به گزارش خبرنگار مهر، نمایش «پنهان‌خانه پنج در» نوشته حسین کیانی و با کارگردانی آرش فلاحت‌پیشه از اواخر بهمن روی صحنه رفت اما کرونا باعث شد تا برای ۴ ماه کارش متوقف شود. پس از آنکه در تیرماه سالن‌های تئاتر اجازه فعالیت گرفتند، در حالی که بسیاری از گروه‌ها ترجیح دادند آثارشان را در زمانی بهتر روی صحنه ببرند، این نمایش کار خود را برای بار دیگر از سر گرفت تا جریان تئاتر ادامه داشته باشد.
آرش فلاحت‌پیشه بازیگر و کارگردان تئاتر درباره تجربه تئاتر در روزگار کرونایی گفت: اهالی تئاتر در ایران تجربه‌های گوناگونی را از سر گذرانده‌اند، روزهای خوشی و سختی بسیاری را به خود دیده‌اند اما شاید هرگز روزهایی مثل این روزها به ذهن‌شان هم خطور نمی‌کرد. روزهایی که پس از چند ماه تعطیلی اجباری، حتی گروه‌های تئاتری هم هیجانی برای روی صحنه بردن نمایش نداشته باشند. در شرایطی که تمام جنبه‌های زندگی توسط ویروس کوچک اما مهلکی به نام کرونا تحت‌الشعاع قرار گرفته است، گروه‌های اندکی حاضرند با تمام سختی‌ها نمایش‌شان را روی صحنه ببرند تا چرخ هنر تئاتر همچنان بچرخد.
کارگردان «پنهان خانه پنج در» ادامه داد: اگر شرایط و حس و حال مانند روزهای اوایل قرنطینه بود، هیچ وقت فکر نمی‌کردیم کارمان را روی صحنه ببریم اما با توجه به تجربه این چهار ماه و آنچه بر ما مردم و به ویژه اهالی تئاتر و هنر گذشت، به این نتیجه رسیدیم که در این جریان هیچ اراده‌ای وجود ندارد که بخواهد تصمیمی قطعی و درست برای سلامت مردم بگیرد و کرونا فعلاً از میان نمی‌رود. با نشستن ما هم در خانه چیزی تغییر نمی‌کند. بنابراین تصمیم گرفتیم زیست تئاتری خود را ادامه دهیم.
فلاحت پیشه با بیان اینکه اجرای تئاتر در این شرایط بسیار سخت بود، اظهار کرد: برخی می‌گفتند روی صحنه بردن نمایش اشتباه است و با جان مردم بازی می‌کنیم. از سوی دیگر مسئولیت سلامت گروه، مسئولیتی سنگین بود. اوایل، بازیگران گروه اعتماد نداشتند که از قرنطینه‌شان بیرون بیایند اما به هر حال با تمام این سختی‌ها کارمان را آغاز کردیم و ثابت شد که سالن‌های تئاتر از بسیاری مکان‌های دیگر امن‌تر است. آنچه در سالن‌های تئاتر فراهم می‌شود این امکان را فراهم می‌کند تا مخاطبان با آرامش به دیدن نمایش بیایند و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی اثر را تماشا کنند.
وی با اشاره به اینکه بعد از ۴ ماه تعطیلی ما با مشکلات بسیاری مواجه بودیم، گفت: باید با نیمی از طرفیت سالن کار را روی صحنه می‌بردیم، مردم اعتماد نداشتند به سالن‌های نمایش بیایند. دیگر پولی هم برای تبلیغات برایمان باقی نمانده بود. اما ما با همه این‌ها کنار آمده بودیم اما اینکه دوباره هر لحظه زمزمه تعطیلی مجدد بیاید، ما را بیش از همه این‌ها آزار داد. اوایل قرنطینه صحبت از این شد که برای تمام گروه‌هایی که متضرر شدند و کارشان به دلیل کرونا متوقف شده، کمک‌هزینه‌هایی از سوی دولت در نظر گرفته می‌شود که کمی شرایط برایشان تسهیل شود تا دوباره بتوانند آثارشان را اجرا کنند. اما یکی از مسئولان به ما گفت که دل خوش نکنید، دولت آنقدر گرفتاری دارد که اصلاً به اینجا نمی‌رسد. ما هیچ وقت هیچ امیدی به کسی نداشتیم. در این سال‌ها که تئاتر کار می‌کنیم، آموخته‌ایم که هیچ وقت به هیچ وعده‌ای امیدوار نباشیم. همیشه خودمان با کار و تلاش سعی کردیم شرایط را به نفع خودمان تغییر دهیم و به جای آنکه پذیرای وعده‌ها باشیم خودمان پیشنهاد بدهیم.
این بازیگر و کارگردان تئاتر ادامه داد: در هر صورت ما تصمیم گرفتیم در همین شرایط کارمان را بار دیگر روی صحنه ببریم تا بتوانیم مطالبه‌هایمان را مطرح کنیم. همیشه انجمن هنرهای نمایشی برای هر اثری که روی صحنه می‌رود کمک‌هزینه‌ای را پرداخت می‌کند. مطرح شد که گروه‌هایی که نمایش‌شان را بعد از تعطیلی ۴ ماهه روی صحنه ببرند، نیمی از این کمک هزینه را زودتر از زمان همیشگی دریافت می‌کنند که البته محقق هم شد. در جلسه‌ای که با آقای آشنا داشتیم هم قرار شد که نیم دیگر این کمک هزینه را هم زودتر پرداخت کنند. این تنها اتفاق خوشایند این دوران بود.
