به گزارش روزنامه تجارت، شاید برای برخی پرداختن به مساله ای مانند اسباب بازی خیلی جدی نیاید ؛ اما زمانی که بدانیم صنعت اسباب بازی سومین تجارت پرسود جهان است و به همین دلیل بسیاری ازکشورها سرمایه گذاریهای وسیعی دراین حوزه کرده و توانسته اند متناسب با سرمایهگذاریهای خود بازارجهانی را به دست بگیرند، نگاهمان به این صنعت درکشور جدیتر خواهد شد به ویژه اگر بدانیم که انتقال بسیاری از مفاهیم وفرهنگها از طریق اسباب بازیها انجام شده و تا اخرعمر در ذهن كودكانمان باقی میماند.
این همه درحالی است که صنعت اسباب بازی کشورمان همچنان درحد همان عروسکها و ماشینهای پلاستیکی باقی مانده وهیچ حرفي در حوزه فرهنگسازی هم ندارد. از همه بدتر اینکه تنهاحامی این صنعت که باید نهادهای فرهنگی باشد ؛ صنف پلاستیک ونایلون کشور است .
بازار در دست بازیگران غیررسمی
دراین خصوص علیرضا حاجیانزاده، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان گفت: بسیاری از صاحبنظران بر آنند که عصر حاضر را میتوان عصر صنایع نرم نامید. عصری که در آن صنایع زیرساختی و حرفههای سنگین جایگاه و نقش پیشین خود را ندارند و مانند گذشته بهعنوان منابع اصلی ثروت و قدرت ملی شناخته نمیشوند بلکه این مولفههای فرهنگی و صنایع کارگاهی سبک چون هنرهای ارتباطی و محصولات فرهنگی هستند که منبع نفوذ فرهنگها در عرصه بینالملل و سرچشمه قدرت و نفوذ به قلب مردم در سراسر جهان محسوب میشود.وی افزود: اگر زمانی کشورهای قدرتمند با نشانها و نشانههای خودروهای ساخت آن کشور یا علائم صنایع سنگین میشناختند اکنون این شمایلهای فرهنگی هستند که با کمترین هزینه منظومههای معنایی را جابهجا کرده و فرهنگ یک کشور را در سطح بینالمللی اشاعه میدهند.مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ادامه گفت: امروز مجموعه دستگاهها و نهادها متوجه حساسیت، اهميت و تأثیر این صنایع شدهاند و در کشور ما نیز جایگاه خطیر این صنایع بهویژه صنایع فرهنگی کودک و نوجوان از جمله صنایع اسباببازی و سرگرمی کودکان به خوبی شناخته شده است. تاکیدهاي مکرر رهبر معظم انقلاب در مقوله فرهنگ و پیوست فرهنگی بارزترین نشانه اهمیت و اولویت این صنایع در سیاستهای کلی کشور است. همچنین تأثیر فرهنگی این صنایع در حوزه اقتصادی نیز شایان توجه است. گردش مالی چند هزار میلیارد دلاری این دسته از صنایع و ایجاد فرصت شکوفایی صنایع پیرامونی نشانهای است که باید آن را جدی گرفت و شایسته است هم برای ترویج فرهنگ غنی خود و هم برای بهرهمندی امکانات داخلی و بینالمللی در این عرصه جایگاه کشور در این میدان را مستحکم کنیم. مخصوصا که این فضا از مناسبترین فضاها برای ظهور و بروز فرهنگ کشورمان در عرصههای جهانی است.حاجیانزاده گفت: ظرفیتهای عظیم مغفول مانده و مزيتهای نسبی فرهنگ غنی و ریشه دار اسلامی و ایرانی اگر با ظرافت و هوشمندی در قالب صنایع فرهنگی و سرگرمی کودک و نوجوان اعم از اسباببازیهای فیزیکی و بازیهای رایانهای هوشمند آمیخته شود و استفاده از استانداردهای بینالمللی و زبان قابل فهم جهانی پیش روی تولیدکنندگان کشور قرار گیرد دستیابی به سهم قابل قبول این بازار چندان دور از دسترس نخواهد بود.