گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: بی برنامگی باعث شده بود تا بازارها بر هم بریزد، به نوعی که قیمت ها لحظه ای تغییر می کرد و از آنجا که دلیلی برای آن متصور نبودیم، تحریم ها و سومدیریت را بهانه گرانی و آشفته بازارها معرفی می کردیم. روند گرانی که با انتقادهای بسیاری رو به رو می شد، در برخی موارد از آن به عنوان رونق نام برده شد. موافقان گرانی دلار و بی ارزش شدن پول ملی همواره اعتقاد داشتند باید دلار در یک شیب ملایم گران شود زیرا مانند فنری خواهد بود که در یک مقطع با شدت رها می شود و آنگاه تبعات بسیار بدی برجای می گذارد. به هر حال دلار بر بازار سرمایه نیز تاثیر گذاشت به نوعی که شاخص از کانال ۲ میلیون نیز عبور کرد و در این وضعیت، آنهایی که خواب یک شبه پولدار شدن را می دیدند، به بورس هجوم آوردند. در این شرایط هشدارهای نگران کننده ای از سوی فعالان بازار به گوش می رسید اما گوش شنوایی نبود تا آنکه روند نزولی آغاز شد و آنهایی که تجربه فعالیت بورسی را نداشتند، زیان را نتوانستند تحمل کنند و اعتراض های گسترده شروع شد. در این هنگام بحث حمایت از بورس به اشکال گوناگون مطرح شد که یکی از آنها، برداشت از حساب ذخیره ارزی بود که سهامداران در انتظار تحقق آن بودند.
تخصیص اعتبار به بورس
در نهایت انتظارها به سر آمد و رییس هیئت عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه گفت: مبلغ یک هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز شده است.محمد ابراهیم آقابابایی در گفت و گو با ایرنا افزود: قراردادی که از چند وقت گذشته با موضوع سپرده گذاری صندوق توسعه ملی در صندوق تثبیت بازار سرمایه مطرح شده بود با برخی از مشکل ها و ابهامها از طرف صندوق توسعه ملی همراه بود که منجر به تاخیر در زمان اجرای آن شد.وی با بیان اینکه صندوق توسعه ملی قرار شد تا در چند بخش منابع را به صندوق تثبیت بازار سرمایه اختصاص دهد، گفت: منابع اختصاص داده شده به صندوق تثبیت بازار سرمایه به نوعی تسهیلات است که بازپرداخت آن به صورت سالانه و با نرخ بهره ۱۲ درصد است.آقابابایی خاطرنشان کرد: صندوق توسعه ملی در بخش نخست یک هزار میلیارد تومان نزد صندوق تثبیت بازار سرمایه با نرخ سود ۱۲ درصد و به مدت پنج ساله سپرده گذاری کرده است که زمان تعیین شده قابل تمدید خواهد بود.
ابزار افزایش نقدشوندگی
رییس هیئت عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه گفت: این تسهیلات میتواند برای بازار سرمایه مثبت باشد و در شرایط ضروری، برای افزایش نقدشوندگی و بازارگردانی سهام استفاده شود، همچنین صندوق تثبیت بازار سرمایه تعهد به بازپرداخت اصل منابع در پایان سررسید و سود حاصل از آن را دارد. وی گفت: صندوق تثبیت بازار سرمایه درخواست رقم بیشتری را به صندوق توسعه ملی داده است و در صورت موافقت به زودی مبالغ جدیدی هم واریز خواهد شد.وی به تاثیر انتقال این منابع به صندوق تثبیت بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: این منابع روز پنج شنبه ۶ آذرماه به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز شد و هنوز نقشی در رشد بازار سرمایه نداشته است.آقابابایی اضافه کرد: سازمان بورس با تصویب شورای عالی بورس مقرر کرد مبلغ یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان را به صندوق تثبیت بازار سرمایه تخصیص دهد، این موضوع که در هفتههای قبل محقق شد، منجر به فعالیت صندوق در بازار و کمک به بازگشت روند صعودی به بازار شد.