فلاحت پیشه در بخش دیگری از سخنان خود متذکر شد: در حال حاضر بسیاری از گروه‌ها حاضر نیستند کارشان را روی صحنه ببرند. چون می‌ترسند؛ همان ترس‌هایی که ما و گروه‌های دیگر هم برای اجرا داریم. گروه‌ها می‌ترسند مردم در شرایط فعلی به سالن‌های تئاتر نیایند اما ما ترجیح دادیم با وجود تمام سختی‌ها کارمان را با تماشاگران اندک آغاز کنیم تا چرخ تئاتر بچرخد و اوضاع را تغییر دهیم اما باز هم مطرح شدن احتمال تعطیلی سالن‌های نمایش کار را برای ما سخت کرد. گرچه این روزها، روزهای سختی است اما شاید گذر از این شرایط، نویدبخش روزهای بهتری باشد.
مدیریت هم می‌تواند تئاتر را زمین بزند و هم می‌تواند از شرایط کنونی به نفع اتفاقات مثبت استفاده کند وی درباره چگونگی اوضاع تئاتر پساکرونایی نیز اظهار کرد: همه چیز به مدیریت برمی‌گردد. مدیریت هم می‌تواند تئاتر را زمین بزند و هم می‌تواند از شرایط کنونی به نفع اتفاقات مثبت استفاده کند. می‌گویند کرونا باعث شد انسان‌ها بار دیگر به خویشتن خود رجوع کند و به گذشته‌شان بیندیشند. در تئاتر ما هم این اتفاق رخ داد. ما بی‌مهابا با سرعت سرسام‌آور به پیش می‌رفتیم. سالن‌های تئاتر به ویژه سالن‌های خصوصی به سالن‌های عروسی تبدیل شده بودند. کم مانده بود که سالن‌ها به هر ابتذالی تن بدهند تا تماشاگر را به سالن‌های تئاتر بکشانند. این توقف از این بابت بسیار خوب بود. گرچه بخش‌های دیگرش دردناک بود.
کارگردان «پنهان خانه پنج در» متذکر شد: کسانی به واسطه پول‌شان وارد برخی از تئاترهای خصوصی شدند، کاسبانی و کلاشانی که فقط چهره‌ها را می‌آوردند و دور هم شاد بودند. اما حالا دیگر این افراد نمی‌توانند در چنین شرایطی کار کنند. چون می‌ترسند، آن‌ها جایی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند که زیان ببینند. این افراد حالا رفته‌اند سمت بازار دلار و طلا. دیگر تئاتر برایشان آورده ندارد. در این شرایط، امکان فعالیت برای گروه‌های تجربی و اندیشه‌ورز بیشتر فراهم است. این شرایط برای ما یادآور روزهای خوب تئاتر است که تنها تالار شهر، تالار وحدت، سنگلج و مولوی فعال بودند. این همه تئاترهای کم‌مایه روی صحنه نمی‌رفت.
وی سپس درباره مخاطرات دوران پساکرونا گفت: از منظر دیگر این شرایط بسیار خطرناک است. ما احساس کردیم اگر یک سال دیگر هم در خانه بنشینیم چیزی درست نمی‌شود و همه چیز بدتر می‌شود؛ زندگی به روال عادی ادامه دارد اما سالن‌های تئاتر و سینما بسته هستند. کم کم مردم تئاتر را فراموش می‌کنند. کم کم به دلیل پدیده‌های نوظهور و احمقانه‌ای مانند تئاتر آنلاین که هیچ ربطی به تئاتر ندارد بروز می‌کنند، مختصات تئاتر هم تغییر می‌کند و هندسه تازه‌ای به خود می‌بیند که دیگر نمی‌توان آن را اصلاح کرد.
فلاحت‌پیشه درباره چگونگی مقابله با این مخاطرات بیان کرد: به نظر من باید حداقل‌ها را حفظ کرد. مدیران در بخش تئاتر می‌تواند گروه‌های تجربی و کارگاهی را تقویت کند، بودجه و سازماندهی را به سمتی ببرند که آثاری فاخر تولید شوند و از شکل‌گیری پدیده‌هایی مثل تئاتر آنلاین که برای جریان تئاتر مخرب هستند، پیشگیری کنند. به نظر من، مرکز هنرهای نمایشی هم باید به گذشته خود نگاهی بیندازد و ببینند در این سال‌ها چه کرده‌اند و جلساتی کارشناسی برای بهتر شدن اوضاع برگزار کنند. همیشه اینگونه بوده که هر مدیری باید کاستی‌های دوره قبل را رفع و رجوع و جشنواره‌های متعدد برگزار می‌کرده است. تا کمی زمام امور به دست مدیر جدید می‌آمد دوره‌اش به اتمام می‌رسید. حالا بهترین فرصت برای مرور راهی که پیموده‌ایم فراهم شده است. حالا می‌توان برنامه‌ریزی دقیق‌تری کرد. اگر این شرایط کمک کند تا ما از این همه بیلان جشنواره‌بازی فاصله بگیریم و به سوی جریان اصلی تئاتر بریم اتفاق مبارکی رخ داده است. اما اگر قرار باشد نگاهی کارمندی به شرایط داشته باشیم، همان که بوده ادامه پیدا می‌کند.
این هنرمند تئاتر در پایان سخنان خود تأکید کرد: این دوره بهترین فرصت است که در فضای کلان مدیریت فرهنگی و هنری تجدید نظری داشته باشیم و تمهیداتی اندیشیده شود که پس از این دوران بار دیگر اسیر هیاهوهای بیهوده نشویم.
عکس از شکرانه کریم است.
