لزوم اصلاح مکانیزم های حاکم بر فرایند کسب و کار

حالا که تفاهم نامه هسته اي ايران به نتيجه رسيده، نياز است تا بازنگري در شرايط کلان اقتصادي کشورمان صورت دهيم.
با داشتن این همه منابع باید صنایعی رادر كشور به وجود آوریم که از مواد خام خودمان استفاده کنند. اما با بی برنامگی دنبال صنایعی رفتیم که حتی مواد خام شان را هم باید از جاهای دیگر بیاوریم. امیدوارم از دوره تحریم درس خوبی گرفته باشیم و صنایعی را به وجود آوریم و مورد حمایت قرار دهیم که توجیه داشته باشد. زمانی که درهای بین الملل به روی مملکت باز شود، بازار تشنه واردات است و تجار به خاطر منافع شان شروع به وارد کردن اجناس مختلف می کنند. اینجا دولت و پارلمان بخش خصوصی، یعنی اتاق بازرگانی باید وارد عمل شوند و اجازه ندهند ارز مملکت به هدر رود. البته دولت هیچ گاه نتوانسته بنگاه دار خوبی باشد اما بخش خصوصی چون منافع زیادی دارد، می تواند به خوبی بنگاه داری کند. در چند سال اول بعد از لغو تحریم ها، که هنوز مشکلات کمبود ارزی داریم. باید محدودیت هایی برای ورود کالاهای ضروری ایجاد کنیم. مثلاً در مسئله فولاد با وجود تمام مشکلات فودلادسازان ما انبارهایی پر از تولیدات قبلی داریم، اما اجازه می دهیم که از چین واردات بی رویه صورت گیرد. درست است که ظرف یک ماهه گذشته اقداماتی در مقابله با این مسئله ایجاد شده، ولی مدت زیادی تا انجام این کار طول کشیده و ما باید سریع بجنبیم. درگیری در پیچ و خم های بروکراسی، و طرح هایی که بین درگیری های دولت و مجلس از تصویب تا اجرا زمان زیادی می بَرَد، ما را از دنیا عقب می اندازد. آنچه طي سال هاي گذشته رخ داده مشکلاتي از جنس هاي مختلف بوده است. به طور مثال مکانیزم های حاکم بر فرایند کسب و کار کشور نیاز به اصلاح فوری دارد. یعنی مشکل ما فقط تحریم ها نبوده است. اقدامات و تصمیم های نادرست داخلی نیز باعث شد که تحریم ها هرچه بیشتر وضعیت اقتصادی مملکت را تحت الشعاع قرار دهد. در بعضی از فرآیندهایی که تحت کنترل دولت هستند، تصمیمات ربطی به تحریم نداشته و دولت می توانسته عملکرد بهتری داشته باشد و با رفع بروکراسی های دست و پاگیر، فعالیت اقتصادی را تسهیل کند. صنایع تولیدی در وضعیت خیلی بدی هستند و بازسازی آن ها احتیاج به مدت زمان طولانی دارد. پس ما نمی توانیم بگوییم تحریم ها که برداشته شد از فردا صبح مملکت گل و بلبل می شود. از آن جایی که ایران از نظر کانی های معدنی بسیار قوی است، جذب سرمایه گذاری خارجی بسیار مهم و ممکن است. در  سال های گذشته اصلاً توسعه ای نداشته ایم و با وجود معادن فراوان آهن، مس و روی، تنها 1 درصد از تولید ناخالص داخلی سهم معدن بوده است. در دنیا پول های سرگردان زیادی وجود دارد و خیلی از سرمایه گذاران دنبال محل مطمئنی برای سرمایه گذاری هستند. اگر محیط امنی را برای سرمایه گذاری به وجود آوریم، می توانیم این سرمایه ها را برای معادن خودمان جذب کنیم و وضعیت اشتغال را بهبود بخشیم در ایران معادن کوچک زیادی داریم، ممکن است سرمایه گذاری در آن ها مقرون به صرفه نباشد. الان دنیا، دنیای رقابت است معادن کوچک و متوسط باید تشکلی را به وجود آورند تا بتوانند جذب سرمایه گذاری کنند و در این رقابت پیروز شوند.اگر این شرکت های کوچک معدنی دور هم جمع شوند، هلدینگی تشکیل دهند و افرادی سهام دار آن شرکت هلدینگ باشند، پروژه می تواند توجیه داشته باشد و سرمایه گذاری جذب شود. جالب است برنامه آینده چین این است که بیش از 500 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی داشته باشد و برای این کار کشورهای آفریقایی را انتخاب کرده. آن ها به کشورهای عقب مانده می روند و به کشور ما که در حال توسعه است نمی آیند، چرا که محیط امن و مناسبی برای سرمایه گذاری وجود نداشته. یعنی حتی چین که با وارداتش سهم بسیار بالایی در بازار داخلی ما دارد، برای سرمایه گذاری ایران را انتخاب نمی کند. اولین شرط لازم برای جذب سرمایه خارجی، به وجود آوردن اعتماد برای سرمایه گذار است. یکی دیگر از مسائل، ارتقای سطح دانش و تکنولوژی در کشور است. هم دولت و هم بخش خصوصی باید به این مسئله توجه کنند.
در ایران با وجود افراد تحصیل کرده و متخصص، هنوز در فناوری روز خریدار تکنولوژی هستیم. چین در گذشته بعد از ایران تصمیم به صنعتی شدن گرفت و به مرور زمان با تحصیل و جذب سرمایه گذاری، توانست صاحب تکنولوژی شود. اما ما که زودتر از آن ها شروع کرده بودیم، خریدار تکنولوژی شان شدیم.

* فریال مستوفی- عضو هیات نمایندگان اتاق ایران و تهران