گزارش «تجارت» از كهنه زخم واحدهاي صنعتي كشور
توليد همچنان تشنه نقدينگي
تدوين آييننامه تخصيص يارانه به بخش صنعت و معدن از هفته پاياني فروردينماه در دستور كار سازمان مديريت و برنامهريزي قرار گرفته است.
به گزارش روزنامه تجارت، به گفته محسن صالحينيا، معاون امور صنايع وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار است تا پيشنهاد رقم دو هزار ميليارد تومان از منابع 9 هزار و 200 ميلياردي بخش توليد براي حوزه صنعت و معدن در سال جاري مورد بررسي قرار بگيرد. اين در حالي است كه سرنوشت پرداخت یارانه بخش صنعت در سال گذشته هنوز بطور كلي مشخص نشده و برخي مسئولان به اعلام اينکه بخشی از سهم یارانه تولید به صورت وامهای کمبهره پرداخت شده اكتفا كردهاند؛ وامهايي كه تاكنون بیشتر آن سهم بخش کشاورزی بوده است.
پرداخت یارانه براي بخش تولید و به صورت خاص بخش صنعت و معدن، سال گذشته به چالشي ميان وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان مدیریت و برنامهریزی تبدیل شد و پرداخت آن در هالهای از ابهام ماند. سال گذشته و پس از آنکه وزیر صنعت، معدن و تجارت نسبت به عدم پرداخت یارانه بخش صنعت به رغم اعلام شده از سوي محمدباقر نوبخت اعتراض کرد، رییس سازمان مدیریت و برنامهریزی گفت که وزارت صنعت باید صنعتگران واجد شرایط را به این سازمان معرفی کند تا یارانه به صورت وامهای کمبهره در اختیار آنها قرار گیرد. با این حال مدتي پيش و در ابتدای سال جاری بود كه وزیر صنعت، معدن و تجارت از سهم 5200 میلیارد تومانی یارانه بخش صنعت و معدن در سال جاری خبر داد.
اميد به مصوبه شوراي پول و اعتبار
چندين و چند سال است كه كمبود نقدينگي بزرگترين مشكل واحدهاي توليدي و صنعتي كشور است. ركود تورمي روي داده در دولت گذشته، عدم تناسب ميان نرخ تورم، سود بانكي و هزينههاي مربوط به تامين مواد اوليه در كنار عامل مهمي مانند عدم ثبات در بازار ارز، بسياري از واحدهاي توليدي كشور را به مرز ورشكستگي كشاند. در همين حال آنطور كه سيدمحمدعلي سيد ابريشمي، مديرعامل سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران ميگويد؛ كمبود نقدينگي معضل بيش از 70 درصد واحدهاي توليدي كشور است. هرچند سيد ابريشمي اميدوار است كه آخرين تصميم شوراي پول و اعتبار در مورد كاهش نرخ سود تسهيلات بانكي، نقطه عطفي براي رفع نيازهاي صنايع كوچك باشد.
وعدهاي كه عملي نشده است
از طرف ديگر سیدمحمدرضا مرتضوی، دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت ایران معتقد است که حتی یک ریال یارانه نيز به بخش صنعت پرداخت نشده و هیچ کدام از صنعتگران تحت هیچ عنوانی یارانه دریافت نکردهاند. مرتضوي با بیان اینکه یارانه بخش تولید وعدهای بود که هیچ وقت عملی نشد، به ايسنا ميگويد: در حقیقت پولی وجود ندارد که بخواهد به صنعت پرداخت شود چراکه در حال حاضر مقدار درآمدهای هدفمندسازی یارانهها که در بودجه مشخص شده با یارانه پرداختی به مردم و حداکثر یارانه بخش بهداشت و درمان برابری میکند. وي ادامه داد: اگر قرار باشد یارانهای به یک بخش پرداخت شود حتما باید ردیف آن در بودجه مشخص شده باشد که در حال حاضر چنین چیزی وجود ندارد. دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره مبلغ مشخص شده برای بخش صنعت و معدن در سال جاری گفت: در سال 1394 نیز قطعا رقم مشخص شده برای ارائه به بخش صنعت و معدن محقق نخواهد شد، چراکه بازهم در بودجه ردیفی برای آن در نظر نگرفته شده است.
صنايع كوچك، اولويت اختصاص يارانهها
در همين حال دولت و مجلس براي حمايت از بخش هاي توليدي و صنعتي كشور، قانون رفع موانع تولید را به تصويب رسانده اند، قانوني كه به اعتقاد بسياري از فعالان اقتصادي كشور، به تنهایی کاری از پیش نخواهد برد. در اين رابطه غلامحسین شافعی، رئيس اتاق بازرگاني ايران به فارس ميگويد: در مورد اختصاص یارانه تولید طی دو سال اخیر جفا شده است. از آنطرف با افزایش قیمت ارز فشار مضاعفی بر تولید وارد شد، اما از آن طرف تولید بیپناه رها شد. شافعی تاکید کرد که در بازار آشفته، بخش های غیرمولد رشد پیدا کرد و برای تولید باید فکر اساسی کرد و با بررسی گذشته و استفاده از تجربیات قبل نسخهای اجرایی در پیش گرفته شود. رئیس اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: وزیر اقتصاد برای اختصاص یارانه تولید نگاه مثبتی دارد، ولی در این زمینه باید یک هماهنگی کلی برای تولید کشور حاکم باشد. وی در مورد نحوه تخصیص یارانه تولید هم گفت: واحدهای کوچک و متوسط تولید برای اختصاص یارانه باید در اولویت قرار گیرند، چون صدمه بیشتری دیدهاند، اما در نحوه اختصاص یارانه به تولید بايد عدالت را رعایت کنیم. به اعتقاد شافعی اختصاص یارانه به تسهیلات بانکی و منابع انرژی مصرفی صنایع میتواند گره بیشتری را از بخش تولید باز کند.
