سلامت نیوز-*شکیب الحق: بزرگترین نگرانی که این روزها ذهن مقامات بهداشتی و سیاست مداران را به خود مشغول کرده است، نحوه بازگشایی و عادی سازی زندگی روزمره مردم از زمان اعلام همه گیری کرونا در جهان توسط سازمان بهداشت جهانی است که درصورت سهل انگاری و اشتباه محاسباتی مسئولین می تواند موج دوم شدید تری از بیماری را در اینده نه چندان دور ایجاد کند.
به گزارش سلامت نیوز آرزوی همه ما این روزها ترمیم فرایند های اقتصادی و تجاری در شهرها و برداشته شدن محدودیت های تردد شهری و بین المللی است که ترکیب این دو باید به گونه ای تنظیم شود که کمترین تاثیر را بر سیستم بهداشت و درمان کشورها ایجاد کرده و مانع از شکل گیری موج شدید دوم همه گیری کرونا شود.
با نگاهی به تاریخ و چگونگی گسترش بیماری های عفونی نوپدید ، پاندمی یا همه گیری های بیماری های تنفسی معمولا در فواصل زمانی متفاوت و در چندین موج به وجود می اید.
اولین موج انفلونزای اسپانیایی در فصل بهار و در نیمکره شمالی کره زمین اتفاق افتاد که به تدریج فروکش کرد اما در اواخر تابستان با شدت بیشتر به همراه مرگ و میر بالاتر که در نهایت منجر به نابودی تقریبا 50 میلیون انسان شد ، موج دوم بیماری شکل گرفت.
موج سوم بیماری هم سال بعد آن اتفاق افتاد که از لحاظ شدت بیماری متوسط گزارش شد. بر اساس مطالعات و پژوهش هایی که در ارتباط با نوع ویروس انفلونزا در دو موج اتفاق افتاده صورت گرفت مشخص شد که ویروس در فواصل بین دو موج جهش یا تغییر ژنتیکی یافته است . به نظر می رسید که ویروس در موج اول سرعت انتقال پایینی دارد به همین دلیل انتشار محدودی داشت اما در فاصله بین موج اول و دوم ویروس قابلیت انتقال بالایی را کسب می کند و تا پایان تابستان به ویروسی به شدت مسری تبدیل می شود.
ایا چنین حالتی ممکن است در موج دوم ویروس کرونای جدید در اینده دیده شود؟
بر اساس اطلاعات علمی بدست امده از ویروس کرونا ، این ویروس جدید نسبت به انفلونزا متفاوت است . به نظر می رسد که ویروس کرونا نسبت به جهش نسبتا مقاوم است و همین موضوع می تواند برگ برنده ما در مقابله با ویروس کرونا باشد و یا در بدبینانه ترین حالت ویروس به یک نوع دیگر با بیماری زایی کمتر جهش پیدا کند.
در بسیاری از کشورها از جمله ایران، مسئولین کشور به دلیل چالش های اقتصادی فراوان و تامین مایحتاج روزانه مردم مجبور هستند تا قبل از ریشه کن شدن کامل بیماری، فعالیت های و رفت و امدهای خیابانی را با رعایت پروتکل های بهداشتی از سر بگیرند.
با این حال ، چنین شرایطی به این معناست که ویروس همچنان در جمعیت انسانی در حال گردش است و متاسفانه فاصله زیادی نیز تا ایمنی جمعی که باید نزدیک به 60 تا 70 درصد جمعیت برسد در حال حاضر وجود دارد. با در نظر گرفتن اینکه واکسن نیز ممکن است تا حداقل یکسال یا حداکثر دو سال دیگر به صورت انبوه در اختیار مردم قرار بگیرد ، احتمال اپیدمی ها و موج های بعدی بیماری دور از انتظار نیست.
چگونه جامعه ایرانی باید خود را برای موج های بعدی بیماری کرونا اماده کند پرسشی است که چشم انداز اینده را ترسیم می کند. سیستم بهداشت و درمان کشور در صورتی که طرح فاصله گذاری هوشمند به درستی اجرا نشود یا برای مدت طولانی مورد توجه قرار نگیرد بدون شک تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
براساس تخمین های صورت گرفته و محاسبات اپیدمیولوژیک بیماری به نظر می رسد که فاصله گذاری اجتماعی شاید به طور متناوب تا سال 2022 میلادی در جهان ادامه داشته باشد.
