گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: از روزی که انقلاب به پیروزی رسید، معمار کبیر انقلاب امام خمینی (ره) همواره بر استقلال کشور تاکید داشتند و مهمترین راهکار را فاصله گرفتن از اقتصاد وابسته به نفت و توجه به دیگر بخشهای اقتصادی تعیین کردند. به همین دلیل بر توجه به دیگر بخشهای اقتصادی از جمله کشاورزی و دامپروری تاکید کردند. به همین وزارت جهادکشاورزی شکل گرفت تا توسعه بخش کشاورزی به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد. البته پس از ایشان، مقام معظم رهبری و روسای جمهور همواره بر استقلال کشور تاکید کردند و حذف اقتصاد تک محصولی در دستور کار قرار گرفت. اما نکته مهم این بود که میبایست درامدهای دیگر شکل بگیرد تا بتوانیم از اقتصاد وابسته به نفت فاصله بگیریم.
نقش تحریم در قطع وابستگی
اگرچه برای رسیدن به خودکفایی همواره تلاش میشد اما درآمدهای نفتی که بدون هیچ مشکلی به دست میآمد، مانع از تحقق این مهم شد تا آنکه دشمنی آمریکا علنی شد و تحریمها کلید خورد. برجام نقطه امیدی بر اقتصاد ایران وجهان بود و پس از آن شاهد هجوم شرکتهای بزرگ و کوچک به ویژه در بخش نفت بودیم. اما روی کار آمدن ترامپ و خروج این کشور از برجام، همه رشته ها را پنبه کرد. نفت اولین سیبل هدف آمریکا بود و در نتیجه تشدید تحریمها، با کاهش فروش نفت رو به رو شدیم. با این وجود همچنان بودجه وابسته به نفت است و روی فروش نفت برای خرج کردن جدی هستیم.. این در حالی است که قیمت نفت بین ۱۰ تا ۴۰ دلار نوسان دارد اما بودجه ۹۹ را با نفت ۵۵ دلار بستهایم. در شرایطی که قیمت نفت بدین اندازه پایین آمده و تولیدکنندگان جهانی توان فروش نفت را ندارند، تصور فروش نفت ایران سخت است و البته با قیمت بسیار پایین به فروش میرود که البته راهکارهای دور زدن تحریمها نیز هزینههای جانبی بر نفت میافزاید.
مالیات تنها راهکار
با توجه به تمامی جوانب و مشکلات اقتصادی کشور، تنها باید به دریافت مالیات دلخوش کنیم و این در حالی است که نظام جامع مالیاتی شکل نگرفته و همچنان برای دریافت مالیات با چالشهای جدی رو به رو هستیم. به نوعی که رئیس کل سازمان امور مالیاتی با تاکید بر اینکه تقریباً همه کشورهای جهان، مالیات بر عایدی سرمایه دارند، گفت: در هیچ جای جهان، کل یک شغل و یا حرفه را از مالیات، معاف نمیکنند. به گزارش صداوسیما، امیدعلی پارسا افزود: اکنون در کشورمان ماهانه حدود ۱۲ تا ۱۳ هزار میلیارد تومان، کل مالیاتهایی است که به روشهای گوناگون، وصول میکنیم در حالی که فقط حقوق پرداختی همه کارکنان کشوری، لشکری و مستمری بگیران کمیته امداد و بهزیستی، حدود ۲۷ تا ۲۸ هزار میلیارد تومان است بنابراین نظام مالیاتی کنونی باید به طور اساسی، تغییر کند تا در درآمدهای مالیاتی کشور، جهش اتقاق بیفتد. وی با اشاره به اینکه مالیات، هزینه زندگی اجتماعی است، گفت: اداره کشور تفاوتی با اداره خانواده ندارد زمانی که هزینههای جاری خانواده بیش از درآمدش است یا باید درآمدها را افزایش داد یا فروش اموال و دارایی اتفاق بیفتد و یا قرض انجام شود. پارسا ادامه داد: امکان دیگری مانند چاپ پول توسط دولتها هم وجود دارد که این بدترین راه است، زیرا موجب افزایش تورم میشود که این افزایش، ظالمانهترین نوع مالیات است، زیرا فشار آن به طبقات متوسط و پایین و حقوق ثابت بگیران وارد میشود.
دریافت مالیات از دهکهای بالا
رئیس سازمان امور مالیاتی افزود: یکی از اصول مالیاتی، تمرکز بر طبقات و دهکهای بالاست و در همه دنیا هم این گونه است و طبقات بالاتر مالیات بیشتری را میپردازند. ۳۵ درصد کل بودجه عمومی کشورمان از مالیات تأمین میشود در حالی که این رقم در کشورهای دیگر حدود ۸۵ درصد است. پارسا گفت: پرداخت مالیات علاوه بر تأمین هزینههای اجتماعی، موجب افزایش عدالت و کاهش نابرابریهای اجتماعی میشود. وی با اشاره به اینکه فروش نفت راه مناسبی برای تأمین هزینهها نیست، افزود: باید نظام مالیاتی هوشمند را عملیاتی کنیم که بر اساس آن، همه جامعه مجبور میشوند متناسب با درآمد و ثروت و مصرف خود، مشارکت کنند.
