وداع با «مادر جسور سینمای ایران»

پیکر فرشته طائرپور تهیه‌کننده و فیلم‌نامه‌نویس سینمای ایران که ۲۶ مردادماه بر اثر عوارض ناشی از کرونا در ۶۹ سالگی درگذشت، امروز (۲۷ مردادماه) همزمان با تاسوعای حسینی با حضور خانواده و همکارانش در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

این مراسم با اجرای احسان کرمی همراه بود که او ضمن تسلیت ویژه به خانواده فرشته طائرپور، مادرش و منوچهر شاهسواری همسرش یادآور شد که فرشته طائرپور او را از پشت میکروفن به سینما وارد کرد و برای همیشه مدیون او خواهد بود.

کرمی همچنین تاکید کرد: فرشته طائرپور به ما مردانگی می‌آموخت.

عسل شاکری، دختر این هنرمند که خارج از کشور است هنوز به ایران نرسیده ولی غزل و علی شاکری، دیگر فرزندان او در مراسم حضور داشتند و به یاد مادرشان صحبت کردند.

ابتدا علی شاکری گفت: می‌دانم که مادرم این‌جا فرزندان و همراهان زیادی داشته که بعضی از آن‌ها را من می‌شناسم و با بعضی هم به مرور زمان سعادت آشنایی پیدا می‌کنم. دیشب هم وقتی همه از خانه ما رفتند و خواستم در کوچه را ببندم، دختری جوان با مادرش آمده بودند و از یک قصه ۲۰ ساله‌ می‌گفتند. چون وقتی خبر فوت مادرم را شنیده بودند در کوچه پس کوچه‌های "شمرون" دنبال دفتر مادر بودند تا بالاخره آن را پیدا کرده بودند و محبت خود را نشان دادند. من می‌دانم مادر من در تک تک شما وجود دارد و در وجود شما زنده است و امیدوارم آن چیزهایی را که به من یاد داده بتوانم عملی کنم.

سپس غزل شاکری روی صحنه آمد و با تشکر از کسانی که برای بدرقه مادرش به بهشت ‌زهرا آمده بودند گفت: در خودم آمادگی گفت‌وگو نمی‌دیدم و می‌ترسیدم نتوانم جمله قشنگی بگویم، به همین دلیل چند خطی نوشته‌ام و البته برادرم خیلی خوب همه چیز را گفت و خوشحالم که متن من کوتاه است.

او نوشته خود را با تکیه‌کلام همیشگی مادرش "یا حفیظ و یا امین" آغاز کرد و ادامه داد: مادر عزیزم، فرشته طائرپور، دختر تو بودن افتخار بزرگی است اما خیلی کم است که فقط بخواهم از زبان یکی از فرزندان تو حرف بزنم. جز علی، عسل و من تعداد بی‌شماری از مردمان دورانت را می‌شناسم که برای‌شان مادری کردی و فرشته نگهبان‌شان بودی. امروز آمدیم تا در این روزهای سیاه درد و بیماری جسم خسته‌ات را به خاک و روح بزرگت را به آسمان بسپاریم. بابت هر آن‌چه به وقت بودنت به یادگار گذاشتی تا ابد شاکریم و الهی که بر سر این آتش بر دل نشسته ما هم باران صبر و قراری ببارد. سفرت به‌خیر فرشته جسور و بلندپرواز من.

در ادامه احسان کرمی ترانه "گلنار" را به یاد این هنرمند فقید خواند. سپس منوچهر محمدی - تهیه‌کننده سینما -  در سخنانی گفت: وقتی آدم خواهری داشته باشد و از دست بدهد خیلی سخت است. خانم طائرپور سالیان درازی است که هم برای ما مادر بودند و هم خواهر. همیشه درگیر مسائل و مشکلات اهل سینما بود و با نگاه مادرانه سعی کرد مسائل را حل کند. در جلسات مهمی که برای کارهای صنفی در سطح آقایان و مسئولین برگزار می‌شد واقعا شجاع‌ترین فردی که آن‌جا بی‌محابا حرف می‌زد بی‌ترس از هر چیزی و از حقوق همه اهل سینما بدون کم و کاست دفاع می‌کرد خانم طائرپور بود که بعضی وقت‌ها ما به او می‌گفتیم کمی آرام‌تر. 

محمدی خوابی را که چند هفته قبل در جریان بیماری او دیده بود تعریف کرد و گفت: این خواب را برای خود او هم تعریف کردم که خیلی از آن حوشحال شد و وقتی دیروز این خبر را شنیدم احساس کردم آدمی که مادر زاده شده و در حق همه مادری کرده یقینا بهشت زیر پای اوست.

در بخش دیگری از این مراسم محسن امیریوسفی - رییس کانون کارگردانان خانه سینما - به جایگاه آمد و گفت:‌ مدتی قبل از بیماری‌شان یک بار به من گفتند این‌قدر به این جلسه‌ها نرو و برای کرونا مراقب باش، گفتم من مراقبم شما بیشتر مراقب باشید. گفت این مالیات مرا می‌کشد. جلسات مالیات برای اهالی سینما، جلسه برای پروانه نمایش فیلم‌های توقیفی، جلسات صنفی و غیره محبتی بود که خانم طائرپور به همه اهالی سینما، چه موافقان خود و چه مخالفان، داشتند و این یک درس بزرگ است برای ما که در کارهای صنفی مرام و روش ایشان را الگو قرار دهیم. آخرین نوشته ایشان هم خطاب به مدیریت وزارت بهداشت بود که نوشتند هر سینماگری که بمیرد مسئولش آن‌ها  هستند.

