خبرگزاری مهر -گروه هنر- عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که در پایان هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه هشتم آبان ماه می‌توانید با پنجاه و هشتمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون و خارج از تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ رامبد جوان
بالاخره حرف و حدیث‌ها درباره ساخت «خندوانه» پایان یافت و رامبد جوان این هفته با انتشار دو ویدئو به شکل جدی و رسمی از آغاز فصل جدید این تاکشوی تلویزیونی در شبکه نسیم خبر داد. برنامه‌ای که در چند فصل روی آنتن رفت و اگرچه در برخی فصل‌ها با روندی نزولی یا افت کیفی همراه بود اما رامبد جوان در نهایت توانست با خلاقیت‌هایی برنامه را بالا بکشد و دوباره مخاطبانش را جذب کند.
با این حال با پایان هر فصل مخاطب فکر می‌کرد احتمالاً این برنامه حرف جدیدی برای شروع دوباره نداشته باشد. به ویژه آخرین فصل این برنامه که با حضور رامبد جوان و همسرش نگار جواهریان برای تولد فرزندشان در کانادا همراه شد و این شائبه را رقم زد که او به این کشور مهاجرت کرده است. حضور آنها در کانادا با حاشیه‌های مختلفی همراه شد و به تعویق افتادن چند باره تولید برنامه گمانه زنی‌ها درباره ختم پرونده «خندوانه» را تشدید و تقویت می‌کرد.
بعد از آن چندین بار وعده بازگشت «خندوانه» به آنتن داده شد و آخرین بار وقتی شروع تولید برنامه برای نوروز در حال قطعی شدن و حتی اطلاع رسانی بود همزمانی‌اش با پاندمی کرونا باعث شد رامبد اولین کسی باشد که به صراحت اعلام کند به دلیل شرایط کرونایی پروژه را تولید نخواهد کرد.
جوان که پیش از این و در یک یادداشت اینستاگرامی پایان محرم و صفر و به‌تعبیری آبان‌ماه ۹۹ را زمان بازگشت «خندوانه» اعلام کرده بود، حالا و در شرایطی که مطابق وعده قبلی مخاطبانش در انتظار بازگشت برنامه به آنتن بودند، باردیگر وعده بازگشت در «آینده» را داد و از فراخوان برای بخش‌های رقابتی برنامه رونمایی کرد!
جوان طی دو پیام ویدئویی در هفته‌ای که گذشت از تدارک برای «خندوانه» جدید خبر داد اما ظواهر نشان می‌داد این بازگشت قرار نیست در آینده‌ای نزدیک محقق شود. رامبد جوان در آخرین ویدئویی که در صفحه اجتماعی خود در اینستاگرام قرار داده از علاقمندان دعوت کرده است تا ۱۲ آبان ویدئوهای خود را برای شرکت در «خنداننده شو ۳» ارسال کنند تا فصل جدید «خندوانه» را به طور رسمی کلید بزند.
هرچند هنوز زمان زیادی تا شروع پخش فصل جدید باقی مانده و به طور معمول از زمان تایید ویدئوهای خندوانه تا انتخاب نفرات و گروه‌بندی و شروع کار مدتی طول می‌کشد با این حال احتمالاً می‌توان منتظر بود تا این برنامه حداقل نوروز ۱۴۰۰ به تلویزیون برسد و شبکه نسیم را جان دوباره‌ای ببخشد. به ویژه که رامبد جوان در چند فصل اخیر توانسته است با استندآپ کمدین ها و خنداننده شوها مخاطب زیادی را جذب کند علی رغم نقاط ضعفی که گاه در محتوای این استندآپ ها وجود داشته است. برگزیده‌های استندآپ های برنامه نیز معمولاً به استعدادهایی تبدیل شده‌اند که هر یک از این برنامه به اجرا، بازی یا فعالیت در برنامه‌های دیگر مشغول شده‌اند و حالا باید دید فصل جدید این برنامه چه امتیازها و موقعیت‌های ویژه‌ای را برای رامبد جوان رقم خواهد زد.
خبرگزاری مهر پیش از این در گزارشی مشروح اهم چالش‌های رامبد جوان برای احیای «خندوانه» به‌عنوان یکی از مهمترین برندهای رسانه ملی در دهه ۹۰ را مرور کرده بود.
