آینده درخشانی که برای ETF ها یا همان صندوق های سرمایه گذاری دولتی متصور می‌شد، مانند سهم های دیگر بازار سرمایه سرابی بیش نبود و کار به جایی رسیده است که صندوق هایی که قرار بود عدالت را بین مردم برقرار کنند و سودده باشند، تا جایی ضرر داده اند که خریداران این صندوق در لیست مال باختگان قرار گرفته اند و صحبت از این است که ضرر آن ها چگونه جبران شود!
صعود بازار سرمایه نزدیک به قله بود که وعده عرضه سه صندوق دولتی در قالب ETF از سوی دولتمردان داده و قرار شد صندوق نخست بانکی و بیمه ای، صندوق دوم پالایشی و صندوق سوم خودرویی و فلزی باشد.
دولت بنا داشت باقیمانده سهم خود در برخی بانک ها، بیمه ها، پالایشگاه ها، شرکت های خودرویی و فولادی را در بازار عرضه و از این طریق سهام خود را به مردم واگذار کند. این صندوق ها با ۲۰ تا ۳۰ درصد تخفیف به مردم واگذار شد و هر ایرانی دارای کد ملی می‌توانست خریدار آن ها باشد.
سوددهی چشمگیر دارا یکم
در این راستا، صندوق اول با نام دارا یکم در اوایل تابستان عرضه و در سوم تیرماه قابل مقایسه شد. در واقع وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق این واگذاری، به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران، باقیمانده سهام خود در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمه‌های البرز و اتکایی امین را واگذار کرد.
در پذیره نویسی صندوق دارایکم بیش از چهار میلیون نفر مشارکت کردند. صندوقی که هم راستا با روزهای صعودی بازار سرمایه، بازدهی چشمگیری داشت و تا ۲۰۰ درصد سود هم پیش رفت.
سوددهی دارایکم به گونه ای بود که حتی با وجود سقوط چشمگیر شاخص کل بورس از دو میلیون واحد به یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد، این صندوق همچنان در سود قرار دارد.
بر این اساس، قیمت هر واحد دارایکم در روز عرضه ۱۰ هزار تومان بود و هر واحد این صندوق در روز گذشته بیش از ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت داشت.
پالایشی یکم راه خود را از دارایکم جدا کرد!
اما سرنوشت پالایشی یکم کاملا متفاوت از دارایکم بود. تب و تاب دارایکم هنوز نخوابیده بود که سخن از عرضه پالایشی یکم (باقی مانده سهام دولت در چهار پالایشگاه تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس) به میان آمد. این بار در آن سوی ماجرا وزارت نفت نشسته بود و عرضه صندوق پالایشی یکم با اختلاف بین وزارت نفت و وزارت اقتصاد کلید خورد و بهانه ای برای ریزش بازار شد! این صندوق عرضه شد اما عرضه آن همزمان با ریزش بازار بود.
به طوریکه قیمت هر واحد این صندوق به ۵۰۰۰ تومان، یعنی نصف قیمت روز عرضه رسید. در این روزها نیز صف فروش پالایشی یکم همچنان به قوت خود باقی است و هر واحد این صندوق ۷۰۰۰ تومان قیمت دارد.
هبه سهم جدید به متضرران
حالا کار به جایی رسیده است که سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفته برای احیای بازار و شاید بازگرداندن اعتماد مردم به بورس، ضرر افرادی که ETF را خریده بودند جبران کند. از یک سو به گفته محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، معمولا مردم در معامله با دولت توقع ضرر دیدن ندارند و از سوی دیگر دولت مانند هر ناشر دیگری، باید تا یک سال از سهمی که عرضه کرده است حمایت کند تا قیمت سهم به زیر قیمت در روز عرضه نرسد.
البته تصمیم جدید سازمان در انتظار تصویب سران قوا است و اگر تصویب شود، سهم جدید پالایشی یکم یا سهم های دیگر به سهام داران ETF هبه خواهد شد.
