قصه الماس سیاه؛ از ایران تا رستوران های لوکس اروپایی + فیلم

برداشت بی قاعده قارچ‎ ترافل در سایه بی تدبیری مسئولان بستری مناسب برای دلالان این قارچ در بازارهای اروپایی فراهم کرده است.

قصه الماس سیاه؛ از جنگل های هیرکانی تا رستوران های لوکس اروپایی

الماس سیاه عنوانی است که به یکی از باارزش‌ترین گونه‌های قارچ در جنگل‌های هیرکانی نسبت داده شده است، قارچی به رنگ سیاه که با ریشه درختان بلوط همزیستی مسالمت آمیزی دارد.

این قارچ که ترافل نام دارد در جنگل‌های هیرکانی شمال کشور مخصوصا ناحیه شرق گلستان به وفور یافت می‌شود.

جنگل‌های هیرکانی که تنها جنگل به جای مانده از دوران سوم زمین شناسی در روی کره زمین هستند و عمری ۵۰ میلیون ساله دارند سال گذشته به عنوان یک میراث جهانی در یونسکو به ثبت رسیده است و بیم آن می‌رود اگر برداشت قارچ ترافل به شیوه غیر معمول ادامه پیدا کند خطر بسیارجدی این جنگل‌ها را تهدید کند.

از آنجایی که اهالی بومی در شرق گلستان برای تأمین معیشت خود به جمع‌آوری این نوع قارچ آن هم به روش غیر اصولی می‌پردازند فرآیند برداشت این قارچ به جنگل‌های هیرکانی آسیب فراوانی می رساند.

گرچه از سال گذشته سازمان مراتع و آبخیزداری کشور، برداشت این قارچ را ممنوع کرد، اما ممنوعیت برداشت، زمینه ساز توقف برداشت نبوده و قاچاقچیان و دلالان همچنان به برداشت این قارچ از جنگل‌های هیرکانی ادامه می‌دهند.

فرسایش خاک؛ ماحصل برداشت بی رویه ترافل سیاه

فرامرزی کارشناس جنگلداری و مرتع گلستان در این باره به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: افراد سودجو، برای یافتن ترافل خاک ریشه بسیاری از درختان را زیرو رو می‌کنند که این کار به ریشه‌ها آسیب جدی وارد می‌کند.

بیشتر بخوانید

او افزود: با زیر و رو شدن خاک اطراف ریشه ها، درخت نمی‌تواند به راحتی تغذیه کند و در نتیجه این درختان خشک شده و خاک فرسایش پیدا می‌کند، در نهایت پس از یک بارندگی سیلاب جاری می‌شود.

زوال جنگل‌های هیرکانی در پی برداشت غیر اصولی

سیده معصومه زمانی یکی از قارچ شناسان مرکز تحقیقات جنگل و مراتع کشور در رابطه با برداشت بی رویه قارچ ترافل از جنگل‌های هیرکانی گفت: حضور بی رویه مردم در جنگل‌های منطقه برای برداشت این نوع قارچ اگر ادامه دار باشد منجر به کاهش تدریجی میزان تولید مثل و در نتیجه کاهش جمعیت این قارچ در طبیعت می‌شود، مسلما ادامه این روند تخریب و زوال جنگل‌ها را به دنبال دارد.

او افزود: برداشت خارج از فصل این قارچ‌ها در زمانی که وزن کمی دارند و استفاده غیر اصولی از تیشه و چنگک باعث از بین رفتن اندام‌های رویشی قارچ و منقرض شدن آن می‌شود.

قارچ شناس مرکز تحقیقات جنگل و مراتع کشور گفت: با برداشت غیراصولی قارچ، ریشه قارچ‌ها قطع می‌شود ودر معرض عوامل نامساعد محیطی مانند، گرما، خورشید، خشکی و سرما قرار می‌گیرد و باعث ازبین رفتن قارچ‌ها شده و همچنین این موضوع آسیب رسانی به ریشه و درختان میزبان را به دنبال دارد و در نهایت باعث وقوع سیلاب می‌شود.

استفاده از سگ های آموزش دیده برای یافتن قارچ ترافل در آلمان

در کشور‌های اروپایی برای برداشت این قارچ ابتدا سگ‌های آموزش دیده ترافل یاب، مکان این قارچ را شناسایی می‌کنند سپس کارشناسان با لوازم مخصوص (بیلچه، برس، فرچه و ...) با احتیاط اقدام به برداشت آن می‌کنند.