حاشیه هفته؛ مهاجرت این خواننده گمنام و انگشت اتهامی که به سمت سیما چرخید
بحث مهاجرت مهراد جم خواننده‌ای که شاید کسی نه قطعاتش را به یاد داشته باشد و نه اسمش را مگر در لابه‌لای حواشی نشنیده باشد در هفته گذشته حرف و حدیث‌هایی را در محافل رسانه‌ای به همراه داشت. خواننده نوپایی که به‌واسطه همین حاشیه جدید، اولین حضور رسانه‌ای و رسمی‌اش را به یاد خیلی‌ها آورد! حضور رسانه‌ای برای جوان بی‌نام و نشانی که در یکی از مهمترین جشن‌های مناسبتی سال یعنی در شب تحویل سال نو در مهمترین شبکه رسانه ملی یعنی شبکه یک سیما در برنامه‌ای با اجرای علی ضیا رقم خورده بود.
در همین برنامه هم از فرط ناشناخته بودن، اسمش چند نوبت در قاب برنامه زیرنویس شد که کاری غیرمعمول حداقل برای خوانندگان و بازیگران است که احتمالاً به دلیل اینکه طیف زیادی از مردم و جوانان آنها را می‌شناسند به آنتن راه پیدا کرده‌اند و اصلاً آوردن این چهره‌ها به دلیل (و البته بخوانید توجیه معمول تهیه‌کنندگان) علاقه‌ای است که پیش از این در فضایی غیر از تلویزیون شکل گرفته است و حالا حضورشان قرار است پاسخی به «خواست مخاطب» باشد!
با این حال مهراد جم پیش از این حضور رسانه‌ای، تنها با کنسرتی دیده شده بود که نه با قطعات و استعداد و صدایش که با حاشیه‌هایش وایرال شد! مهراد جم اما تنها ناشناخته‌ای نیست که در این سال‌ها توانسته است بدون برخورداری از استانداردهای موقعیتی یا مهارت و توانمندی در قاب رسانه ملی دیده شود و اتفاقاً حاشیه اخیر این پرسش را جدی‌تر از قبل پیش روی برنامه‌سازان رسانه ملی قرار داد که با چه منطق و چارچوبی این افراد به‌واسطه حضور در قاب تلویزیون «چهره» می‌شوند؟
حضور خوانندگانی از این دست در مهمترین برنامه‌های تلویزیون در زمان‌ها طلایی و پیک مخاطب، آنقدر زیاد بوده است که بارها از مافیای موسیقی در شبکه‌های سیما و در پشت پرده این برنامه‌ها یاد شده است. مافیایی که خوانندگانی بی‌اطلاع، کم سواد و حتی بدون مهارت لازم در صدا و خوانندگی را صرفاً به دلیل یک حاشیه یا یک قطعه موسیقایی که به اصلاح هیت شده به تلویزیون می‌آورد و گاه مبالغ هنگفتی هم در این میان رد و بدل می‌شود!
یک نکته در این باب حائز اهمیت است که پخش هر نوع قطعه جدیدی در تلویزیون باید با مجوز دفتر موسیقی و سرود صداوسیما باشد با این حال این مرکز هیچ نقشی در دعوت از فعالان حوزه موسیقی و تعیین میزان اعتبار افراد برای حضور در قاب تلویزیون ندارد. تناقض بدتر جایی شکل می‌گیرد که گاهی این خوانندگان دعوت می‌شوند و چون قطعه آنها از طرف تلویزیون مجوز نگرفته است نمی‌توانند قطعات معروف خود را بخوانند؛ مانند همین مهراد جم که از چهار قطعه درخواستی برای مجوز پخش، شنیده شده تنها یک قطعه مجوز دریافت کرده و سه اثر دیگر او اساساً قابل پخش از رسانه ملی تشخیص داده نشده است!
یکی از پرسروصداترین برنامه‌های سیما در سال‌های اخیر در این حوزه «دورهمی» بوده است که بارها میزبان خوانندگانی گمنام بوده که تنها به‌واسطه یک قطعه «داخل ماشینی» گل کرده و بعد از مدتی هم تب قطعه شان خوابیده و به کل از میدان حذف شده‌اند اما تصویرشان در قاب یکی از مهمترین برنامه‌های تلویزیون، همچنان در فضای مجازی ماندگار و پشتوانه بازارگرمی‌های حامیان‌شان در بازار موسیقی شده است.
به‌عنوان نمونه‌ای تازه‌تر چند شبی است که حضور میلاد کیانی خواننده عرصه پاپ که او هم برای مخاطب چندان شناخته شده نیست در یکی از مهمترین باکس‌های سریال‌های شبانه موردتوجه برخی رسانه‌ها قرار گرفته است. خواننده‌ای که نه فقط تیتراژ این سریال را خوانده که حتی در آن به ایفای نقش هم پرداخته و این میزان از حجم حضور او آنقدر موجب حیرت شده است که برخی از آن به عنوان یک رپورتاژ آگهی یاد کرده‌اند!
