گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: سقوط پی در پی شاخصها در تالار شیشه‌ای و نگرانی سهامداران خرد و کلان در ماه‌های اخیر موجب شد تا رئیس‌جمهور دغدغه مندانه وارد عمل شود و با ابتکارات و دستوراتی سقوط بیشتر شاخص ها را پیشگیری کند. اما اینکه چقدر بورس از بخشنامه ها و دستورهای مسئولان عالی رتبه در درازمدت تبعیت می کند، باید منتظر ماند و در طول زمان به قضاوت نشست. نکته مهم در حوزه اقتصاد و بازار سرمایه این است که عوامل بسیاری شامل مباحث کلان اقتصادی، امنیت سرمایه گذاری، حجم نقدینگی، جذابیت بازارهای موازی و... روی بورس تاثیر میگذارد. این بدان معناست که اگر مولفه های اقتصادی کشور را به صورت عقلایی و مبتنی بر علم اقتصاد تنظیم و ساماندهی نکنیم، نمی توان امید چندانی به شیوه های دستوری در حوزه اقتصاد و بازار سرمایه داشت. اگرچه امید می‌رود در پی دستور اخیر رئیس‌جمهور، چالش‌های عمده و ریشه‌های هیجانات بازار سرمایه تبیین و با درایت ایشان نسبت به رفع آسیب ها و چالش های موجود به صورت ریشه‌ای اقدام شود. در این رابطه روزنامه تجارت به بررسی دستور رئیس جمهور و پیگیری وزیر اقتصاد و معاون اقتصادی رییس جمهور در راستای ساماندهی و پیگیری سقوط بیشتر شاخص ها پرداخته و پیامدهای این اقدامات را بررسی و تحلیل می کند.
رشد ۲۱ هزار واحدی شاخص
پس از مدتها روند نزولی و سقوط های سنگین، شاخص کل بورس با رشد ۲۱ هزار واحدی به یک میلیون و ۳۶۱ هزار واحد رسید. ۴۵۸ هزار معامله به ارزش ۳.۲ هزار میلیارد تومان انجام شد و ارزش کل بازار بیش از ۵.۴ هزار هزار میلیارد تومان است.حجم کل معاملات ۴,۲۰۰ میلیارد تومان و معاملات خُرد نیز ۳,۷۰۰ میلیارد تومان بود. فرابورس نیز ۱۶۹ واحد مثبت شد و به عدد ۱۹ هزار و ۴۰۰ واحد دست یافت. اما لازم است دلایل این رشد بعد از سقوطه ها بررسی شود
تدبیری برای جلوگیری از نگرانی مردم
اولین عامل محرک تغییر روند بازار، دستور رییس جمهور در جلسه یکشنبه هیات دولت بود. رئیسی با اشاره به وضع شاخص بازار بورس در روزهای اخیر گفت: ادامه نوسانات بورس در زندگی مردم تاثیر میگذارد، لذا باید تدبیری اندیشید تا آرامش بر این بازار حاکم شود و مردم و سرمایه گذاران خُرد دچار نگرانی نشوند.رئیس جمهور از سخنگوی اقتصادی دولت خواست در این زمینه با مردم و سهامداران سخن بگوید تا منطق بازار بورس و چشم اندازآینده بهتر تببین شود.
وضع بورس خراب است
از سوی دیگر اعتراض هایی نیز صورت گرفته بود به نوعی که نماینده اراک در مجلس شورای اسلامی به انتشار توییت از وضعیت بحرانی بورس انتقاد کرد. محمدحسن آصفری با انتقاد از وضعیت بورس خطاب به سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد نوشت: «آقای خاندوزی مردم چطورباید بگویند وضع بورس خراب است؟ باتنفس مصنوعی هم دیگر برنمیگردد… چرااقدام عملی انجام نمیدهید؟ آقای رئیسی به مردم قول حل مشکل بورس را داد. پس کی میخواهید به بورس ورود کنید؟»
تقویت زیرساخت‌های بورس
از آنجا که به نظر می رسد دستور رییس جمهوری تاثیرگذار بوده، معاون امور اقتصادی رییس جمهوری گفت: در دولت گذشته باید زیرساخت های بازار بورس تقویت می شد که این کار انجام نشد اما دولت سیزدهم در تلاش است این بازار را رونق دهد.
