به گزارش
تجارت آنلاين به نقل از ایرنا، بانک مرکزی در راستای اجرای اهداف اقتصاد مقاومتی 11 سیاست، 39 برنامه و بیش از 150 اقدام در حوزه های مختلف کاری شامل سیاستگذاری پولی، ارزی، اعتباری، نظارت بر بانک ها و موسسات اعتباری و بانکداری الکترونیک را به عنوان نقشه راه و در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی در حوزه پولی و بانکی در دستور کار قرار داده است.
[150 اقدام بانک مرکزی در راستای اجرای اقتصاد مقاومتی]
علاوه بر این ”کمیته اجرایی نمودن سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در حوزه پولی و بانکی" در این بانک تشکیل و گزارش های علمی و کاربردی متعددی شامل موضوع شناسی، مفهوم پردازی، استخراج مبانی نظری، تدوین راهبردهای بانک مرکزی و بازتعریف اقدامات به منظور انطباق هرچه بیشتر آنها با اصول سند مذکور ارائه گردید.
مجموعه بررسی های کارشناسی انجام شده نشان داد به منظور ایفای موثر نقش بانک مرکزی و نظام بانکی در چارچوب اقتصاد مقاومتی، لازم است مقام پولی به گونه ای عمل کند که فضای اقتصاد کلان کشور در مسیری باثبات و پایدار حرکت نماید.
این در حالی است که بررسی آخرین یافته های مطالعاتی و تجارب کشوری نشان می دهد استقرار و تداوم «ثبات اقتصاد کلان» که یکی از وظایف عمومی و اغلب نانوشته بانک های مرکزی است، مهم ترین خط مشی شناخته شده برای افزایش توان مقاومت اقتصاد در مقابل آسیب ها و شوک هاست.
بر ین اساس، «ثبات اقتصاد کلان» به عنوان مهم ترین خط مشی شناخته شده در این ارتباط مطرح شد و شرایط و زمینه های لازم برای نیل به این هدف نیز در قالب سه پیش فرض برقراری 'پایداری بودجه ای'، 'پایداری خارجی' و ' ثبات مالی' شناسایی گردید.
پس از تبیین مبانی نظری اقتصاد مقاومتی و چارچوب فکری بانک مرکزی در پیگیری بندهای مرتبط، بانک مرکزی نسبت به تدوین گزارش 'اهداف، سیاست ها و برنامه های بانک مرکزی در راستای اجرایی نمودن سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی' اقدام نمود.
'ایجاد ثبات قیمتی و مهار تورم'، 'حفظ پایداری در نظام مالی اقتصاد به منظور بهبود خدمت رسانی به تولید و کاهش آسیب پذیری بانک ها و مؤسسات اعتباری در برابر انواع ریسک' و بالاخره، 'کاهش دامنه نوسان نرخ ارز و ارتقا شفافیت و کارایی بازار ارز در تأمین نیازهای تولیدی و تجاری'، اهداف سه گانه و کلان بانک مرکزی در این زمینه بوده است.
البته گزارش بانک مرکزی در جلسه 20 بهمن ماه 93 کمیسیون تخصصی شورای اقتصاد ارایه و پس از آن در جلسه مورخ 26 آبان 1393 شورای اقتصاد مطرح گردید.
بانک مرکزی در طول یک سال گذشته بیشتر به دنبال این بوده تا به جای ورود به اقدامات احساسی و نمادین در خصوص اقتصاد مقاومتی، پس از تبیین مبانی نظری موضوع، یک برنامه کاری اصولی، منسجم و سازگار را برای حصول به اهداف اقتصاد مقاومتی طراحی و ارایه نماید. نتیجه رویکرد مزبور در مقالات تدوین شده برای کمیته و نیز گزارش'اهداف، سیاست ها و برنامه های بانک مرکزی در راستای اجرایی نمودن سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی' تجلی یافته است.