هنوز مشخص نیست پشت پرده حضور این ناشناخته‌های عرضه موسیقی در قاب تلویزیون چه کسانی حضور دارند با این حال لازم است تلویزیون در تریبون دادن به کسانی که بعدها تنها منبع رسمیت بخشی‌شان همین حضور رسانه‌ای خواهد بود بااحتیاط بیشتری عمل کند.
اتفاق ویژه؛ تلویزیون روی خط تولید سریال
در موج اول کرونا که هنوز تکلیف کارگردان و تهیه‌کننده و برنامه ساز تلویزیونی و حتی پروژه‌های سینمایی مشخص نبود، بسیاری از پروژه‌ها برای مدتی تعطیل شدند. به ویژه پروژه‌های سینمایی و شبکه نمایش خانگی که نه تعهدی داشتند و نه مخاطب منتظری که به خاطر او کار کنند. با این حال در همین بازه زمانی تلویزیون و شبکه‌های مختلف سیما که نمی‌توانست هم مخاطب را به ماندن در خانه قانع کند و هم آنتن را خالی نگه دارد همچنان به تولید سریال‌هایش ادامه داد و در کنارش گروه‌ها ملزم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و سلامتی شدند.
برخی سریال‌ها البته در این شرایط چند باری متوقف شدند و یا برخی از هنرمندان به کرونا مبتلا شدند اما تعهد تهیه کنندگان به آنتن باعث شد با کاهش قسمت، تغییر در روند داستانی و حتی پایان بندی در نهایت سریال را به کنداکتور پخش برسانند.
حالا در شرایطی که در شبکه نمایش خانگی تنها یک سریال استاندارد برای دنبال کردن وجود دارد و یا در سینما فیلم‌ها با محدودیت اکران می‌شوند و حتی گاهی از ترس فیلم‌سوزی به اکران آنلاین و اکران در سالن‌ها تن نمی‌دهند، تلویزیون یک تنه تلاش کرده است بار سرگرمی‌سازی و تولیدات نمایشی را به دوش بکشد و در چند ماه اخیر چندین بار دور جدید پخش سریال‌ها را از سر گرفته است. البته که چند باری هم سریال‌های تکراری روی آنتن شبکه‌های سیما رفته‌اند اما پخش این حجم از سریال‌های جدید و بازیگرانی که حاضر باشند در این شرایط در پروژه‌های شلوغ سریالی همکاری کنند خود نوعی فداکاری محسوب می‌شود.
تلویزیون در ایام مناسبت‌های محرم و صفر سریال‌های جدیدی را روی آنتن سه شبکه اصلی برد که علی‌رغم همه ضعف‌ها و انتقادات وارده نگذاشت مخاطب با سریال‌های تکراری سر کند و طبیعتاً نمی‌توان انتظار داشت در میان انبوه پروژه‌های تلویزیونی همه آنها از یک میزان کیفیت و رضایت برای مخاطب برخوردار باشد.
این شب‌ها و همزمان با ربیع‌الاول نیز دور جدیدی از سریال‌های تلویزیونی پخش خود را آغاز کرده و یا در انتظار پخش است که باز هم فارغ از کم و کیف این تولیدات، خالی نگذاشتن آنتن خود اتفاق ویژه‌ای است که در این روزهای کرونایی نباید دست کم گرفته شود. «صفر بیست و یک» به تازگی روی آنتن شبکه سه رفته و از دهم آبان نیز شبکه یک و شبکه دو میزبان پخش سریال‌های «خانه امن» و «از سرنوشت ۳» خواهند بود.
مرکز سیمافیلم این روزها به اطلاع رسانی و هدایت پروژه‌های تلویزیونی می‌پردازد و به درستی توانسته هماهنگی‌های لازم میان شرایط کرونایی و فراهم کردن بستر تولید را بوجود آورد که این مدیریت در این مقطع بحرانی دستمریزاد دارد.
نکته هفته؛ یک حکم قضایی و یک نکته رسانه‌ای
در یکی دو هفته اخیر، خبر مربوط به صدور حکم زندان برای مدیریت یکی از سایت‌های عرضه و اشتراک ویدئو در فضای مجازی، بازتاب بسیاری در محافل داخلی داشت و حتی بهانه‌ای شد برای شیطنت برخی رسانه‌های خارجی تا شاید از نمد این خبر کلاهی بر ضد فضای رسانه‌ای ایران، برای خود ببافند و سوژه‌ای تازه برای خود دست و پا کنند.