نگرانی از بازپرداخت
سابقه پرداخت تسهیلات و ناتوانی گیرندگان این تسهیلات در بازپرداخت آن، به عنوان یکی از نگرانی های اساسی همواره مطرح بوده که اکنون در این مورد نیز به شدت احساس می شود. اکنون سوال اینجاست که اگر سهام شرکتهای بورس زیان کرد، چگونه می توان اصل تسهیلات و سود صندوق توسعه را پرداخت کرد. مساله اینجاست که سازمان بورس، صندوقی را تحت عنوان صندوق تثبیت بازار سرمایه در اختیار دارد که درصدی از کارمزد معاملات و درآمد سازمان به منظور حفظ نقدشوندگی وارد این صندوق میشو، بنابر این صندوق به اندازه ای درآمد دارد که بتواند اصل و سود تسهیلات را بپردازد. نکته قابل توجه برای استفاده از این صندوقها این است که در شرایط عادی و طبیعی بازار نمیتوان از منابع این صندوق استفاده کرد، بلکه استفاده از آن بیشتر برای روزهایی است که اتفاق پیشبینی نشدهای رخ میدهد که به شدت بر روند کوتاهمدت بازار تاثیرگذار باشد و قیمت سهام با کاهش شدید مواجه شود، با توجه به وضع پیش آمده منابع این صندوق در این موقعیت بنا بر صلاحیت مدیریت، وارد سمت تقاضا در بازار میشود و از طریق جمعآوری صفهای فروش، قیمتها را به ثبات میرسانند.
ابزاری برای ثبات
سازمان بورس برای حمایت از بازار در برخی مواقع که اتفاق بحرانی در این بازار رخ میدهد و نیازمند نقدینگی میشود از منابع موجود در این صندوق استفاده میکند و از این طریق، معاملات بازار را به ثبات میرساند.نقدینگی موجود در این صندوق ممکن است از طریق صندوق توسعه ملی و صندوق توسعه ارزی تامین شود و در آخر، سازمان بورس به واسطه این صندوقها معاملات بازار را کنترل خواهد کرد، این اقدام و استفاده از منابع این صندوق نیازمند ارزنده بودن قیمت سهام و دور بودن آن سهم از قیمت حبابی است در غیر این صورت نمیتوان از سهم مورد نظر حمایت کرد.
تأثیر تسهیلات بر بورس
اگرچه هنوز این تسهیلات وارد معاملات نشده اما خبر آن تاثیر لازم را بر بورس گذاشته است. در همین رابطه کارشناس بازار سرمایه گفت: واریز یک درصد از صندوق توسعه ملی بر بورس تاثیر حداکثری را بر بازار سرمایه میگذارد همانطور که با شنیده شدن این خبر شاخص به بالای یک میلیون و ۴۰۰ هزار رسید.محمد جواد شیخ کارشناس در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران، در رابطه با میزان اثر گذاری واریز یک درصد از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت و توسعه بازار سرمایه بیان کرد: این امر تاثیر حداکثری خود را بر بازار سرمایه می گذارد همانطور که امروز شاهد بودیم شنیده شدن این خبر سبب شد که شاخص به بالای یک میلیون چهارصد برسد.او بیان کرد: ذات بازار بدین نحو است که اتفاقات گوناگون بر آن تاثیر می گذارد به طور مثال خبر های مثبت اقتصادی یا سیاسی روند شاخص را صعودی می کند اما خبر های منفی به راحتی سبب کاهش شاخص کل و هم وزن می شود.این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: از آنجایی که این مبلغ برای امر بازار گردانی در نظر گرفته شده و باتوجه به تاکید سازمان بورس به مسئله بازار گردانی می توان امید داشت که شاخص همچنان مثبت بماند و تا یک ماه آینده به یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد برسد.
