زن و شوهر و فرزندان‌شان به همراه پدربزرگ و مادربزرگ) در یک خانه و زیر یک سقف زندگی کنند، چیز عجیبی نیست.
«اِما گراسمیت» وکیل انگلیسی شاغل در استکهلم می‌گوید یکی دیگر از فاکتورهای خوب سوئد، شبکه بزرگ بهزیستی اجتماعی است و این بدان معناست که افرادی که فرزندان‌شان مریض باشند، مجبور به رفتن به سرِ کار نیستند و دولت هم از این موضوع حمایت می‌کند: «سیستم اینجا پیش از این هم بسیار خوب طراحی شده بود تا مردم انتخاب‌های راحت‌تری داشته باشند و منافع بیشتری کسب کنند.»
با این حال، گراسمیت می‌گوید: «ماه آینده مشخص می‌شود که سیستم سوئدی جواب داده یا نه.»
