حدود ۱۹ میلیون نفر روش مدیریت مستقیم و ۳۰ میلیون نفر هم روش مدیریت غیرمستقیم سهام عدالت خود را برگزیده‌اند که به پیشنهاد مدیر نظارت بر نهاد‌های مالی سازمان بورس، سهامداران عدالت که روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده‌اند، بهتر است از طریق صندوقها بر سهام خود مدیریت کنند.
در دولت‌های پیشین به منظور حمایت از مردم، بخشی از سهام شرکت‌های دولتی در قالب سهام عدالت به مردم واگذار شد که این واگذاری‌ها تا مدت‌ها فقط به عنوان تکه کاغذ بود و هیچ‌گونه منفعتی برای دریافت‌کننده آن نداشت. بعد از آن کم‌کم مقررشد تا مانند سهام سهامداران در بازار سرمایه، سود سهام عدالت نیز محاسبه و به حساب آن‌ها واریز شود در صورتی که در دهه گذشته میزان این سود رقم قابل‌قبولی نبود.
لازم به توضیح است در دولت قبل بنا بر این شد که اشخاص دارای سهام عدالت بتوانند به صورت شفاف و کامل ریز تمامی اطلاعات سهام خود را در دسترس داشته‌باشند.
از این رو به کسانی که روش مستقیم را انتخاب کردند از همان ابتدا اجازه فروش سهام داده‌شد. این افراد در ابتدا می‌توانستند ۳۰ درصد و پس از آن ۳۰ درصد دیگر از سهام خود را از طریق بانک‌ها یا کارگزاری‌ها به فروش برسانند. همچنین مقرر شد ۴۰ درصد باقیمانده نیز در بهمن ماه همان سال (سال ۹۹) آزاد شود، اما این اتفاق به دلیل سقوط بازار هرگز تحقق نیافت. البته بسیاری از افرادی که ۳۰ یا ۶۰ درصد سهام خود را برای فروش گذاشته بودند نیز موفق به فروش سهام خود نشدند، به دلیل اینکه خریداری برای سهام آن‌ها وجود نداشت. از سویی دیگر، ۳۰ میلیون نفر روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌بودند که سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت شدند و قرار بود امسال پرداخت سود سهام عدالت به وضعیت مستقیم بودن یا غیرمستقیم بودن مشمولان بستگی داشته باشد، اما به نظر نمی‌رسد این موضوع نیز اجرا شود. با توجه به اینکه جمعیت اشخاصی که سهام عدالت خود را به شکل مستقیم اداره می‌کنند، رقم قابل‌ملاحظه‌ای است، مدیر نظارت بر نهاد‌های مالی سازمان بورس با اشاره به نوسانات قیمت سهام پیشنهاد داد سهامدارانی که روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، این کار را از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام دهند؛ چراکه مدیریت این صندوقها توسط اشخاص حرفه‌ای اداره می‌شود.
کارشناسان معتقدند سهام عدالت از جمله اقداماتی بود که بعد از واگذاری به افراد، زیر‌ساخت‌های لازم برای آن تهیه و به مرحله اجرا در آمد و عملاً با توقف‌های فروش بخش آزاد‌شده سهام عدالت در بورس توسط ناظر، سهام عدالت به برگه‌ای که هیچ منفعتی برای سهامدار ندارد، تبدیل شده‌است. در چنین شرایطی هر چند از نظر قانونی فروش سهام عدالت توسط دارندگان آن امکانپذیر است، اما از آنجایی که بازار سرمایه در شرایط نوسانی و ریزشی به سر می‌برد، دریافت‌کنندگان سهام شرکت‌های بورسی و غیر‌بورسی در قالب سهام عدالت نیز مانند سایر سهم‌های موجود در بازار سرمایه متقاضی چندانی ندارد و فروشندگان این سهام در صف‌های فروش همچنان در انتظار فروش هستند. اکنون زمزمه‌هایی برای نحوه مدیریت این سهام شنیده می‌شود که از آن جمله می‌توان به پیشنهاد روش غیرمستقیم برای مدیریت این سهام نام برد.
با توجه به اینکه ارزش سهام عدالت رقم قابل‌ملاحظه‌ای است و با وجود افت بازار سرمایه همچنان بهترین سبد دارایی‌ها در این سهام وجود دارد و سهام ارزشمندی به حساب می‌آید باید این دارایی بزرگ و قابل‌ملاحظه به بخش حرفه‌ای سپرده شود تا ارزشش حفظ شود.