حاجیانزاده با اشاره به مطالعات و بررسیهای صورتگرفته در حوزه اسباببازی در ایران گفت: ما جزء دهک ابتدایی نرخ استفاده روزانه کودکان و نوجوانان از محصولات فرهنگی هستیم. نرخ میلیون استفاده از بازیهای رایانهای ضریب نفوذ بالای 70 درصد محصولات ویدئویی و سرانه بازی بیش از 2 ساعت در روز برای کودکان و نوجوانان طبقه متوسط شهری در کشور وضعیتی درخشان و آیندهای امیدوار کننده برای صنعت بازی کشور پیش روی ما مینهد.وی در ادامه گفت: البته متأسفانه براساس این آمار و اطلاعات بخش عمدهای از این بازار در دست بازیگران غیررسمی است و واردکنندگان کالاهای فرهنگی ناشناس است و همه باید تلاش کنیم که این فرصت درخشان بیش از این از دست نرود و با استفاده از حداکثری از تمام ابزارهای موجود مجهز شدن به آخرین فناوریها، بازاندیشی و تلاش برای بازبینی مبانی و اصول طراحی و تولید اسباببازیها چه فیزیکی، چه ویدئویی و یا چه دیجیتال، فرصت ارتباط و تعامل جدی با این مخاطبان عظیم را از دست نداده، در حد توان آنها را به مشتریانی وفادار و مخاطبانی آگاه تبدیل کنیم.مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در بخش دیگری از سخنانش گفت: ما در کانون پرورش فکری بر این باوریم که میتوان در چارچوب ارزشها و آرمانهای متداول و در اجتماع و در جهت راهبردهای کلان جمهوری اسلامی محصولاتی مفید و جذاب خلق کرد و بهدست مخاطب رساند. واقعیت آن است که نسل جدید ما تشنه محصولات فرهنگی و شیفته خلاقیت، نوآوری و جذابیت در محصولات و تولیدات سرگرمی است. هنرمندان و صنعتگران ما میتوانند و باید با تصحیح دیدگاهها و پیشفرضهایشان از کودک امروز دوباره به شکلی فراگیر و دامنهدار مخاطبان کودک را جذب و تجربه سالیان نه چندان دور موفقیت را تکرار کنند.
حمايت نايلونسازان از اسباببازيها
دراین خصوص همچنین دبیر شورای نظارت بر اسباببازی گفت: متاسفانه هیچ تلاش جدی برای حمایت از اسباببازیها که میتوانند ضمن انتقال باورها و ارزشهای بومی، جنبه اقتصادی هم داشته باشند، وجود ندارد.حسن فرجو، دبیر شورای نظارت بر اسباببازی گفت: یکی از آفتهای جامعه ما فرصتسوزی است. همه ما در حوزه فرهنگ و مسائل فرهنگی شعار میدهیم و در عمل کمتر حمایت و تقویت جدی در این زمینه دیده میشود. اگرچه قوانین در این زمینه کم نیستند. بیایید بین آنچه نوشته و تصویر شده است و آنچه لازمالاجراست، بررسی مجددی داشته باشیم.وی که در نشست تخصصی اصول و روشهای تولید در توسعه صنعت اسباببازی، در زمره نشستهای تخصصی اولین جشنواره اسباببازی سخن میگفت، با اشاره به تولید اسباببازی لگو در دانمارک که باعث برند شدن این کشور در تولید این اسباببازی شده است، گفت: ما فقط ادعای صدور فرهنگ را داریم، بدون اینکه هیچ تلاش جدی در این زمینه داشته باشیم، درحالیکه اسباببازیهای دیروز و تلاشی که کشورهای پیشرفته امروز برای توسعه صنعت اسباببازی داشتهاند، بخش تکاملیافته اسباببازیهای دیروز آنهاست. یعنی کسانی که با این اسباببازیها درگیر بودند، توانستهاند و میتوانند با تکامل فکری خود در زمینه توسعه صنعت کشورشان نقش مهمی داشته باشند. طی 10 سال تنها 15 درصد اسباببازیهای وارداتی ما اسباببازیهای آموزشی هستند.همچنین جوانشیر بنیاب از طراحان اسباببازی گفت: میگویند اسباببازی تفکر کودک است اما من معتقدم اسباببازی و بازی، زندگی کودک است. از سال 61 تاکنون حرف این بوده است که باید به کمک اسباببازیها به توسعه فرهنگی کمک کرد. ما در حوزه اسباببازیهای سرگرمکننده به مدد فرهنگ غنی ایرانی در جنبههایی پیشرفتهای خوبی داریم، اگرچه به لحاظ اسباببازیهای آموزشی عقب هستیم.