علاوه بر برداشت بی رویه و تخریب جنگل‌های ۵۰ میلیون ساله هیرکانی، قاچاق این قارچ از گلستان به کشور‌های اروپایی یکی دیگر از موضوعات مهمی است که روز به روز در حال افزایش است.

سفر پرماجرای ترافل از گلی داغ گلستان تا مرز ترکیه

خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان به سراغ یکی از دلالان قارچ ترافل رفت تا از چگونگی انتقال این قارچ به مرز‌های کشور و ارسال آن به کشور‌های اروپایی و غربی (فرانسه، آلمان، ایتالیا و آمریکا) اطلاعاتی کسب کند.

بسته بندی قارچ های ترافل برای صادر شدن به آن سوی مرزها

این دلال که خواست نامش محفوظ بماند، گفت: در طول شبانه روز بین ۵۰۰ تا دو تن قارچ ترافل از جنگل‌های هیرکانی برداشت و به یک خریدار با قیمت روز تحویل داده می‌شود.

او افزود: این قارچ‌ها پس از جمع آوری به یک مرکز نگه داری منتقل و پس از بسته بندی، شبانه در محموله‌های ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در خودرو‌های مختلف جا سازی می‌شود.

او در رابطه با چگونگی خرید و فروش این قارچ‌ها در کشور‌های اروپایی گفت: در اروپا این قارچ‌ها به صورت مافیایی خرید و فروش می‌شود، هر کیلوگرم ترافل حدود ۵ هزار و ۷۰۰ یورو قیمت دارد که در واقع با یورو ۲۷ هزار تومانی برابر با کیلویی ۱۵۳ میلیون تومان است.

این دلال افزود: با توجه به ارزش بالای این قارچ و قیمت نجومی آن در کشور‌های اروپایی مبلغ خرید این قارچ در کشور ما ناچیز و حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است.

خبرنگار ما برای پی بردن به سرنوشت ترافل ها با طی کردن هزار و ۵۰۰ کیلومتر از گلستان به شهر خوی در آذربایجان غربی رفت و متوجه شد محموله قاچاق در طول مسیر به چند خودرو منتقل شده تا در نهایت به شهر قطور برسد.

بار‌های ترافل جنگل‌های هیرکانی بعد از گذر از چند روستای مرزی به نقطه صفر مرزی ایران و ترکیه رسید و در نهایت جعبه‌های قارچ به افرادی داده شد تا از طریق کوه‌ها به ترکیه منتقل شود.

پس از جمع آوری اطلاعات میدانی به سراغ استاندار گلستان رفتیم و مستندات خود را در رابطه با این گزارش به وی ارائه دادیم.

هادی حق شناس استاندار گلستان با ابراز تاسف از قاچاق این گونه‌های گیاهی با ارزش گفت: مسئولان استانی را در اولین جلسه شورای اداری استان موظف به پیگیری می‌کنم تا بدانند چه اتفاقی در استان به وقوع می‌پیوندد.

تخلف بدون مجازات

ابوطالب قزلسفلو مدیر کل منابع طبیعی گلستان هم در این باره گفت: یکی از خلا‌های قانونی که در رابطه با این موضوع وجود دارد این است که هیچ مجازاتی برای متخلفان و حمل کنندگان این محصولات پیش بینی نشده است.

در کشور‌های اروپایی به ترافل اکسیر جوانی گفته می‌شود، اما این قارچ در کشور ما بین مردم شناخته شده نیست و مصرف خوراکی ندارد، همچنین سرمایه گذاری برای فرآوری مشتقات دارویی آن هم انجام نشده است.

صحبت با مسئولان گلستانی نشان می‌دهد که آن‌ها از فاجعه رخ داده در جنگل‌های هیرکانی خبر ندارند و در نتیجه برای برخورد با متخلفان این گونه با ارزش گیاهی، قانونی وجود ندارد.

قارچ ترافل هم مانند دیگر محصولات تولید شده در گلستان به صورت خام از استان خارج می‌شود و تمام منافع آن به کشور‌های اروپایی و غربی می‌رسد.

آیا زمان آن نرسیده تا مسئولان گلستانی فکری جدی برای هدررفت منابع طبیعی استان کنند و با راه اندازی صنایع تبدیلی مناسب منافع محصولات تولید شده در استان باقی بماند و چرخ تولید و اشتغال زایی به چرخش در بیاید؟