به گزارش همشهریآنلاین به نقل از انتخاب، این نشریه نوشت: به مدت یک دهه، امارات متحده عربی قدرتمندترین بازیگر منطقهای جهان عرب بود و ثروت نفتی و قدرت نظامی خود را برای تقویت متحدان و تضعیف دشمنان به کار گرفت.
در ادامه این مطلب آمده است: اما پس از آن که ویروس همه گیر کرونا به اقتصاد کشورهای حوزه خلیج فارس ضربه زد و ارتباط امارات با تجارت جهانی را تحت تأثیر قرار داد، تمرکز این کشور از مداخله سخت از جمله درگیریهای نظامی به دیپلماسی اقتصادی تغییر یافت. در زمینهی تغییر استراتژی امارات متحده عربی دو فرد آگاه به اظهار نظر پرداختهاند که در ادامه نظراتشان میآید.
تغییر استراتژی این کشور به سمتی رفته است که عملکرد دیپلماتها و سفارتخانههای اماراتی با توجه به توانایی آنها در جذب سرمایهگذاری برای ملتی که به نفت وابسته است، مورد قضاوت قرار میگیرد. یک مقام ارشد امارات متحده عربی به فایننشال تایمز گفت: ما در مورد اینکه بهترین کار برای کشورمان چیست، فکر کرده ایم، تمرکز بسیار بیشتر بر اقتصاد، چیزی است که به آن رسیده ایم.
تغییر موضع ابوظبی، آخرین نشانه از این موضوع است که همه گیری کرونا و انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده در حال تغییر شکل دادن به تحولات خاورمیانه و حرکت آزمایشی به سوی تنشزدایی پس از سالهای آشفتهی تحت ریاست جمهوری ترامپ است.
به زعم برخی، همزمان با دستورالعملهای جدید، امارات متحده عربی احتمالاً به دنبال ایفای نقش فعالتر در مسائلی مانند اختلاف بین سودان و اتیوپی و حتی هند و پاکستان به عنوان میانجی خواهد بود.
این استراتژی یک تغییر قابل توجه برای کشوری است که تحت سرپرستی شیخ محمد بن زاید النهیان، ولیعهد ابوظبی و رهبر واقعی امارات، به عنوان قاطعترین قدرت جهان عرب پس از خیزشهای مردمی ۲۰۱۱ ظاهر شد.
پس از بروز شورشها در سراسر خاورمیانه، امارات متحده عربی تلاش کرد دیدگاه خود را بر منطقه تحمیل کند. شیخ محمد متقاعد شد که دولت وی باید خلاء قابل درک ناشی از بیتفاوتی ایالات متحده در منطقه را پر کند و نقش موثری در خاورمیانه برعهده بگیرد.
رویکرد تهاجمی ابوظبی طی سالهای قبل، اعزام هزاران سرباز امارات در جنگ یمن را به دنبال داشت، زیرا این کشور به شریک اصلی عربستان سعودی در ائتلاف عربی تبدیل شد.
همچنین امارات متحده عربی یکی از اصلیترین حامیان خلیفه حفتر، جنگ سالار لیبی بود. در سال ۲۰۱۷، ابوظبی در صف اول تحریم منطقهای علیه قطر قرار گرفت، تحریمهایی که بر اثر اتهامات امارات و عربستان سعودی به دوحه در مورد حمایت از اسلام گرایان و نزدیک بودن به ایران تحمیل شد.
این مداخلات باعث افزایش نفوذ ابوظبی در منطقه شد، زیرا این کشور کوچک و نفتخیز به عنوان شریک مهم غرب نقشی بیشتر از وزن خودش در خاورمیانه برعهده گرفت. اما این درگیریها به موفقیت چشمگیری دست نیافتند و همهی این شرایط به شهرت امارات متحده عربی آسیب رساندند.
در یمن، ابوظبی به خاطر شرکت در مبارزات علیه شبه نظامیان القاعده، تحسین واشنگتن را به دست آورد. اما ائتلاف به رهبری عربستان سعودی نتوانست حوثیها را از صحنه خارج کند و امارات متحده عربی در سال ۲۰۱۹ با تشدید تنشهای منطقهای با ایران و انتقاد از جنگی که باعث یک فاجعه انسانی شد، بیشتر نیروهای خود را عقب برد.
