این رویداد که تحت تأثیر بروز همهگیری کرونا در جهان است درمقایسهبا سالهای گذشته و انتخابات پیشین در این کشور با حواشی بسیاری مواجه بوده است. برخلاف انتخابات پیشین آمریکا که اروپا رویارویی دموکراتها و جمهوریخواهان را با انگیزه و علاقه بسیاری پیگیری میکرد، در این انتخابات بهرغم فرصت کوتاه باقیمانده، کارشناسان اروپایی بهجای ارائه تحلیل، صرفا منتظر اعلام نتیجه قطعی هستند. یکی از دلایل مهم این دلسردی، این ذهنیت در اروپاست که جایگزین ترامپ فرق چندانی با او نخواهد داشت.
مروری بر آثار اندیشکدههای اروپایی در کشورهای ایتالیا، فرانسه، بریتانیا، آلمان و لهستان نشان میدهد پنج موردی که اروپاییها در تحلیلهای خود در خصوص انتخابات آتی در آمریکا به آنها واکنش نشان دادهاند بر موضوعاتی چون ناکارآمدی ترامپ درمدیریت بحران کرونا؛ نتیجه بیاهمیت انتخابات برای کشورهای اروپایی؛ بی ثباتی درسیاستهای داخلی آمریکا؛ ضرورت تغییر درسیاستهای خارجی این کشور؛ و رویکرد آمریکا درقبال جمهوری اسلامی ایران بوده است.
مدیریت بحران کرونا:
از نگاه اروپایی، بروز بحران کرونا در آمریکا که منجر به مرگ افرادی بسیاری در این کشور شد، آثار حیثیتی مهمی برای ترامپ داشته است. تابهحال، ترامپ این اندازه منزوی نبود و نادیده گرفته نمیشد. این بحران، موجب خواهد شد رئیسجمهور جدید با مشکلات اقتصادی بسیاری مواجه باشد و درنتیجه، نفوذ ژئوپلیتیکی آمریکا بیشازپیش کاهش یابد. ضعف اقتصادی، موجب کاهش حمایت داخلی از ایفای نقش بینالمللی آمریکا خواهد شد و هژمونی آمریکا بیش از گذشته زیرسؤال خواهد رفت. بهتبع، بودجه دفاعی آمریکا نیز بهشدت منقبض خواهد شد. ازطرفدیگر،باتوجهبه مطالبات مردمی درمورد امنیتِ سلامت و بهبود درآمد به طور قطع ضرورت دارد تا برنامههای دولت آتی، بیشتر بر تابآوری اقتصادی و ایجاد زیرساخت متمرکز باشد.
نتیجه بیاهمیت انتخابات برای اروپا:
اروپاییها باتوجهبه رویکرد یکجانبهگرایانه ترامپ در چند سال گذشته و ارزیابی آن بهعنوان راهبرد بلندمدت آمریکا، بر این باورند که در آینده، این رویکرد چه با حضور ترامپ و چه با پیروزی بایدن ادامه خواهد یافت. ازنظر اروپا، اهمیتی ندارد چه کسی در آمریکا انتخاب شود، مسیری که ترامپ برای قطع روابط با همپیمانان اروپاییاش پیموده، بازگشت ناپذیر است. بایدن نیز صرفا در درصورتی که واقع بینانه رویکرد متفاوتی درمورد موضوعاتی مانند ایران، تجارت با اروپا و روابط با چین و روسیه داشته باشد، میتواند برای اروپا اهمیت یابد.
سیاستهای داخلی آمریکایی:
سوءمدیریت ترامپ در جریان شیوع کرونا، موجب شده است تنها 33 درصد از جمعیت این کشور مدیریت او در بحران سلامت عمومی را تأیید کرده و سایرین منتقد او باشند. بهنظر اروپا، این احتمال تقویت شده است که ترامپ در دور دوم موفق نشود. در هر حال، جامعه آمریکایی آشکارا متفرق و تجزیه شده است و حتی برخی وضعیت فعلی در این کشور را غالب شدن «فرهنگ جنگ» نامیدهاند. نامزدهای انتخاباتی نیز آتش این جنگ را با اظهارات خود شعلهور میکنند. اعتراضات بیسابقه فعلی علیه تبعیض نژادی در آمریکا یکی از موضوعات اصلی بحثهای سیاسی و انتخابات در این کشور است. شکاف بین رأیدهندگان آمریکایی بهشدت درحال افزایش است. هریک از دو طرف، حامیان نامزد رقیب را بهعنوان فردی با رویکرد مغایر با آنها درنظر نمیگیرند، بلکه متعصبانه طرف مقابل را غیر آمریکایی و خائن به ارزشهای ملت معرفی میکنند. ضمنآنکه رویکردهای بیسابقه دیگری نیز در آمریکا دیده میشود؛ ازجمله اینکه برخی از جهورخواهان بهشدت برای شکست ترامپ تلاش میکنند. به نظر اروپا، حتیاگر ترامپ پیروز شود، بازنده واقعی، جامعه آمریکاست که دچار شکاف عمیقی شده است. فرهنگ جنگ داخلی در این کشور سایه انداخته است و مردم در انتظار بهبود شرایط بهداشت و سلامت، و درآمد هستند.
سیاستهای خارجی آمریکا:
ازنظر سیاست خارجی، ترامپ در وضعیت بغرنجی است که نتیجه یکجانبهگرایی او بهویژه درتقابلبا اروپا است. همپیمانان سنتی آمریکا، نهفقط به ترامپ بهعنوان رهبر کشور نگاه نمیکنند، بلکه حتی به او اعتماد هم ندارند. پس از بحران کرونا، انتظار اروپا از آمریکا، بهدست گرفتن رهبری جهانی بود که متأسفانه این همپیمان اصلیِ اروپا، با رویکردی یکجانبه، مانع تحقق رایزنیهای دیپلماتیک برای کاهش اثرات بحران کرونا شد و پیوسته درحال دامن زدن به شکافهایی است که چین از آنها بهرهبرداری میکند. کارنامه ریاستجمهوری ترامپ سرشار از شکستهای مختلفی درمورد کره شمالی، غرب آسیا، روابط با چین و روسیه است. از نظر رهبران اروپا، ترامپ با خروج یکجانبه از توافق هستهای با ایران و خروج از توافقات نظارت تسلیحاتی با روسیه، صدمه جبرانناپذیری به امنیت اتحادیه اروپا وارد کرده است. بهنظر میرسد درصورت انتخاب دوباره ترامپ، اکثر رهبران اروپایی تمایلی به دیدار و برقراری روابط دوجانبه با او نخواهند داشت.
رویکرد درقبال ایران:
آشفتگی و سردرگمی ایالات متحده در سیاست هایش در غرب آسیا موجب شده است این موضوع به یکی از بحثهای داغ انتخابات آمریکا تبدیل شود. درنتیجه، دموکراتهای آمریکایی مجبور شدهاند جایگزین شفافی برای سیاست «اول آمریکای» ترامپ ارائه دهند که باتوجهبه آن، اروپایی ها امیدوارند تا رفتار آمریکا در غرب آسیا تعدیل شود. از نظر اروپا، سیاست خارجی ترامپ درمقابل جمهوری اسلامی ایران و اتخاذ سیاست فشار حداکثری به طور کامل شکست خورده است.
*مدیرعامل موسسه مطالعاتی ابرار معاصر
310 310