محسن رضایی افزود: در برنامه های کوتاه و بلند مدت در تلاش هستیم زیرساخت های بازار بورس را تقویت کنیم و با ورود واحدهای صنعتی بزرگ و پیشرفته ارزش بازار بورس را افزایش دهیم که مردم باید کمی صبر کنند و این قول را به مردم می دهم که مساله بورس مورد توجه و تاکید دولت سیزدهم است.
صبحانه بورسی خاندوزی
از آنجا که دستور رییسی برای مدیریت بازار سرمایه به وزیر اقتصاد بود، احسان خاندوزی، مدیران بورسی و مدیران حدود ۳۰ هلدینگ و حقوقی بزرگ بازار سرمایه را به ساختمان باب همایون فراخواند تا وضعیت بورس و راهکارهای حمایت از بازار سرمایه را بررسی کنند. خاندوزی در این نشست گفت: شواهد قطعی نشان می‌دهد بازار سرمایه در بلندمدت بیشترین بازدهی را در مقایسه با بازارهای رقیب داشته است و نگاه ماه به بازار حرفه‌ای و بلندمدت است. با نگاه به اطلاعات سودآوری شرکت‌ها نشان می‌دهد چشم انداز، روشن است و جای نگرانی برای تصمیم هیجانی نیست.وی افزود: «وظیفه وزارت اقتصاد و سازمان بورس، توسعه ابزارها و نهادها و ایجاد بازاری شفاف و کارا و پیش بینی پذیر است و بازار بدهی مکمل بازار سهام است نه رقیب آن.».
خالص تامین مالی دولت از اوراق در دو ماه اخیر بسیار اندک و ناچیز و در ۴۰ روز اخیر صفر ریال بوده است هرچند فضای مجازی پر از اطلاعات غیردقیق است. از این به بعد هم دولت بیشتر به دنبال جبران کسری بودجه از طریق مولدسازی دارایی و فروش اموال مازاد است.خاندوزی ادامه داد: برنامه ما پیش بینی پذیر کردن اقتصاد و حذف قیمت‌گذاری‌های مضر به بازار در صنایع بورسی است و به زودی خبر تغییر نظام قیمت‌گذاری خودرو توسط وزارت صمت منتشر خواهد شد. به دنبال پیش‌بینی پذیرکردن نرخ‌های کلیدی اقتصاد و بالتبع بورس هستم تا نااطمینانی از بازار زدوده شود.
وزیر اقتصاد افزود: در گذشته برای تغییرات مکرر قیمت خوراک و نرخ تسعیر ارز بانک‌ها و قواعد پالایشی‌ها و فراخوان عموم به سهامداری مستقیم اشتباهات بزرگی صورت گرفته که باید با همکاری وزارت‌های نفت و صمت و بانک مرکزی و سازمان بورس شاهد کاهش این اشتباهات و ایجاد اطمینان در بازار باشیم.
جلسه کارگروه واگذاری سهام دولت
اما معاون اول هم بیکار ننشست و جلسه کارگروه واگذاری سهام دولت و متعلق به دولت برگزار شد. در این جلسه که وزرای اقتصاد و کار، معاون حقوقی رییس جمهور و رییس سازمان خصوصی سازی حضور داشتند، در خصوص واگذاری و قیمت گذاری برخی شرکت های دولتی برای عرضه در بورس و خصوصی سازی بحث و بررسی شد.همچنین در این جلسه مقرر شد با همکاری و هماهنگی وزارتخانه های مربوطه و نهادهای نظارتی در زمینه قیمت گذاری، ارائه اطلاعات و برداشتن موانع و قوانین و مقررات دست و پا گیر در خصوص واگذاری شرکت های دولتی ترتیبات و تصمیمات لازم اتخاذ شود.
