طلای سیاه سال ۹۹ را با آینده‌ای مبهم آغاز کرد. کرونا تقریبا در همه کشورهای جهان شیوع پیدا کرده بود و اغلب کشورها سیاست قرنطینه و کاهش رفت‌وآمد را در دستور کار خود قرار داده بودند.
اقتصاد نیمه‌تعطیل جهان نیز نزدیک به ۳۰ درصد از تقاضای نفت خود را از دست داده بود و این به معنای مازاد عرضه‌ای بود که هر روز بر تقاضای رنجور نفت فشار بیشتری می‌آورد.
در این شرایط، عربستان و روسیه نیز که نتوانسته بودند توافق فریز نفتی را حفظ کنند، جنگ سرسام‌آور تولید نفت را راه انداخته بودند. جنگی که در نهایت به سقوط باورنکردنی قیمت‌ها در فصل بهار منجر شد.
نفت برنت نخستین روز از سال ۹۹ را با قیمت ۳۰ دلار و ۳۰ سنت در هر بشکه آغاز کرد. نفت شاخص آمریکا نیز از این جنگ تولید در امان نمانده بود و سال ۹۹ با قیمت ۲۵ دلار و ۹۱ سنت در هر بشکه برای آن آغاز شد.
سقوط قیمت نفت در فصل بهار ادامه داشت. در واقع پس از شکست مذاکرات ماه مارس (اسفند ۹۸)، عربستان قیمت نفت صادراتی خود را کاهش داد و عراق و کویت نیز با تابعیت از عربستان قیمت نفت را کاهش دادند.
این اقدام جنگ قیمت عربستان و روسیه را شعله‌ور کرد. مشتریان نفت عربستان تلاش کردند خرید نفت از این کشور را تا ۵۰ درصد افزایش دهند. در این شرایط قیمت کرایه نفتکش به دلیل رزرو نفتکش‌های غول‌پیکر برای حمل محموله‌های نفت خام توسط عربستان به‌شدت افزایش یافت و این جنگ تولید باعث شد به معنای واقعی جهان در نفت غرق شود.
همه نفتکش‌های کوچک و بزرگ محموله‌های نفتی حمل می‌کردند. مخازن ذخیره‌سازی در غرب و شرق جهان لبریز شده بود و نفت بی‌مشتری در بازار موج می‌زد.
این موضوع باعث شد تا قیمت نفت به حدود ۲۰ دلار در هر بشکه برسد.
واکنش اوپک پلاس به زنگ خطر کسری بودجه
سقوط قیمت‌ها زنگ خطر کسری بودجه را برای تولیدکنندگان نفت به صدا درآورد. این زنگ خطر آن‌قدر بلند نواخته شد که تولیدکنندگانی که حاضر نبودند برای کاهش ۲ میلیون بشکه‌ای به توافق برسند حالا توافقی را امضا کردند که ۹.۷ میلیون بشکه از نفت تولیدی جهان را در روز کم می‌کرد.
نشست فوق‌العاده اوپک و غیراوپک پس از کشمش‌های فراوان و پس از مذاکرات دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا و ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه برگزار شد.
وزیران نفت و انرژی ۲۳ کشور عضو اوپک پلاس نهم ماه آوریل (۲۱ فروردین) برای نخستین بار در مقابل دوربین‌ها نشستند و از طریق وبینار با هم مذاکره کردند. نشستی که بیش از ۱۰ ساعت به درازا کشید و با وجود موافقت ۲۲ کشور عضو اوپک پلاس با پیشنهاد کاهش تولید در سه مرحله که ۱۰ میلیون برای مرحله نخست آن تعیین شد، به دلیل مخالفت مکزیک با نحوه تخصیص سهمیه کاهش تولید به شکست انجامید.
وزیران نفت و انرژی اوپک پلاس یک‌بار دیگر پس از گفت‌وگوی عربستان و مکزیک و پس از قول مساعد رییس‌جمهوری آمریکا مبنی بر جبران بخشی از کاهش تولید مکزیک، بار دیگر ۱۲ آوریل (۲۴ فروردین) در مقابل دوربین‌ها نشستند تا پیشنهادهای نشست ۹ آوریل را نهایی کنند.