كاهش شديد نقدينگي صنايع
در رابطه با معضل كمبود نقدينگي واحدهاي صنعتي و توليدي كشور، دبیر انجمن سیمان معتقد است كه نقدینگی در صنایع کشور به شدت کاهش یافته و باید برای این مساله تدبیری اساسی اندیشیده شود. عبدالرضا شیخان با بیان اینکه رکورد در صنعتي مانند سیمان همچنان ادامه دارد، به تجارت گفت: متاسفانه قدرت خرید جامعه کاهش یافته و بازار با کمبود تقاضا مواجه است. دبیر انجمن سیمان افزود: بهتر است یارانه تولید به صورت نقدی به تولیدکنندگان پرداخت شود چراکه نقدینگی یکی از اصلیترین چالشهای کنونی این حوزه است. وی با اشاره به تاثير ارائه تسهيلات ارزان قيمت براي رونق گرفتن بخشهاي توليدي كشور، تصريح كرد: ارائه تسهیلات ارزان قیمت به صنایع نیز میتواند به بهبود اوضاع کمک کند چراکه از یک سو هزینههای تولید افزایش یافته و از سوی دیگر کمبود نقدینگی در صنایع کشور بیداد میکند. به گفته شیخان، کمک دولت به صنایع همچون ارائه یارانه تولید میتواند به افزایش سرمایه در گردش و بهبود روند تولید کمک کند.
اهميت اعتمادسازي براي سرمايهگذار
با اين حال گروهي از فعالان صنعتي كشور معتقدند كه هرچند كمبود نقدينگي مهمترين و بزرگترين اكثر واحدهاي توليدي و صنعتي كشور در حال حاضر است، اما طي سالهاي گذشته فضاي عدم اطمينان در بين سرمايهگذاران ايجاد شده و هنوز اعتماد بسياري از سرمايهگذاران براي حضور در عرصههاي توليدي جلب نشده است. در همين رابطه محسن خانمحمدي، كارشناس و فعال صنعتي به تجارت ميگويد: در دولتهاي نهم و دهم هيچ برنامهاي براي جذب سرمايهگذار به سمت واحدهاي توليدي و صنعتي كوچك و متوسط وجود نداشت و اولويت اصلي دولت قبل حفظ وضعيت واحدهاي صنعتي بزرگ بود؛ در حالي كه سهم واحدهاي صنعتي كوچك و متوسط بيشتر و مهمتر از صنايع بزرگ كشور است. وي ادامه داد: اگر بخواهيم رونق را به توليد و صنعت كشور برگردانيم بهترين و كمهزينهترين راه جذب سرمايهگذار براي واحدهاي توليدي است و اين مساله نياز به اعتمادسازي از سوي دولت و ساير قواي كشور دارد. مجلس ميتواند قوانين مناسب را تصويب كند، دولت بايد با دقت بيشتري فرصت براي سرمايهگذاري ايجاد كند و جذابيتهاي بخش صنعتي كشور را به خوبي معرفي كند. قوه قضائيه نيز با برخورد مناسب و لازم با افراد سودجو و اخلالگران سيستم اقتصادي كشور، اين اطمينان را ايجاد كند كه اقتصاد رانتي و رابطهاي نميتواند مسير ايجاد سود باشد. خانمحمدي با اشاره به اميدواريهاي ايجاد شده در دولت يازدهم براي بخشهاي صنعت، تصريح كرد: دولت يازدهم از همان قدم نخست ديپلماسي و ارتباط سازنده با كشورهاي جهان را اولويت اول خود قرار داد. پس از اتفاقات مثبتي كه در زمينه مذاكرات هستهاي اتفاق افتاده بسياري از گروههاي اقتصادي خارجي براي حضور در بخشهاي مختلف اقتصاد ايران به بررسي شرايط پرداختهاند و اميدواري براي جذب سرمايهگذاران خارجي بيشتر از سالهاي دولتهاي نهم و دهم شده است. اين فعال صنعتي در ادامه گفت: براي بازگردادن رونق به بخشهاي صنعتي و توليدي كشور تامين نقدينگي اهميت بسيار بالايي دارد اما ايجاد اطمينان براي سرمايهگذار پيششرط ورود نقدينگي است. خانمحمدي در پايان با ابراز اميدواري نسبت به آينده سرمايهگذاري در صنايع و بخشهاي توليدي كشور، گفت: مجموعه اقداماتي كه دولت طي بيست ماه گذشته انجام داده، اميدواريهاي زيادي را براي فعالان صنعتي ايجاد كرده است. بهعنوان مثال در مورد كاهش نرخ سود تسهيلات ميتواند براي رونق صنايع تا اندازهاي اميدوار بود و از طرف ديگر كاهش نرخ سود بانكي به احتمال زياد موجب خروج بخشي از سپردهها خواهد شد و اگر دولت بتواند در نقش هدايتگر ظاهر شده و نقدينگي سرگردان را به سوي سرمايهگذاري در صنعت هدايت كند، واحدهاي توليدي از هميشه به رونق نزديكتر خواهند بود.