پیش‌بینی عشقی از وضعیت بورس
از سوی دیگر رییس سازمان بورس نیز در اجرای دستور رییس جمهور مبنی بر اطلاع رسانی به مردم، به تلویزیون رفت و با توضیح درباره میزان فروش اوراق توسط دولت، در مورد اینکه وضعیت بازار چه زمانی بهبود می‌یابد؟ گفت: قرمزی بازار ناگهانی ایجاد نشده که ناگهانی هم از بین برود، بلکه وضعیت به مرور بهتر خواهد شد. مجید عشقی با تاکید بر اینکه سازمان در تلاش است که بازار سرمایه به ثبات برسد، اظهار کرد: نمی‌توان گفت مردم سرمایه خود را نمی آوردند. ما تلاش داریم بازار به ثبات برسد. هم رشدهای شدید و هم نزول های شدید برای بازارها سم است.وی با بیان اینکه مهمترین بحث امروز کسری بودجه و انتشار اوراق است، اظهار کرد: به اندازه کشش بازار اوراق منتشر می‌شود. دولت همه کسری بودجه خود را از بازار تامین نمی‌کند و بخش عمده آن از منابع دیگر تامین می‌شود. در ۴۰ روز گذشته هیچ اوراقی فروخته نشده است.رئیس سازمان بورس ادامه داد: گاهی تصویری در مورد اوراق منتشر و اعلام می‌شود این حجم توسط دولت فروخته شده، در حالی که توسط دولت فروخته نشده است. در ضمن خریداران اوراق و سهام با هم متفاوت هستند. کسی که اوراق می‌خرد برنامه متفاوتی دارد و با خریداران سهام فرق می‌کنند.عشقی با تاکید بر اینکه سازمان به دنبال توقف قیمت‌گذاری دستوری و جلوگیری از رانت است، گفت: نمی‌شود سرمایه مردم را جذب کنیم و بعد دست در جیب شرکت‌ها کنیم و سودشان را بگیریم. در فولاد و پتروشیمی این وضعیت بود که رفع شد. مردم مطمئن باشند که ما از منافع شرکت‌ها حفاظت خواهیم کرد.وی در مورد اینکه گفته می‌شود شرکت‌ها سود نمی‌دهند، توضیح داد: با صنایع معدنی و فلزی جلسه داشتیم و مشخص شد طرح‌های توسعه زیادی دارند. راه ثبات بازار از طرح‌های توسعه شرکت‌ها می‌گذرد. رئیس سازمان بورس ادامه داد: وضعیت فعلی و جو نا امیدی بازار سیکل‌هایی است که چندین بار تجربه شده است. سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۹۲ همین وضع بوده است. البته قطعا شدت و گستردگی افرادی که در حال حاضر درگیر بازار سرمایه هستند فرق می‌کند. اکنون حدود ۵۸ میلیون کد سهامداری وجود دارد و به نوعی کل جمعیت کشور درگیر بازار هستند.عشقی گفت: نسبت p/e نمادها به چهار رسیده و قیمت سهام جذاب و شرایط بنیادین بازار بسیار خوب است.
صندوق‌های بازارگردانی در این مدت خریدهای خوبی انجام دادند و این روند ادامه خواهد داشت و مردم نگران نباشند.رئیس سازمان بورس تاکید کرد: به دلیل تغییرات مدیریتی وقفه یک ماهه در اطلاع‌رسانی سازمان بورس ایجاد شده اما از این پس به صورت منظم اطلاع‌رسانی خواهد شد تا مردم به کانال رسمی انتشار اطلاعات دسترسی داشته باشند.