امیریوسفی در ادامه بیان کرد: ما در این روزها که با حرف‌های وزیر پیشنهادی  فقط به سمت وزارت ارشاد اسلامیِ صرف پیش می‌رویم، بیشتر به خانم طائرپور احتیاج داشتیم که شجاعانه از موضع صنفی و حقوق اهالی سینما دفاع کند.

همچنین سیدمحمد بهشتی که با فرشته طائرپور نسبت خانوادگی دارد در ادامه این مراسم بیان کرد:‌ شاید از معدود کسانی باشم که نمی‌دانم بگویم ارتباطم با خانم طائرپور از چه بابت است؛ دوست من بودند، خواهر من بودند، خواهر همسر من بودند، خیلی نسبت‌ها را می‌توانم بگویم چون ایشان در رابطه با افراد معمولا یک کیفیتی از حضور را پدید می‌آورد و کسی از او بی‌خاطره نیست. یکی از ویژگی‌های‌ او خوب و رسا صحبت کردن بود و حق مطلب را ادا می‌کرد. این توانایی را داشت و کسانی بودند که من می‌دانستم در سینما چشم ندارند او را ببینند و او هم گاهی دلش می‌گرفت ولی در عمل این چیزها را برای کنار گذاشتن دلیل  قرار نمی‌داد و واقعا مثل باران بود.

بهشتی افزود: بنا به همین ویژگی که گفتم خوب صحبت می‌کرد و مثل شاعر بود، باید اضافه کنم که شاعرها از واژه‌ها رفع حجاب می‌کنند و او از واژه فرشته کشف حجاب کرد. عالم سینما مثل یک نمایشنامه بزرگ می‌ماند و در آن نقش‌های زیادی هست. نقش فرشته را برای همه عمرش خانم طائرپور ایفا کرد و اگر بخواهیم مثل خود او سخن بگوییم باید گفت که او فرشته سینمای ایران است.

در ادامه وحید جلیلوند، دیگر سینماگر حاضر در جمع با بغض و اشک خطاب به فرشته طائرپور که پیکرش روبه‌روی جایگاه قرار داشت و او را مادر صدا می‌زد، گفت: تمام دیروز فکر می‌کردم که چه چیزی از تو و برای تو و در مقابل تو باید بگویم که تو تا به امروز نگفته باشی. تمام دیشب صفحه گفت‌وگوهای‌مان را مرور کردم. از آن صفحه‌هایی که همه شما دارید و یک ویژگی پیامبرانه داشت مادر که همه فکر می‌کردند نزدیک‌ترین به او هستند. بین آن‌ها به صوتی از نوزدهم شب ماه رمضان امسال برخوردم که او برای تعدادی از عزیزان خود فرستاده بود و چقدر خوب است که این‌جا هم خود مادر حرف بزند. 

جلیلوند سپس بخشی از این صوت را پخش و اضافه کرد:‌ بعد از شنیدن این صوت به مادر، بی‌کمترین تملق و ریاکاری گفتم که مفتخرم از همنشینی با تو و خدا را شکر می‌کنم در روزگاری زندگی می‌کنم که تو در آن نفس می‌کشی، اما امروز برای اولین بار فهمیدم این‌که می‌گویند سایه‌ات کم نشود یعنی چه.

این فیلمساز در حالی که گریه می‌کرد، گفت: مادر در این دوران کمترین درد ما کروناست و ما برای مقاله با ظلم به تو احتیاح داشتیم. در این زندگی تو بُردی، تو که یک عمر با شرافت زندگی کردی، یک عمر با جوانمردی مثل کوه زندگی کردی، راه نو مبارکت باشد.

در پایان این مراسم سیدجواد هاشمی با دعوت از حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد دعایی برای خواندن نماز میت، دعای تلقین را هم خواند و پیکر فرشته طائرپور به خاک سپرده شد.

هنرمندان و مدیرانی همچون منوچهر شاهسواری (همسر فرشته طائرپور)، بهمن فرمان‌آرا، احمد امینی، علیرضا تابش، سیف‌الله صمدیان، غلامرضا موسوی، ابراهیم داروغه‌زاده، فرهاد توحیدی، هنگامه قاضیانی، رویا نونهالی، رامین حیدری فاروقی، محمدمهدی عسگرپور، فرشته صدرعرفایی، رخشان بنی‌اعتماد، جهانگیر کوثری، کامران ملکی، محسن خان‌جهانی، حسین فرحبخش، لاله اسکندری، سام کلانتری، محمود رضوی، احمد امینی، لادن طاهری، حسین پاکدل، عاطفه رضوی، دانش اقباشاوی، حبیب ایل‌بیگی و محمدمهدی حیدریان از دیگر حاضران در این مراسم بودند.

فرشته طائرپور که آثاری چون "گلنار"، "خداحافظ دختر شیرازی"، "آینه‌های روبرو"، "نخودی"، "زن دوم"، "وقتی همه خواب بودند"، "پسر مریم"، "نان و شعر"، "پاتال و آرزوهای کوچک" و "مدرسه پیرمردها" را تهیه کرده است، از چند هفته گذشته به دلیل درگیری ریه پس از ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری شد و  ۲۶ مرداد ماه، نزدیکانش خبر دادند با وجود این‌که از بیمارستان مرخص شده بود، اما از دو روز قبل دوباره به بیمارستان برگشته و از دنیا رفته است.

طائرپور متولد سال ۱۳۳۱ به عنوان رئیس انجمن کارفرمایی تهیه‌کنندگان فیلم (اکت) بارها مطالبه واکسیناسیون هنرمندان مقابل دوربین را مطرح کرده بود.