البته تلاش های بانک مرکزی در جهت تبیین مبانی نظری و نقشه راه برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی به معنی غفلت این بانک از این مهم در حوزه اجرا نبوده است. رویکرد کلی سیاست های بانک مرکزی در سال های 1392 و 1393 بر ارتقای انضباط پولی، مدیریت مناسب نقدینگی، افزایش سهم پول درونزا از رشد نقدینگی، حفظ ثبات بازار ارز، تامین مالی سالم اقتصاد و هدایت منابع به سمت فعالیت های تولیدی استوار بوده است. در سایه اتخاذ رویکردهای یادشده از سوی بانک مرکزی که با اهداف و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری نیز همسو و هم راستا می باشند، دستاوردهای قابل توجهی در یک دوره زمانی نسبتاً کوتاه مدت نصیب اقتصاد ایران گردیده که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
** کنترل و سالم سازی ترکیب رشد نقدینگی
نرخ رشد نقدینگی در سال 1392 به 29.1 درصد رسید که با احتساب اطلاعات مربوط به افزایش پوشش آماری و لحاظ آمار پنج بانک و دو موسسه اعتباری جدید در آمارهای پولی و بانکی کشور (که حدوداً 3.2 واحد درصد از رشد نقدینگی را شامل می شد) در عمل نرخ رشد این متغیر به 25.9 درصد محدود شد؛ حال آنکه عملکرد این متغیر در سال 1391، معادل با 30 درصد بوده است. نرخ رشد پایه پولی نیز از 27.6 درصد در سال 1391 به 17.8 درصد در سال 1392 کاهش یافت که حاکی از سالم سازی ترکیب نقدینگی و اصلاح رویه قبلی مبنی بر تزریق فزاینده پول پرقدرت به اقتصاد است. اطلاعات مربوط به ضریب فزاینده نقدینگی نیز حاکی از افزایش نرخ رشد این متغیر از 1.9 درصد در سال 1391 به 9.6 درصد در سال 1392 می باشد. استمرار بهبود ترکیب نقدینگی را در ده ماهه سال 1393 نیز می توان مشاهده نمود. رشد نقدینگی در ده ماهه سال 1393 به 15.6 درصد رسید. این عملکرد متاثر از رشد 0.6 درصدی پایه پولی و رشد 15.0 درصدی ضریب فراینده بوده و نمایانگر ترکیب مناسب نقدینگی در سال جاری است.
گفتنی است، ضریب فزاینده نقدینگی در پایان دی ماه سال 1393 به 5.950 رسیده که در مقایسه با رقم مشابه در پایان سال 1392 (5.175) معادل 15 درصد رشد داشته است. افزون بر این نقدینگی در دوازده ماهه منتهی به پایان دی 1393 نیز معادل 22.7 درصد رشد یافت که نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (27.9 درصد) پس از کسر سهم آمار بانکها و موسسات اعتباری جدید، معادل 2.1 واحد درصد کاهش نشان می دهد.
** ایجاد ثبات نسبی در بازار دارا یی ها (به ویژه بازار ارز)
مهار و کاهش انتظارات تورمی و افزایش اعتبارپذیری سیاست گذاران اقتصادی، به اعاده آرامش نسبی در بازارهای طلا، مسکن و ارز و کاهش سفته بازی در این بازارها منجر شد. در این راستا، متوسط نرخ اسمی برابری دلار در بازار غیررسمی ارز در دوازده ماهه منتهی به پایان بهمن ماه سال 1393 به 32498 ریال رسید که در مقایسه با رقم مربوط به دوازده ماهه منتهی به پایان بهمن سال 1392 ( 32289 ریال)، تنها معادل 0.6 درصد افزایش داشته است. تحولات بازار ارز در این دوره به لحاظ کاهش نوسانات نرخ ارز و ثبات حاکم بر بازار نیز حایز اهمیت است، به طوری که انحراف معیار نرخ ارز در این دوره نیز به میزان 42.4 درصد کاهش داشته است. این تنزل فاحش در انحراف معیار، به خوبی بیانگر کاهش قابل ملاحظه نااطمینانی در بازار ارز و تبدیل تلاطم بازار ارز در سال 1391 به نوسان محدود و قابل تحمل در سال های 1392 و 1393 است.
عدم افزایش قابل ملاحظه نرخ ارز در ماه های اخیر در شرایط بروز شوکهای انتظاراتی ناشی از تحولات مذاکرات خارجی و کاهش شدید قیمت نفت که در سایه مدیریت صحیح تحولات بازار ارز و بدون تزریق حراج گونه ذخایر طلا و ارز به بازار حاصل شده است، حاکی از افزایش مقاومت اقتصاد کشور در مقابل شوک های خارجی می باشد.