امیر حسن سلامزاده، سرپرست مرکز سرگرمیهای سارنده کانون نیز تأکید کرد: طراحی به مثابه یک حرف است. بزرگترین لذت من این است که ایدهای را مطرح کنم که بتواند به تولید محصولی منتهی شود. این جشنواره از اول اسباببازیمحور بوده که در آن بحث کسب لذت و سرگرمی حرف اساسی را میزند. بسیاری از مفاهیم وقتی رنگ و بوی آموزشی به خود میگیرند، نوعی مقاومت در بچهها را ایجاد میکنند.وی افزود: بنا بود بخش دولتی مأمور شود تا به کمک تولیدکنندگان داخلی برود اما با توجه به آنچه در عمل اتفاق افتاده، باید بگویم چنین جشنوارههایی فرمالیته است. ما صنعت اسباببازی نداریم بنابراین هیچ صادراتی در این زمینه وجود ندارد و چنین سازوکارهایی به صنعت منتهی نمیشود. چرخه ناقص در این صنف باعث شده است که حتی در زمینه حمایت صنفی اسباببازیسازان ما توسط صنف نایلون و پلاستیکسازان مورد حمایت قرار گیرند. ما هیچ دانشافزودهای برای نسل بعدی تولید نمیکنیم. باید به ثبت دانش در این زمینه پرداخت.
سهم 25میلیون دلاری ایران ازبازار یک ونیم میلیاردی
داور اولین جشنواره ملی اسباب بازی معتقد است که اسباب بازیهای ایرانی در زمینه طراحی ضعیف هستند و دلیل این ضعف، شکل نگرفتن صنعت در این حوزه است.جاوید مقدمی با تاکید بر اینکه ایران این توانایی را دارد که در بین کشورهای منطقه یک برند موفق باشد، با اشاره به گردش مالی و درآمد 88 میلیارد دلاری صنعت اسباب بازی در جهان، با مرور تجربه برخی کشورها گفت: آمریکا و انگلستان به ازای هر نفر، چهارصد دلار در این حوزه هزینه می کنند، در صورتی که در کشور ما این آمار چیزی حدود یک دلار است.وی این هزینه کرد را نشان دهنده جایگاه ویژه اسباب بازی نزد برنامه ریزان آن کشورها دانست و ادامه داد: کشورهایی مثل آمریکا، هلند و آلمان که برندهای مطرحی در دنیای اسباب بازی دارند، آن برندها را در کشورشان نگه داشته اند این در حالی است که تولید اکثر محصولات را به خاطر قیمت پایین به چین منتقل می کنند.داور اولین جشنواره ملی اسباببازی اظهار کرد: بسیاری از مردم برندهای اسباب بازی ایرانی را نمی شناسند، از این رو محصولات بعضی از شرکتهای موفق کپی محصولات خارجی است و کسی آن را تشخیص نمی دهد.براساس گزارش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ، مقدمی به تجربههایی مثل هفت سنگ و بادبادک حصیری که به تازگی و در قالب اسباب بازیهای مدرن طراحی و عرضه می شوند، اشاره و این اتفاق را مثبت ارزیابی کرد.
مقدمی یادآورشد: در خاورمیانه با تمام مشکلات موجود سالانه یک و نیم میلیارد دلار خرج اسباببازی می شود، اما سهم صادراتی کشور ما بیشتر از 25 میلیون دلار نیست.وی با بیان اینکه از نظر ویژگیهای اجتماعی، مشترکات زیادی با کشورهای همسایه داریم، اضافه کرد: از این طرفیت می توان برای تولید و صادرات اسباب بازی بهره گرفت.این عضو آکادمی ملی هواپیمایی مدل، درباره استفاده از ایدههای بومی و سنتی در طراحی اسباب بازی مدرن گفت: برای این کار، لازم است در آنها تغییراتی اتفاق بیفتد و براساس نیازهای روز باز طراحی شود.
مقدمی به حمایت از طراحی و تولید داخلی اشاره کرد و گفت: اتفاقاتی نظیر برگزاری جشنواره اسباب بازی نیز در این زمینه مهم است.