به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، کارشناسان حوزه خرما اعتقاد دارند که بروز پدیده کرم چوب خوار در نخلستان‌های خوزستان ناشی از عواملی مانند تغییرات اقلیمی، خشکسالی پی در پی، شوری حقابه نخیلات، طولانی بودن فاصله زمان در آبیاری‌ها و همچنین از بین رفتن دشمنان طبیعی این آفت در استان است.
با وجود مستندات و شواهد موجود از خسارت‌های وارده به نخلستان‌های خوزستان اما گویی موضوع مقابله با آفت چوب خوار در این استان از اهمیت لازم برخوردار نشده و مطالعات و پایش‌های مربوط به آسیب‌های احتمالی در مراحل اولیه باقی مانده است.
رئیس کمیته خرمای اتاق بازرگانی اهواز در این خصوص بیان کرد: آفت چوب خوار معمولا میوه خرما، دانه گرده و میوه در انبار را مورد حمله قرار می‌دهد اما خطرناک‌ترین نوع آنها، چوب خواری است که تنه درخت را تضعیف کرده و باعث از بین رفتن نخل می‌شود.
موسی موسوی با بیان اینکه پیش از این نسبت به بروز این آفت در خوزستان هشدار داده شده بود، ادامه داد: گونه‌های درخت خرما در خوزستان به ۲ نوع فونیکس و واشنگتن تقسیم می‌شوند که برآوردها حاکی از ابتلای هر ۲ نوع این درختان به چوب خوارها است.
وی افزود: در راستای پیشگیری از گسترش این آفت از واحد گیاه پزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز خواسته شده تا ابعاد مختلف خسارت‌بار چوب خوارها را مورد بررسی قرار دهد؛ این درحالی است که بخش‌هایی از نخیلات موجود در این دانشگاه که همواره از آنها مراقبت دقیقی صورت می‌گیرد نیز به این آفت مبتلا شده‌اند.
این محقق حوزه خرما با بیان اینکه مقابله با چوب خوارها درخوزستان نیازمند بسیج عمومی در بین دستگاه‌های اجرایی مرتبط است، گفت: از مدیریت ارشد خوزستان خواسته می‌شود تا زمینه ورود ستاد مدیریت بحران استان برای مبارزه با آفت چوب خوار را فراهم کند.
موسوی خاطرنشان‌کرد: بقایای دم برگ‌ها و لیف‌های خشک شده درخت نخل باعث تجمع آفت چوب خوار خواهد شد که در نهایت منجر به نفوذ آنها به تنه درخت نخل می‌شود؛ این درحالی است که از زمان بروز این آفت در نخلستان‌های خوزستان، پدیده خشکیدگی برگ نخیلات خوزستان شتاب بیشتری پیدا کرده است.
اثبات ناقل بودن چوب خوارها در ایجاد خشکیدگی برگ درخت خرما
در چندسال اخیر تولید خرما در خوزستان به‌همان اندازه که در صادرات کاهش داشته با افت متعددی همراه بوده که از مهمترین دلایل آن شوری حقابه نخلستان‌ها (در پی خشکسالی چندسال اخیر) و ایجاد تنش در درختان نخل است؛ این تنش باعث شده تا فرآیند تولید خرما در برخی نخلستان‌های خوزستان با پدیده خشکیدگی "برگ درختان" روبه‌رو شود.
رئیس بخش فناوری و مدیریت تولید پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری خوزستان گفت: رابطه آفت چوب خوار جدا از خسارتی که وارد می‌کند در خشکیدگی برگ درختان نخل نیز به اثبات رسیده که این موضوع بیش از پیش نشان دهنده اهمیت مقابله با آن در استان است.
سارا ضرغامی از وجود سه گونه آفت چوب‌خوار به‌عنوان آفات خسارت‌زا در خوزستان خبر داد و افزود: مشاهدات میدانی از وضعیت نخلستان‌های آبادان، خرمشهر، شادگان و ماهشهر حاکی از شرایط نگران کننده و نامساعد نخیلات مبتلا به این آفت در خوزستان است.
وی با بیان اینکه خوزستان در مقایسه با اقدام پیشگیرانه و مبارزه با آفت چوب خوار نسبت به استان بوشهر فاصله زیادی دارد، اضافه کرد: لازم است در خوزستان اقدام فوری و علاج بخش انجام شود تا از گسترش آلودگی این آفت جلوگیری شود.