براساس خبر منتشرشده، پیرو انتشار ویدئویی با عنوان «ژلوفن» در سامانه «آپارات» که در آن به سوژه «فرآیند به‌دنیا آمدن نوزادان» در قالب مصاحبه با کودکان و نوجوانان پرداخته شده بود، عوامل تولید این ویدئو و مدیر این سامانه محکوم شدند. براساس رأی صادره در دادگاه بدوی، محمدجواد شکوری مقدم به‌عنوان مدیر آپارات به ۱۰ سال حبس محکوم شده است و روابط عمومی آپارات در واکنش به رسانه‌ای شدن این حکم اعلام کرد؛ «رای صادر شده از شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی مقیسه رای بدوی (نخستین) بوده، تجدید نظر خواهی از این دادنامه صورت پذیرفته و در لایحه اعتراضیه با اشاره به ماده ۲۳ قانون جرایم رایانه‌ای و مصوبات حمایتی شورای عالی فضای مجازی از پلتفرم‌ها که به‌صورت رویه ثابت درآمده، استناد شده و امیدواریم بر این مبادی محکمه تخصصی رای مناسب را صادر نمایند.»
سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر به‌عنوان زیرمجموعه سازمان صداوسیما هم در پی حواشی به‌وجود آمده به ارائه توضیحاتی پرداخت. در اطلاعیه ساترا تأکید شده است: «با توجه به اخبار منتشر شده درباره حکم صادره توسط شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب با موضوع رسیدگی به پرونده مدیرعامل شرکت صبا ایده، مالک رسانه آپارات، بیان نکاتی ضروری است: از اصول پذیرفته شده تنظیم‌گری در غالب کشورهای دنیا، اصل مهم «مسئولیت ویرایشی» - Editorial Responsibility -پلتفرم و رسانه در قبال محتوای منتشر شده است که به عنوان مبنای نظام توزیع مسئولیت در بارگذاری و انتشار محتوای صوت و تصویر در رسانه‌های کاربر محور و ناشر محور مطرح می‌شود هر چند این مسئولیت در رسانه‌های کاربر محور با رسانه‌های ناشر محور، تفاوت دارد و طبعاً تکالیف متفاوتی را بر آنها بار می‌کند.»
براساس آخرین خبرها در این زمینه، هنوز دادگاه تجدیدنظر برگزار نشده و به‌تعبیری می‌توان حکم ۱۰ سال حبس برای مدیر آپارات را فعلاً غیرقطعی دانست اما پیرو بازتاب‌های انتشار این خبر به نظر می‌رسد نهادهای تصمیم‌گیر در حوزه فعالیت سامانه‌های فضای مجازی، نیاز به سرعت بیشتری برای تعیین حدود و ثغور فعالیت در این حوزه هستند. نکته مطرح‌شده در اطلاعیه ساترا در زمینه کاربرمحور بودن سامانه‌های اشتراک‌گذاری ویدئو در فضای مجازی، یکی از نکات کلیدی است که سامان‌دهی آن نیاز به تعیین قوانین و سرفصل‌های مصداقی و مطابق با واقعیت‌های این فضای رسانه‌ای جدید است.
پیشنهاد هفته؛ مناقشه‌ای که به تلویزیون رسید
درست در همین روزهایی که عده‌ای به طور ناخواسته و غیرارادی با مرگ و زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند و گرفتار ویروس منحوس کووید ۱۹ می‌شوند، دو کشور ارمنستان و آذربایجان کمی دورتر از مرزهای جغرافیایی کشورمان درگیر یک جنگ خودآگاهانه هستند که سال‌هاست به درازا کشیده است.
شاید هنوز ندانید این جنگ از کجا آغاز شد و چه کسی مسئول است و یا اصلاً چرا هر بار که صلح می‌شود دوباره یک طرف ماجرا آن را نقض می‌کند و هر بار هم روایت‌های مختلفی از این جنگ دو طرفه را بشنوید. با این حال در همین باب مستندی با نام «داغ قره باغ» ساخته شده که طی همین سال‌های جنگ تلاش کرده روایتی تحقیقی از نزاع تاریخی و پیچیده ارمنستان و آذربایجان به دست دهد.
مستند «داغ قره‌باغ» مناقشه سیاسی و جنگ نظامی میان آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه کوهستانی قره باغ را که پس از فروپاشی شوروی شدت گرفت، روایت می‌کند. در این میان دولت وقت ایران برای برقراری صلح در این منطقه تلاش‌های فراوانی را انجام داده که در این مستند مورد توجه قرار گرفته است.
در «داغ قره باغ» که ساخت آن سه سال طول کشیده است، تاریخچه منطقه قره باغ مرور می‌شود و نقش جمهوری اسلامی در میانجی‌گری میان آذربایجان و ارمنستان برای حل و فصل ماجرا هم مورد بررسی قرار می‌گیرد.
این مستند با تهیه کنندگی امیر مهریزاد و کارگردانی سینا حسین پور، امشب پنجشنبه هشتم آبان ساعت ۲۲ و تکرار آن ساعت ۱۲ روز بعد از شبکه افق پخش می‌شود.