این نشست اما طولانی نشد و ۲۳ کشور عضو اوپک و غیراوپک بر توافق کاهش تولید در سه مرحله به ترتیب ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه برای مدت دو ماه، ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه برای ۶ ماه و پنج میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه برای یک سال و چهار ماه به توافق رسیدند. مهلت این توافق امضاشده تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۲ میلادی تعیین شد.
روز عجیب بازار نفت
با وجود این توافق اما تولید نفت از سوی تولیدکنندگان در دو ماه پیش از آن، بلایی بر سر بازار نفت آورده بود که در بیستمین روز ماه آوریل (اول اردیبهشت ماه) قیمت یک محموله نفت شاخص آمریکا به دلیل نبود مشتری و عدم امکان ذخیره‌سازی، به زیر صفر رفت.
این قیمت به معنای این بود که تولیدکنندگان حاضر بودند مبلغی را نیز به خریدار بپردازند تا از شر نفت تولید شده خلاص شوند.
در آن روز نفت شاخص آمریکا منفی ۳۷ دلار و ۶۳ سنت در هر بشکه قیمت خورد تا کالایی که روزی طلای سیاه نامیده می‌شد، مفت گران باشد.
در همین روز نفت برنت نیز پایین‌ترین قیمت خود در سال ۹۹ را ثبت کرد و در هر بشکه ۱۶ دلار و ۹۴ سنت معامله شد.
پس از آن با اجرایی شدن توافق، روند قیمت نفت صعودی شد و در روز پایانی فصل بهار به بالای ۴۰ دلار در هر بشکه بازگشت.
تابستان برای بازار نفت آرام بود، اجرای توافق ۹.۷ میلیون بشکه‌ای برای ماه سوم تمدید شد و این موضوع سیگنال مثبتی برای بازار نفت به شمار می‌رفت.
در کنار آن خبرها از موفقیت در ساخت واکسن کرونا نیز به گوش رسید که امکان احیای اقتصاد و افزایش تقاضا را فراهم می‌کرد.
با این حال، کاهش تقاضا در تابستان به دلیل تعمیرات اساسی پالایشگاه‌ها در سراسر جهان که هر ساله تکرار می‌شود، امکان رشد بیشتر قیمت را فراهم نکرد اما باعث نشد که کاهش قیمتی نیز اتفاق بیافتد.
تابستان کم خبر نفت در حالی به پایان رسید که قیمت‌ها در نزدیکی ۴۰ دلار در هر بشکه در نوسان بود.
آغازی برای احیای بازار
پاییز اما برای نفت سرآغاز رشد دوباره قیمت‌ها بود. واکسیناسیون‌های آزمایشی برای مقابله با کرونا آغاز شده بود و امیدها برای بازگشایی اقتصاد نیز بیشتر بود.
دیگر خبری از قرنطینه‌های سفت و سخت اوایل کرونا نبود و این در حالی اتفاق افتاد که تعداد مبتلایان به کرونا رو به فزونی داشت.
قیمت نفت در پاییز با توجه به افزایش تقاضا بالا رفت و بازار نفت تلاش کرد تا خود را احیا کند.
احیای بازار نفت تا حد زیادی موفق بود و باعث شد تا قیمت‌ها به ۵۰ دلار در هر بشکه نزدیک شود.
خوف و رجا در بازار نفت
زمستان سرد برای بازار نفت گرم آغاز شد. اعضای اوپک پلاس تصمیم گرفتند توافق کاهش تولید را برای دو ماه بعد تمدید کنند و این موضوع زمینه رشد قیمت را فراهم کرد.
رشد قیمتی که تا بالای ۷۰ دلار در هر بشکه نیز ادامه داشت. با این حال نگرانی‌ها نسبت به تقاضا همچنان وجود دارد. همچنین بازار نفت از شرایط عرضه نیز چندان مطمئن نیست.
از یک سو، قیمت‌های بالای نفت تمایل به بازگشت نفت‌های گران را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر، ممکن است با بی‌اثر شدن واکسن کرونا، دوباره تقاضا با چالش مواجه شده و قیمت‌ها سقوط کند. این موضوع باعث شده تا نتوان آینده بازار نفت را پیش‌بینی کرد.
ایران در حالی سال ۱۴۰۰ را آغاز کرده که از یک سو نگران قیمت‌ها است و از سوی دیگر خود را برای بازگشت حداکثری به بازار نفت با رفع تحریم‌ها آماده می‌کند. موضوعی که در هر صورت بر آینده بازار نفت تاثیرگذار خواهد بود.
