به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حذف صفر از پول ملی کشورها نخستین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم و تورم فزاینده آلمان‌غربی تجربه شد که چاپ مارک جدید را به دنبال داشت.پس از آن به ویژه از دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی به این سو این عمل بارها و بارها در کشورهای مختلف که اکثراً کشورهای در حال توسعه بودند به اجرا درآمد.
کشورهایی که اقتصاد آنها از تورم بالا رنج می‌برد و ارزش پول ملی آنها در سراشیبی سقوط قرار گرفته بود، برای ساده‌تر شدن مبادلات اقتصادی و بازرگانی و همچنین کاهش هزینه چاپ اسکناس اقدام به حذف صفر یا صفرهایی از اسکناس‌ها کردند. عمده اقتصاددانان بر این عقیده‌اند که حذف صفر از اسکناس هیچ‌گونه تأثیری بر شاخص‌های اقتصادی و طرف عرضه و طرف تقاضا ندارد و بیشتر اثر روانی بر جامعه می‌گذارد.
در نزدیکی ایران ترکیه تجربه ای قابل بررسی برای ایران است. تجربه ترکیه که یک کشور اروپایی با بستری جهان سومی است اینگونه رقم خورد که به یکباره ۶ صفر از پول این کشور در سال ۲۰۰۵ میلادی حذف شد. تورم در ترکیه از ابتدای دهه ۸۰ میلادی آغاز شد و با شتاب به پیش رفت. هر دلار آمریکا در سال ۱۹۸۸ هزار و ۴۲۲ لیر قدیم ترکیه بود که در سال ۲۰۰۳ به بیش از ۵.۱ میلیون لیر قدیم رسید. طبق گزارش‌های موجود در سال های آغازین قرن بیست و یکم میلادی مردم ترکیه برای خرید یک قرص نان باید چند میلیون لیر ترکیه هزینه می‌کردند. نهایتا در ژانویه ۲۰۰۵ با حذف ۶ صفر از پول ملی، لیر جدید جایگزین لیر قدیم شد.
در این بین آرژانتین یکی از کشورهای رکوددار حذف صفر است و همچنین نمونه شکست خورده از آن چراکه این کشور در سال ۱۹۷۰، دو صفر، در سال ۱۹۸۳، چهار صفر، در سال ۱۹۸۵، سه صفر و در سال ۱۹۹۲ چهار صفر از پول ملی خود حذف کرد. انبوه صفرهای حذف شده هم آرژانتین را از تورم‌های جدید نجات نداد و این کشور در حال حاضر نیز تورم بالایی دارد.
پس از آرژانتین برزیل نیز کشوری است که رکورددار حذف صفر از پول ملی است این کشور نخستین بار در سال ۱۹۴۲ سه صفر از پول خود حذف کرده بود، در سال ۱۹۶۷ سه صفر دیگر را نیز حذف کرد. در دهه ۸۰ میلادی که به دلیل بدهی بالا، تورم شدید این کشور را زمین‌گیر کرد. برزیل در سال‌های ۱۹۸۶ و ۱۹۸۹، مجموعاً ۶ صفر دیگر را از پول خود حذف کرد و چون این کار افاقه نکرد در سال ۱۹۹۳ نیز اقدام به حذف سه صفر دیگر کرد.
ونزوئلا نیز در سال ۹۷ اقدام به حذف پنج صفر از پول ملی خود کرد، اما تورم آن از ۲۴ هزار و ۵۷۱ درصد به ۸۱۵ هزار و ۱۹۴ درصد در ماه می‌افزایش پیدا کرده است و به گزارش سازمان ملل بیش از ٢ میلیون و ٣٠٠ هزار نفر از مردم ونزوئلا به دلیل بحران اقتصادی، فقر و گرسنگی کشور خود را ترک کرده اند.
زیمبابوه یک شکست کامل
دولت زیمبابوه در سال ۲۰۰۳ زمانی که تورم این کشور یک هزار درصد بود اقدام به حذف ۳ صفر از اسکناس‌های این کشور کرد. با این وجود دولت عملاً هیچ‌گونه اقدامی در خصوص مهار تورم انجام نداده و صرفاً به وجه روانی حذف صفرها اتکا کرد. بدیهی آنکه این کارکرد به زودی از میان رفت و تورم تازنده سرانجام اقتصاد این کشور را ویران کرد و دلار زیمبابوه از هم پاشید. هم‌اکنون تورم این کشور آفریقایی از مرز یازده میلیون درصد گذشته است و دولت برای تامین اسکناس مورد نیاز مردم ناگزیر از چاپ اسکناس‌های یکصد میلیارد دلاری شده است. این در شرایطی است که بانک مرکزی این کشور اعلام کرده دیگر کاغذ اسکناس کافی برای نشر پول در اختیار ندارد.
حذف صفر در ایران
موضوع حذف صفر از پول ملی، در سال ۷۲ در دستور کار اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی قرار گرفت اما برخی مسئولان با این اقدام موافق نبودند و بررسی‌های لازم متوقف شد. دلیل مطرح شدن حذف صفر در این دوره، تورم بالایی بود که به دلیل برنامه آزاد سازی اقتصادی و شوک‌های نفتی حاصل از پایان جنگ و سرازیر شدن دلارهای نفتی به اقتصاد ایران در دولت پنجم و ششم ایجاد شده بود.
و در حال حاضر در حالی این طرح در کشور اجرایی می شود که بحران کرونا تمام کشورهای دنیا را درگیر کرده است و نرخ تورم در کشور ٣٤,٨ درصد است بر اساس این طرح هر تومان برابر ۱۰ هزار ریال جاری و معادل یکصد قران خواهد شد .
با تصویب مجلس شورای اسلامی این طرح از دو سال آینده اجرایی خواهد شد. بر این اساس تومان واحد پول ایران می شود و چهار صفر از پول ملی حذف می شود تا هزار ۱۰ هزار ریال یا هزار تومان به یک تومان تبدیل شود .
۲۲۳۲۲۷