در لیبی، حفتر با مجموعهای از شکستها در سال گذشته مواجه شد، مجموعه از شکستها که در پی مداخله رقیب اصلی امارات یعنی نظامی ترکیه در حمایت از دولت تحت حمایت سازمان ملل متحد در لیبی و نهایتا شکست حمله حفتر علیه طرابلس رقم خورد. دیپلماتهای غربی میگویند امارات در ماههای اخیر داراییهای نظامی خود را از لیبی بیرون کشیده است. در ژانویه، ابوظبی پیروی از عربستان سعودی را در رفع تحریم منطقهای قطر در دستور کار خود قرار داد.
امیل حکیم، کارشناس خاورمیانه در انستیتوی بین المللی مطالعات استراتژیک گفت: امارات فهمیده است که در حال حاضر در هیچ یک از جبههها پیروزی قطعی در انتظارش نیست. وی افزود: در این شرایط منطقی است که رهبری ابوظبی بر بهبود اقتصادی متمرکز شود و موقعیت خود را برای بهره مندی از جهان پس از همه گیری، موضوعی که مقامات امارات متحده عربی مدام آن را تکرار میکنند، بهبود بخشد.
حکیم گفت: آنها این ایده را آزمودند که قدرت نظامی میتواند بازدهی خوبی به همراه داشته باشد، اما در واقع اینطور نبود. بنابراین آنها در حال تعدیل سیاستهایشان هستند. با این حال، هیچ کس نمیداند که آیا تغییری در ذهنیت رهبری امارات ایجاد شده است یا خیر. اما آنچه به وضوح میبینیم این است که امارات متحده عربی در حال کاهش درگیریهای نظامیاش است. همچنین ابوظبی قصد دارد میزان قرار گرفتن در معرض درگیریهای نظامی را کاهش دهد و بر آنچه از نظر امنیت کلان و رفاه خودش برایش اهمیت استراتژیکتری دارد، متمرکز شود.
الهام فخرو، تحلیلگر ارشد گروه بحران بینالمللی برای کشورهای حوزه خلیج فارس تصریح کرده است: امارات متحده عربی تشخیص داده که با روی کار آمدن بایدن، اوضاع در منطقه به سمت دیپلماسی تغییر کرده است. وی ادامه داد: در این شرایط، امارات متحده عربی نمیخواهد آشکارا در درگیریهای منطقهای مانند لیبی یا مسلح کردن برخی از بازیگران مداخله کند.
با این حال، فخرو ادامه میدهد: اما من فکر نمیکنم که مقامات ابوظبی از رویکرد مقابلهآمیز خود دست برداشته باشند، آنها فقط میخواهند در این زمینه هوشمندانه عمل کنند و این به معنای گسترش تلاشهایشان در زمینه دیپلماسی و میانجیگری است.
یک مقام آگاه اماراتی تصریح کرد: امارات متحده عربی به موفقیت خود در یمن از جمله موفقیت در برابر نیروهای وابسته به القاعده و جلوگیری از پیشرفت حوثیها به جنوب افتخار میکند. این مقام گفت: ما قبلاً از رویکرد نظامی زیاد استفاده نکرده بودیم و اکنون دیدیم که چقدر میتواند موثر باشد و گاهی هم نمیتواند موثر باشد. ما هزینهها و موارد خارج از کنترل خود را درک کرده ایم.
یکی دیگر از افراد آگاه در مورد تغییر استراتژی امارات متحده عربی اظهار داشت که علاوه بر مذاکرات محرمانه با ایران، اخیراً ابوظبی گفتگوهایی را برای کاهش تنش با ترکیه انجام داده است. این فرد با استناد به تصمیم امارات برای عادیسازی روابط با اسرائیل در سال گذشته، گفت: ما میخواهیم با همه دوست باشیم، از اسرائیل گرفته تا ایران.
این مقام اماراتی تصریح کرد که عربستان سعودی در حال نزدیکی به ترکیه است و رویکرد ما این است که ببینیم در این زمینه چه اتفاقی میافتد. وزیر خارجه ترکیه ماه گذشته به عنوان بخشی از تلاشهایش برای حل مسائل بین ریاض و آنکارا از عربستان سعودی بازدید کرد. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز هفته گذشته گفت که میخواهد روابط ترکیه با مصر و کشورهای حوزه خلیج فارس را تقویت کند.
اما هوکیم هشدار داد که حرکت آشکار به سمت تنشزدایی در منطقه بسیار شکننده است. وی تصریح کرد: همه مشکلات هنوز وجود دارد و همانطور که مشکلات رویکرد ترامپ مبنی بر زورگویی را دیدیم، اکنون هم با محدودیتهایی در عرصهی دیپلماسی روبرو خواهیم شد.