معضل مالیات بر ارزش افزوده
یکی از گلایه های تولید کنندگان وکارفرمایان، نابسامانی مالیات است و بدترین آنها مالیات بر ارزش افزوده است. کارفرمایان این گلایه را دارند که ارزش افزوده مصداق مالیات مضاعف است. بی شک مالیات بر ارزش افزوده از تمامی کالاها دریافت میشود و در بسیاری از موارد محصول نهایی یک کارخانه، مواد اولیه کارخانه دیگر است. وقتی همه این موارد را کنار هم قرار میدهیم، متوجه میشویم در بسیاری از موارد تا ۳۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده اتفاق می افتد که همین امر باعث گرانی تولیدات داخلی و ناتوانی در رقابت با محصول مشابه خارجی است. همین امر نشان میدهد که نظام جامع مالیاتی باید هرچه سریعتر اجرایی شود تا شاهد تصمیمات سلیقهای در بخش مالیات نباشیم.
جرائم مالیاتی در بحران
یکی دیگر از مشکلات جرائم مالیاتی است که کارفرمایان به دبنال بخشودگی جرائم هستند. در این رابطه پارسا گفت: امسال کسانی که اصل بدهیهای مالیاتی خود را تا پایان دی پارسال تا ۳۱ خرداد امسال پرداخت کنند، ۹۰ درصد در بخش تولید و ۸۰ درصد در بخش خدمات از بخشودگی جرائم قابل بخشش برخوردار میشوند و این ادامه سیاست پارسال است. در ماههای بعد به ازای هر ماه تأخیر در پرداخت اصل بدهی، میزان این بخشودگی, ۲ درصد کاهش مییابد، اما بدهیها و جرائمی که از دی پارسال تا کنون ایجاد شده است اگر تا پایان تیر پرداخت شود ۱۰۰ درصد جرائم، بخشیده میشود.
معضل فرار مالیاتی
پارسا با بیان اینکه فرار مالیاتی، نپرداختن حق مردم و برداشتن حق الناس است، افزود: سازمان امور مالیاتی بر حدود ۴ هزار نفر که وضع درآمدی و ثروتی بالایی دارند و مالیات کمی میپردازند، متمرکز شده و کارهای آنها در حال انجام است و در همه استانها این کار در حال انجام است و برابر با مستندات قطعی و بدون جنجال و هیاهو و به زودی به نتیجه میرسد. وی اضافه کرد: بر اساس برآوردها، حدود ۴۰ تا ۴۵ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در کشور وجود دارد که امیدواریم بتوانیم با این اقدامات مبتنی بر اطلاعات، آن را وصول کنیم. رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور گفت: دستگاههای اجرایی که هنوز آن گونه که شایسته اداره کشور است، اطلاعات را به سازمان امور مالیاتی ندادهاند، بودجه آن دستگاههای اجرایی را معلق یا متوقف میکنیم تا زمانی که این کار را انجام دهند. سازمان امور مالیاتی تا پارسال، راهبرد تعامل داشت، اما اکنون بر طبق مصوبه ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی عمل میکنیم و باید همه اطلاعات ریز اقتصادی در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار گیرد. وی با اشاره به اینکه تقریباً همه کشورهای جهان، مالیات بر عایدی سرمایه دارند، افزود: موضوع دوم این مالیات، تأمین منابع برای دولت است و موضوع اصلی آن مقابله با فعالیتهای سوداگرانه و اختلال زا است.
مالیات از خانه های خالی
پارسا با بیان اینکه از خانههای خالی باید مالیات بگیریم، افزود: از خانههای خالی در سال نخست، مالیات گرفته نمیشود در سال دوم ۵۰ درصد درآمد اجاره تخمینی آن مشمول مالیات و در سال سوم ۱۰۰ درصد درآمد اجاره آن مشمول مالیات میشود، اما به نظر میرسد این میزان، بازدارنده نباشد و باید شدیدتر باشد. وی افزود: به محض اینکه وزارت راه و شهرسازی بتواند اطلاعات خانههای خالی و متراژ آن را به سازمان امور مالیاتی بدهد بلافاصله وارد مرحله اجرای مالیاتی آن میشویم. تا زمانی که جریمهها بازدارنده و مشوقها برانگیزاننده نباشند به اهداف نمیرسیم.
مالیات بر سپرده
رئیس کل سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه مالیات بر عایدی سرمایه در شرایط معمول اقتصادی باید مشمول انواع سرمایه شود، گفت: زمانی که تورم, ۳۵ درصد است و نرخ سود سپرده بانکی ۱۵ درصد است و ارزش پول سپرده گذاران بانکی، ۲۰ درصد کاهش پیدا میکند، مالیات ستاندن از آن موضوعیت پیدا نمیکند، اما در حالت عادی که نرخ سود سپرده بیش از نرخ تورم است حتماً باید از آن هم مالیات گرفت. بنابراین در شرایط موجود، اخذ مالیات از سپردههای بانکی، منطق اقتصادی ندارد و این موضوع در وزارت امور اقتصادی ودارایی و دولت، مطرح نیست. سازمان امورمالیاتی، دستگاه دخل کشور است و باید شجاع، سالم و مورد حمایت باشد.
فرهنگ سازی مالیاتی
مشکل بزرگ بی توجهی مردم به مالیات است. در بیشتر کشورها مردم با اشتیاق مالیات میدهند زیرا میدانند که مالیات باعث رونق کشور و رفع مشکلات میشود اما در کشور ما نه تنها رغبتی به پرداخت مالیات نیست، بلکه بخش اعظم مردم به دنبال مالیات گریزی هستند و بدتر اینکه دائم به همدیگر راههای فرار از پرداخت مالیات را پیشنهاد میکنند. بنابر این لازم است تمامی رسانهها به صورت هماهنگ و برنامه ریزی شده ابتدا به مردم تفهیم کنند که مالیات تا چه اندازه میتواند به شکوفایی اقتصاد کشور کمک کند. بی شک پرداخت مالیات از سوی واجدین شرایط باید فرهنگ شود و دیگر اقشار نیز باید به عنوان یک مطالبه از آن یاد کنند.
