از روزی که مسئولیت معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری را پذیرفتم موضوع آسیب‌های اجتماعی و خصوصاً مسأله کار کودکان در شهر یکی از اولویت‌های مهم برنامه من بوده است.
گرچه شهرداری تهـــران بـــــه‌واســـــطه زیرساخت‌هایی که طی سال‌های گذشته احداث شده و توسعه یافته در حوزه خدمات کاهش آسیب به کودکان کار فعالیت دارد اما تاکنون اقدام مؤثری برای منع کار کودک در شهر جز اجرای طرح‌های ضربتی که با همکاری دیگر نهادها انجام می‌شود صورت نگرفته است؛ طرح‌هایی که تجربه نشان داده اجرای آنها نه به‌کاهش کار کودکان منجر می‌شود و نه وضعیت زندگی آنها را بهبود می‌بخشد.
طرح‌هایی که به‌جای تعقیب و مجازات به‌کارگیرندگان کودکان به سراغ کودکان می‌روند و با تنبیه قربانی به‌دنبال حل مسأله‌اند. به دستور شهردار محترم تهران و با همراهی همکارانم در معاونت خدمات شهری و محیط‌زیست تصمیم بر این شد برای به‌کار بستن یک روش نو در مقابله با کار کودک در شهر از پیمانکاران زیرمجموعه شهرداری آغاز کنیم و با برخورد قاطع با هر شکل از سوءاستفاده از کودکان بویژه در بخش جمع‌آوری پسماند خشک در جهت کاهش کار کودک قدم برداریم. ابلاغ بخشنامه شهردار تهران برای تشدید نظارت بر پیمانکاران محصول همین تلاش جمعی در شهرداری تهران و بویژه اهتمام شهردار تهران به موضوع آسیب‌های اجتماعی است. هدف از این بخشنامه، که روز گذشته ابلاغ شد، جلوگیری از به‌کارگیری کودکان به هر شکل آن در زیرمجموعه شهرداری و اجرای دقیق مفاد قراردادهاست که بر مبنای آن استفاده از افراد زیر 18 سال به‌طورکلی ممنوع است.
وجه تمایز این برنامه با طرح‌های موسوم به جمع‌آوری در این است که اولاً به‌جای برخورد با کودک، به‌کارگیرنده کودک را مجازات می‌کند و دوم کودکان را در کنار خانواده‌شان تحت پوشش خدمات حمایتی قرار می‌دهد. بر اساس این طرح سازمان خدمات، رفاه و مشارکت‌های اجتماعی که متولی حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر شهری است با شناسایی کودکان در محل زندگی‌شان که معمولاً گودها و گاراژهای اطراف شهر است خدمات مختلف حمایتی خصوصاً در حوزه تغذیه و آموزش را ارائه خواهد کرد. البته سایر خدمات شهرداری تهران به کودکان کار در سطح شهر نیز به روال گذشته ادامه خواهد یافت. در حال حاضر با همکاری سمن‌های فعال حوزه کودک بیش از چهار هزار نفر از کودکان کار از طریق مراکز پرتو تحت پوشش خدمات آموزشی و معیشتی قرار دارند. این نکته را نیز باید اشاره کنم که در ابتدای سال و در اوج بحران کرونا و تعطیلی شهر، شهرداری تهران با کمک خیرین و نهادهای مردمی با ارائه بسته‌های معیشتی به خانواده کودکان کار تحت پوشش توانست تا حدی از رنج این کودکان و خانواده آنها بکاهد.
ابلاغ این بخشنامه آغاز یک راه است که موفقیت در رسیدن به هدف آن نیازمند کمک و همراهی همه شهروندان و فعالان حوزه کودک است. تقاضای من از مردم و همه کسانی که نگران وضعیت کودکان کار علی‌الخصوص کودکان زباله‌گرد هستند این است که در برابر سوءاستفاده از کودکان ساکت نمانند و تخلف‌های احتمالی پیمانکاران را از طریق سامانه 137 اطلاع دهند یا از طریق شبکه‌های اجتماعی گزارش کنند. تنها با پیگیری مستمر و مشارکت عمومی و فعال شهروندان و نهادهای مدنی است که می‌توان به اثربخش بودن این اقدام امید داشت. در اجرای این طرح هر شکل از برخورد با کودکان ممنوع است.
از شهروندان می‌خواهیم علاوه بر گزارش موارد به‌کارگیری کودک هر برخورد نامناسب با کودکان را نیز اعلام کنند تا از طریق مراجع نظارتی برخورد لازم صورت گیرد. عزم همه ارکان شهرداری تهران بر مقابله با به‌کارگیری کودکان است و همه مدیران و کارکنان شهرداری در این خصوص دغدغه جدی دارند و خواهان پایان گرفتن هر شکل از سوءاستفاده از کودکان هستند. امیدوارم نتیجه این اقدام جمعی، بهبود شرایط زندگی کودکان و کاهش رنج فقر و محرومیت باشد که البته تحقق کامل آن منوط به همراهی و همکاری همه دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی برای حل ریشه‌ای مسأله است.
*معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران
منبع: ایران