نبود برنامه کنترلی، تداوم شرایط نامطلوب اقلیمی و رویکرد فاصله زیاد در آبیاری نخلستان‌های خوزستان، موجب خواهد شد تا آلودگی ناشی از آفت چوب خوار در استان خسارت بیشتری را در پی داشته باشد بنابراین باید از طریق پروژه‌های پژوهشی و تحقیقاتی ضمن برآورد خسارت و حجم آلودگی، راهکارهای تعیین شده برابر با ضوابط ستاد مدیریت بحران در مقابله با این آفت بررسی شود.
مبارزه با آفت چوب خوار بدون یارانه دولتی غیرممکن است
معاون سازمان نظام صنفی کشاورزی خوزستان با بیان اینکه تغذیه مناسب درخت و همچنین رعایت بهداشت نخلستان مهمترین عوامل جلوگیری از ابتلای نخیلات به آفت چوب خوار هستند، گفت: تحقق این امر مستلزم همکاری دولت است اما در عمل انجام اقدامات برای کشاورزان دشوار یا حتی غیر ممکن است.
جاسم حزباوی ادامه‌داد: در گذشته دولت برای هرس درختان و انجام اقدامات مرتبط با بهداشت نخیلات به کشاورزان یارانه پرداخت می‌کرد اما این حمایت‌ها چندی است قطع شده و باتوجه به وجود هزینه سنگین در این خصوص، نخلداران فاقد توان لازم برای انجام اقدامات مربوط به بهداشت نخلستان خود هستند.
وی همچنین تغذیه مناسب درخت خرما در پیشگیری از ابتلا به آفت چوب‌خوار را با اهمیت خواند و گفت: نخلداران خوزستان در این زمینه نیز توان مالی لازم را ندارند به این دلیل که کود مورد نیاز درختان از کیسه ای ۵۰۰ هزار ریال به پنج میلیون ریال افزایش یافته و از سوی دیگر آب بهای درختان نخل از هر هکتار ۵۳۰ هزار ریال به ۶ میلیون ریال رسیده است.
زودهنگام بودن هشدار درباره آفت چوب خوار
معاون مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری خوزستان به تازگی در اظهار نظری بیان داشته که آفت چوب خوار در خوزستان با مساعد شدن زمینه رشد مشاهده شده و در ردیف آفاتی قرار ندارد که نیازمند ورود ستاد مدیریت بحران به مقابله با آنها باشد.
روح اله شفیعی افزود: "به صدا درآمدن زنگ هشدار برای مقابله با آفت چوب خوار در خوزستان زودهنگام بوده و بعید به‌نظر می‌رسد که شیوع این آفت در نخلستان‌های استان به مرز هشدار و بحران رسیده باشد.
وی اضافه‌کرد: بنابراین به همان اندازه که زمان صرف شد تا این آفت در طبقه آفات اختصاصی به آفت درجه یک تبدیل شود باید به همان میزان زمان صرف شود تا به جایگاه قبلی خود (آفت درجه ۲) بازگردد.
ابتلای هفت هزار هکتار نخیلات به آفت چوب خوار
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اهواز نیز اعتقاد دارد که تداوم شرایط نامطلوب اقلیمی و بی توجهی در تهیه برنامه‌های کنترلی این آفت می‌تواند سطح بیشتری از آلودگی چوب خوارها را به نخلستان‌های خوزستان تحمیل کند و بر توجه جدی ستاد مدیریت بحران خوزستان به خواسته فعالان کشاورزی و تولیدکنندگان خرما در خوزستان به منظور ورود دستگاه‌های متولی در مبارزه با طغیان هرچه بیشتر این آفت بحران ساز تاکید کرد.
شهلا عموری افزود: بررسی اولیه حاکی از ابتلای هفت هزار هکتار از نخلستان‌های خوزستان به آفت چوب خوار است و این درحالی است که کارشناسان این حوزه در مراکز علمی خوزستان نسبت به فراگیر شدن این بحران در آینده نزدیک هشدار جدی داده‌اند.
وی با بیان اینکه نباید اجازه داد این آفت به کل نخیلات خوزستان نفوذ کند، گفت: برای جلوگیری از سرایت این آفت لازم است سازمان جهادکشاورزی خوزستان به کمک ستاد مدیریت بحران استان وارد عمل شود.
حدود ۴.۵ میلیون اصله نخل بارور و غیربارور خرما در خوزستان وجود دارد. محصول خرمای خوزستان از تنوع خوبی برخوردار است به گونه‌ای که حدود ۷۵ رقم خرما در این استان تولید می‌شود. هم اکنون معیشت ۴۰ هزار نفر خانوار در خوزستان از خرما و فرآورده‌های وابسته به آن تامین می‌شود. سالانه حدود ۱۹۰ هزار تن خرما، خارک و رطب در خوزستان برداشت می‌شود.
