بر اساس اصل ۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران «پی‌ریزی اقتصادی صحیح و عادلانه طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه» جزو وظایف دولت است.
آمار‌های رسمی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نشان می‌دهد طی دهه گذشته با کاهش نرخ رشد اقتصادی و افزایش تورم، نرخ فقر افزایش یافته‌است؛ به‌گونه‌ای که هر ۱۰درصد افزایش تورم باعث ۶۵/۱ درصد افزایش در نرخ فقر شده و در نقطه مقابل ۱۰درصد رشد اقتصادی ۷/۳ درصد کاهش در نرخ فقر را موجب می‌شود، لذا پیش‌نیاز و شرط لازم برای توقف رشد فقر، کنترل تورم و افزایش رشد اقتصادی کشور است. مادامی‌که تورم و رکود اقتصادی وجود داشته باشد، نمی‌توان انتظار تحول جدی در وضعیت فقر داشت و بخش عمده‌ای از اقدامات دستگاه‌های حمایتی در اثر فشار تورم خنثی خواهد شد. اما به موازات اقدامات در بعد کلان اقتصاد، ضروری است در کوتاه‌مدت نیز اقدامات تحولی با تکیه بر اقتصاد مقاومتی صورت پذیرد و با مدیریت بهینه منابع موجود و هم‌افزایی دستگاه‌های ذی‌ربط، امکان حمایت عزتمندانه از نیازمندان فراهم شود.
با توجه به موارد مذکور، پیشنهاد می‌شود عوامل مؤثر بر وضعیت عمومی رفاه اجتماعی در سه بخش، بر اساس پیشنهادات ذیل مورد مداخله جدی قرار گیرد:
۱-عوامل بیرونی مؤثر بر وضعیت رفاهی مردم
-تلاش در جهت رفع تحریم‌های ظالمانه، آزاد شدن منابع مالی بلوکه‌شده در خارج از کشور، فراهم شدن بستر سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی و به تبع آن افزایش تولید و ایجاد اشتغال
-افزایش رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی و به تبع آن افزایش درآمد سرانه
-کنترل تورم و کاهش نرخ رشد آن در کوتاه‌مدت
-تقویت اقتصاد مقاومتی و نهادینه‌سازی آن در نهادها، دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی
۲-زیرساخت‌های لازم برای اجرای سیاست‌های رفاهی کارآمد با راه‌اندازی «پنجره واحد خدمات رفاهی» با محوریت کمیته امداد امام خمینی (ره)
-استقرار کامل «پنجره واحد خدمات رفاهی» به عنوان تنها راهکار کوتاه‌مدت مؤثر برای جلوگیری از هدررفت منابع فقرزدایی و جلوگیری از موازی‌کاری دستگاه‌ها و نهاد‌های متولی (با محوریت کمیته امداد امام خمینی (ره))
-توسعه و تکمیل «بانک اطلاعات رفاه ایرانیان» (تهیه شده توسط وزارت رفاه) با مشارکت تمامی دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و افزایش دقت و صحت داده‌ها (زیرساخت فناوری اطلاعات)
-همسو کردن تمامی دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های ذی‌ربط (کمیته امداد امام خمینی (ره))، سازمان بهزیستی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، صندوق‌های تأمین اجتماعی و بازنشستگی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی مقاومت بسیج)) با هدف تجمیع و هدایت منابع به سمت «پنجره واحد خدمات رفاهی» و تعیین متولی واحد برای فقرزدایی و مدیریت امور نیازمندان (زیرساخت اداری)
-بهره‌گیری از ظرفیت NGO ها، مراکزمردم‌نهاد و خیریه‌ها
-هدفمند کردن یارانه‌ها و حذف افراد غیرواجد شرایط از لیست یارانه‌بگیران با هدف افزایش عدالت و تأمین منابع مالی برای حمایت از نیازمندان (زیرساخت بودجه‌ای)
-هدفمند نمودن یارانه‌های پنهان (یارانه کالا‌های اساسی، یارانه دارو، یارانه فرآورده‌های نفتی، یارانه گاز و یارانه برق) و بازتوزیع منابع حاصل از آن بین نیازمندان از طریق «پنجره واحد خدمات رفاهی» (زیرساخت بودجه‌ای)
-تجمیع و هدایت منابع اشتغال خرد (حدود ۳۲ هزارمیلیارد تومان) در کشور در «پنجره واحد خدمات رفاهی» با توجه به بودجه ۱۴۰۱ و مصوبه شماره ۱۶۵۹۵۹ مورخ ۰۶/۰۹/۱۴۰۰ شورای عالی اشتغال
۳-طرح‌های رفاهی کارآمد
-اجرای طرح‌های حمایتی ویژه گروه‌های سنی و جمعیتی خاص جهت حمایت از بیکاران، کودکان، زنان سرپرست خانوار، سالمندان، معلولان و شاغلین غیررسمی. در حال حاضر برای بخشی از این گروه‌ها خدمات حمایتی ویژه وجود دارد که مستلزم تقویت و همسویی دستگاه‌های اجرایی است. همچنین ضروری است در مورد برخی گروه‌ها اقدام جدید به عمل آید.
-پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت ویژه اشتغال روستاییان در راستای مهاجرت معکوس و جلوگیری از مهاجرت جوانان روستا به حاشیه شهرها، جابه‌جایی و تغییر مکان سکونت آن دسته از روستاییان که امکان توسعه و بهبود روستای آن‌ها وجود ندارد، توسعه آن به صرفه نیست، تعداد بسیار اندکی خانوار در آن‌ها زندگی می‌کند، امکان هیچ‌گونه ایجاد شغل و درآمدزایی برای آن‌ها متصور نیست یا در معرض بلایای طبیعی (زلزله، رانش زمین، سیل) هستند.
-تقویت و توسعه نظام آموزش با هدف افزایش عدالت و برابری آموزشی (آموزش به عنوان یکی از ابزار‌های اصلی شکستن چرخه فقر خانوار وخروج از آن)، اتخاذ تمهیدات ویژه برای رفع مشکل کودکان بازمانده از تحصیل بر اثر کرونا و تلاش در جهت افزایش عدالت در بهره‌مندی از تسهیلات بانکی
*دکترای برنامه‌ریزی کیفیت محیطی