کنترل نرخ تورم: با التزام بانک مرکزی به رعایت انضباط پولی و تعهد دولت به رعایت انضباط مالی و در سایه آرامش ایجاد شده در بازار دارایی ها به ویژه بازار ارز، نرخ تورم از نقطه اوج خود در مهرماه 1392 (40.4 درصد) به 15.8 درصد در بهمن ماه سال 1393 کاهش یافته است. نرخ تورم نقطه به نقطه نیز از اوج خود (45.1 درصد) در خردادماه سال 1392 به 16.2 درصد در بهمن ماه سال 1393 کاهش یافته است. پیش بینی می گردد تورم سال 1393 به سطوح پایین تر از 15.8 درصد برسد که قریب به 10 واحد درصد از هدف اولیه تورمی تعیین شده برای سال جاری (25 درصد) کمتر می باشد.
** اعطای تسهیلات به بخش های مختلف اقتصادی
با رعایت انضباط پولی و اصلاح سیاست های اعتباری، هدف بهبود تامین مالی تولید نیز تا حد زیادی تحقق یافته است. مطابق با آخرین آمارهای موجود، در ده ماهه سال 1393 حدود 2702 هزار میلیارد ریال تسهیلات به بخش های اقتصادی اعطا شد که نسبت به دوره مشابه سال قبل (1934.1هزار میلیارد ریال) از رشدی معادل 39.7 درصد برخودار بوده است. سهم سرمایه در گردش از تسهیلات پرداختی شبکه بانکی در ده ماهه سال 1393 معادل 59.9 درصد بوده است.
شایان توجه است که این سهم در سال های 1391 و 1392 به ترتیب معادل46.0و 53.9 درصد بوده است. همچنین، سهم سرمایه در گردش از تسهیلات پرداختی به بخش صنعت و معدن در ده ماهه سال 1393 معادل 80.7 درصد بوده است. این سهم در سالهای 1391و 1392 به ترتیب معادل 68.5 و 73.7 درصد بوده که این امر نشان دهنده جهت گیری صحیح نظام بانکی در هدایت منابع به سمت ظرفیت های خالی و تسهیل اقدامات انجام شده برای خروج از رکود بوده است.
** اصلاح شیوه تامین مالی مسکن مهر
بانک مرکزی با اهتمام به اصلاح رویه تامین مالی طرح مسکن مهر(به عنوان یکی از عوامل مهم رشد پایه پولی در سالهای گذشته) زمینه ارتقای انضباط پولی در اقتصاد کشور را فراهم آورد. در این راستا، با تصویب پیشنهاد بانک مرکزی در شورای پول و اعتبار، یک دوره تنفس سه ساله برای پرداخت بدهی بانک مسکن به بانک مرکزی لحاظ گردید. اتخاذ این رویکرد علاوه بر اصلاح رویه ناسالم تامین مالی مسکن مهر، آثار مثبت دیگری از جمله ارتقای انضباط پولی، تداوم تامین مالی طرح مسکن مهر و ایجاد شرایط مناسب برای توزیع متوازن منابع بانکی در بخش های مختلف اقتصادی نیز به همراه داشت.
** بهبود عملکرد بخش واقعی
کاهش فشارهای تورمی و ایجاد ثبات نسبی در بازارهای دارایی به ویژه بازار ارز، به کاهش نااطمینانی در فضای عمومی اقتصادی کشور منجر شده است. این امر به همراه هدایت صحیح منابع به سمت فعالیتهای تولیدی و تامین سرمایه در گردش، زمینه بهتری را برای سرمایه گذاری و رشد اقتصادی فراهم آورده است. رشد سرمایه گذاری ثابت ناخالص پس از ثبت رشد منفی 16.5درصدی در شش ماهه نخست سال 1392، با افزایشی قابل توجه به 15.8 درصد در شش ماهه نخست سال جاری رسیده است. البته در این خصوص نقش موثر و مثبت افزایش سرمایه گذاری های عمرانی دولت در افزایش حجم سرمایه گذاری در شش ماهه اول سال جاری را نباید از نظر دور داشت. انتظار می رود با تداوم بهبود فضای کسب و کار و تقویت استحکام و ثبات اقتصاد کلان، روند رشد سرمایه گذاری بخش خصوصی نیز بیش از پیش تقویت گردد. در مجموع تحولات بخش واقعی اقتصاد در نیمه اول سال جاری حاکی از آن است که رشد اقتصادی کشور پس از هشت فصل رشد منفی در سالهای 1391 و 1392، در دو فصل بهار و تابستان سال 1393 مثبت شده و مجموعاً در نیمه اول سال 1393 به 4 درصد رسیده که حاکی از خروج موفق اقتصاد از شرایط وخیم رکود تورمی پیشین می باشد.