با وجود جهش پذیری پایین ویروس کرونا اما به نظر می رسد که نبرد ما با این ویروس نوپدید همچنان ادامه داشته باشد. بر اساس داده های علمی بدست امده ، این ویروس در مقایسه با انفلونزا قدرت انتقال و نرخ مرگ و میر بالاتری دارد و ایمنی جمعی نسبت به این ویروس نیز به دلیل جدید بودن ان در جامعه بسیار کم است .
به همین دلیل بیماری کووید 19 به راحتی می تواند تلفات انسانی و اقتصادی فراوانی را با سرعت بالای انتشار خود ایجاد کند. نگرانی مهم دیگری که این روزها در بیمارستان های کشور وجود دارد ، پر شدن تخت های بیمارستانی در قسمت مراقبت های ویژه است که متاسفانه درمان سایر بیماری های حاد و مزمن را با چالشی بزرگ رو به رو ساخته است .
با این حال ، خوشبختانه دوره کمون یا نهفتگی ویروس کرونا نسبت به انفلونزا بیشتر است و پنجره فرصت مناسبی را می تواند برای شناسایی موارد مشکوک و قرنطینه به موقع انها پیش از انتقال ویروس به دیگران ایجاد کند .
همه گیری پدیده پیچیده ای است و نیازمند تعامل و همکاری بین بخشی و درون بخشی نهاد های مختلف زندگی اجتماعی بشری است و همه ما می توانیم تاثیر بزرگ و عمیقی در مهار و کنترل بیماری کرونا داشته باشیم.
هر کشوری که درگیر بحران کرونا است باید پس از تایید موارد قطعی بیماری ، مقررات سختگیرانه بر ورود و خروج افراد در مرز های کشور را اعمال کند. 14 روز قرنطینه برای مسافرینی که از کشور های پرخطر به ایران مسافرت کرده اند.
پروتکل های بهداشتی برای مشاغل مختلف در بخش های مختلف صنعتی و تجاری باید توسط وزارت بهداشت و درمان در اختیار مردم قرار بگیرد. افراد مشکوک باید به صورت سیستماتیک تست و شناسایی شوند. موارد تایید شده باید قرنطینه اجباری شوند و از طریق پایش تماس یافتگان نزدیکان انها نیز مورد ازمایش قرار گیرند.
ماسک باید در مکان های عمومی اجباری شود. پرسنل بهداشت و درمان باید به وسایل حفاظت فردی کامل تجهیز شوند.
خدمات رسانی به مردم برای تامین مایحتاج ضروری باید تا جای ممکن به صورت انلاین و با رعایت اصول اولیه پیشگیری از بیماری باشد و رسانه ها مردم را در جریان اخرین توصیه ها و دستور العمل های کشوری قرار دهند. بدون شک رعایت همه موارد بالا توسط کشورها در حال حاضر غیر ممکن است و به همین دلیل تا پاسخگویی مناسب و جامع راهی طولانی را در پیش داریم.
کشورهایی مانند چین و کره جنوبی و سنگاپور به دلیل سابقه تجربه ویروس سارس در گذشته به اهمیت اقدامات سخت گیرانه و تست های زود هنگام پی بردند و توانستند نسبت به سایر کشور ها عملکرد مناسب تری در پاسخگویی به ویروس جدید کرونا داشته باشند.
خوشبختانه تست های تشخیصی انتی بادی با دقت عمل بالا در مراحل نهایی تایید توسط اتحادیه اروپا و سازمان غذا و داروی امریکا قرار گرفتند که می توانند به زودی در تشخیص زود هنگام موارد مشکوک بیماری کرونا به یاری کشورها بیایند.
پیشرفت های تکنولوژیک و اپلیکشن های جدید پایش تماس یافتگان به همراه ازاد سازی تدریجی اقتصاد و اماکن عمومی در کشورهای در حال توسعه همگی نمونه های موفقی از مبارزه سازنده انسانی با ویروس جدید کروناست.
در پایان شاید مهمترین بخش در مقابله با ویروس کرونا ، همبستگی و همدلی مردم و شکل گیری اعتماد عمومی با دولت و برنامه کنترل ویروس از طریق فاصله گذاری هوشمند است که به پشتوانه ان زمینه برای همکاری و تعامل گسترده با سازمان بهداشت جهانی به منظور ریشه کن ساختن ویروس کرونا در اینده ای نه چندان دور صورت می گیرد. نقش ما در مهار ویروس کرونا چیست ؟
*دکترای میکروبیولوژی بالینی از دانشگاه ناتینگهام انگلستان
*عضو انجمن بیماری های عفونی و ویروس های نوپدید