بلاتکلیفی سهام عدالت
به گزارش فارس، مشمولان سهام عدالت ۴۹ میلیون نفر هستند که از سال گذشته که فرمان آزادسازی سهام عدالت صادر شد، حدود ۱۹ میلیون نفر روش مدیریت مستقیم سهام را انتخاب کردند و ۳۰ میلیون نفر نیز در روش مدیریت غیرمستقیم یعنی مدیریت از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت باقی ماندند. در حال حاضر عمده این شرکت‌ها یعنی حدود ۲۸ شرکت وارد بورس شده و سهام آن‌ها قابل‌معامله است، اما ۱۹ میلیون نفری که روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده‌اند، سال گذشته ابتدا اجازه فروش ۳۰ درصد از سهام خود را داشتند و از عید غدیر سال گذشته نیز اجازه فروش ۶۰ درصد را پیدا کردند، اما به دلیل افت بازار و افت قیمت نهاد ناظر فروش سهام عدالت به روش مستقیم را متوقف کرد و هنوز فروش آن متوقف است. در این زمینه بسیاری از کارشناسان می‌گویند، برای اداره مطلوب سهام خرد بهتر است از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا صندوق‌های سبدگردان به مدیریت این سهام اقدام کرد.
در این زمینه رضا نوحی، مدیر نظارت بر نهاده‌های مالی سازمان بورس گفت: گر چه سهام عدالت به گفته اکثر کارشناسان از پرتفوی ارزنده تشکیل شده، اما سؤال این است که چرا این سهام در بورس مرتب ریزش پیدا می‌کند و سهام عدالت از ارزش اسمی خود هم پایین‌تر آمده‌است.
نحوه مدیریت سهام عدالت
نوحی گفت: پیشنهاد می‌شود اداره سهام عدالت برای کسانی که مدیریت مستقیم را انتخاب کرده‌اند، از طریق صندوقها توسط افراد حرفه‌ای انجام شود، به عبارتی دیگر سهام عدالت دست اشخاص است و مالکیت آن به دارنده سهام تعلق دارد، ولی فرد می‌تواند در صورت تمایل اجازه مدیریت کردن این سهام را در قالب یک قرارداد با سبدگردان‌ها امضا کند.
وی گفت: با حفظ مالکیت سهام عدالت می‌توان مدیریت آن را در اختیار افراد حرفه‌ای قرار داد و این سهام به عنوان آورده غیرنقدی او برای صندوق سبدگردانی استفاده می‌شود و می‌تواند مشاور سبدگردانی برای خود برگزیند و یک کد اختصاصی جداگانه برای او صادر می‌شود، به عبارت دیگر مالکیت آن دارایی با سرمایه‌گذار و دارنده سهام است و مالکیت به کسی منتقل نشده، اما مدیریت حرفه‌ای آن را به افراد حرفه‌ای بسپارد، چون ممکن است دارنده سهام یک کارگر باشد که نه اطلاعات کافی و نه وقت کافی در اختیار دارد و نه اینکه صرفه اقتصادی دارد که برای رقم‌های کوچک و خرد هزینه پردازش و مدیریت را بپردازد، بلکه می‌تواند از ابزار‌های موجود سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه استفاده کند.
وی گفت: باید همه جوانب در نظر گرفته شود، چون تعداد سرمایه‌گذاران در سهام عدالت زیاد است، کل سهامداران عدالت بیش از ۴۹ میلیون نفر هستند که ۱۹میلیون نفر روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده‌اند، بنابراین باید جوانب کار به صورت کامل دیده شود.
مدیر نظارت بر نهاد‌های مالی سازمان بورس همچنین در پاسخ به این پرسش که الان مدیریت سهام عدالت در اختیار چه کسانی قرار دارد و آیا سهام عدالت رها شده‌است، گفت: سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و دسترسی ابزار‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم برای همه سرمایه‌گذاران از جمله دارندگان سهام عدالت باید توسعه پیدا کند. مردم هم با ارائه‌دهندگان خدمات که دارای مجوز از سازمان بورس هستند، آشنا شوند و بدانند چه مدارکی لازم دارند و منابع خود را در اختیار افرادی که دارای مجوز رسمی هستند، قرار دهند.
نوحی در مورد اینکه گفته می‌شود در دنیا تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری سه برابر تعداد نماد‌ها و شرکت‌های بورسی است، گفت: واقعیت این است که باید بدانیم بازار سرمایه در آن کشور‌ها از چه زمانی شروع شده و ما چه زمانی شروع کرده‌ایم، نمی‌توان یک‌شبه به آن‌ها برسیم. در کشور ما بازار سرمایه دارای یک ساختار جوان است و صندوقها تازه شروع به فعالیت کرده‌اند، اما نسبت رشدی که در بازار سرمایه اتفاق افتاده با توجه به عمر آن نسبت قابل‌قبولی است و عملکرد خوبی دیده شده‌است، به هر حال باید سرمایه‌گذاری به روش غیرمستقیم در کشور ما توسعه پیدا کند.
