یادم هست در ایامی که آمار ابتلا و فوتی های کرونا در کشورمان رو به کاهش گذاشته بود، یکی از دوستان که علاقمند است در همه اتفاقات ساده پای مقدسات و امور ماورایی را در میان ببیند، فایل صحبت وزیر بهداشت را برایم فرستاده بود که در آن دکتر نمکی کاهش سریع آمار کرونا و کنترل موفق آن را شبیه یک معجزه می دانست که در کشورمان اتفاق افتاده است! در جواب به دوستم نوشتم: «معجزه بزرگتر در چین و کره جنوبی اتفاق افتاده است که در کنترل بیماری و کاهش آمار ابتلا، وضعیت بسیار بهتری نسبت به ما دارند!».
واقعیت این است که علی رغم جانفشانی ها و ایثارهای عاشقانه کادر درمانی کشور در مقابله با کرونا، مدیریت کلان این موضوع در کشور ما همچنان محل نقد جدی است. به نظر می رسد آشفتگی در فهم ابعاد بحران، عدم اقناع کافی و آموزش عمومی مردم و تجویز راهکارهای شتاب زده و بدون توجه به شرایط واقعی، اشکالات اساسی مدیریت کلان کرونا در کشور ما است و تا این اشکالات رفع نشود، متاسفانه باید منتظر موج های بعدی و شاید شدیدتر در افزایش مبتلایان و قربانیان کرونا باشیم.
به عنوان نمونه فقط کافی است به سخنان کرونایی رییس جمهور به ترتیب تاریخ ایرادشان نگاهی دقیق و تحلیلی داشته باشیم. آقای روحانی در اوایل اسفند و پس از حدود یک هفته تعطیلات عمومی ادارات و مراکز آموزشی، اظهار نمودند که: «از تاریخ شنبه 10 اسفند، همه چیز به روال عادی برمی‌گردد!»، این اظهارنظر بازتاب انتقادی وسیعی در فضای مجازی پیدا کرد. مدتی بعد ایشان ضمن قبول شرایط تقریبا بحرانی شیوع کرونا، اظهار امیدواری کرد که انشا... تا آخر اسفندماه و آغاز سال نو، بیماری کرونا در سطح کشور به طور کامل کنترل و ریشه کن شود. سال نو هم رسید و کرونا مهار نشد، آقای رییس جمهور چندی بعد در جلسه هیات دولت اعلام نمودند که انشا... همزمان با جشن نیمه شعبان، جشن پایان کرونا را هم برگزار خواهیم کرد.
نیمه شعبان گذشت و ماه رمضان آمد، وعده ها به سمت عید فطر چرخید و باز هم کنترل و مهار اتفاق نیفتاد. در طول این ماهها، رییس جمهور چندین بار از موفقیت در مهار کرونا سخن گفت، ادعایی که بعدا توسط مسئولان بهداشتی تعدیل شد و به عبارت «مدیریت کرونا» اصلاح گردید. درنهایت نیز که آمار کرونا علی رغم چندین بار افت و خیز دوباره اوج گرفت، رییس جمهور علی رغم وعده های قبلی اش، ریشه کنی کامل کرونا را غیرممکن دانست و از مردم و مسئولان خواست که خودشان را برای یک دوره زندگی در شرایط کرونایی آماده کنند.
فارغ از نقد و تحلیل سخنان و دستورات رییس جمهور، آنچه باعث القای بی خیالی و سردرگمی میان مردم شده است، همین تشتت در تصمیم و اعلام نظرهای ضد و نقیض مسئولان کلان کشور در فرآیند مدیریت بحران کرونا است. بالاخره ما ندانستیم واقعا می خواهیم مثل کره جنوبی، ونزوئلا و چین آمار مبتلایان و فوتی ها را به سمت صفر هدایت کنیم یا دنبال همه گیری تدریجی کرونا و رسیدن به ایمنی جمعی هستیم؟! قرار است از اول مهر فعالیت مدارس و دانشگاهها مجازی باشد یا حضوری؟! و یا اینکه اصلا بازگشایی همه مشاغل و آزادی مراسمات و تجمعات گروهی و فعالیت کامل ادارات و کارخانجات که علی رغم مخالفت اولیه مسئولان بهداشتی و صرفا به خاطر رعایت شرایط ناجور اقتصادی کشور انجام گرفت، تا چه میزان در اوج گیری دوباره کرونا و افزایش آمار فوتی ها و یا حتی در شکوفایی اقتصادی کشور تاثیر داشته است؟!
این سخن هرگز به معنای چشم بستن بر زحمات کادر پزشکی و پرستاری کشور نیست. و چه بسا با تصمیمات غلط تلاش‌های آنان نیز بی اثر گردد.
عجله داشتن برای عبور از بحران، گاهی خود عامل بحران می شود. واقعا جای سئوال است که اگر الگوی اولیه ما برای مهار کرونا موفق بود و به قول رییس جمهور، مسئولان اروپایی صف بسته بودند برای جلسه و مشاوره گرفتن از مسئولان بهداشتی ما، پس چرا همان روش درست را به دقت ادامه ندادیم؟! چرا با بازگشایی های عجولانه و شرط مبهم و شعاری «رعایت پروتکل های بهداشتی» همه محدودیت ها و ممنوعیت های موثر در مهار کرونا را بی اثر کردیم؟! تا جایی که فعالیت قهوه خانه ها و قلیان کشیدن هم به شرط «رعایت پروتکل های بهداشتی» مجاز شناخته شد!
شکی نیست که رعایت مصالح اقتصادی هم مهم است و در هر حال چرخ اقتصاد باید بچرخد، اما به چه قیمتی؟! به قیمت از دست رفتن هزاران نفر از هم وطنان؟! یا به قیمت فرسودگی کامل کادر پزشکی و پر شدن تخت ها و اسپانیایی شدن اوضاع بیمارستانهایمان؟! یا به قیمت ایتالیایی شدن ارقام قربانیان و انگلیسی شدن تعداد مبتلایان مان؟!
