مریم فکری: «یک گونی ۱۰ کیلویی برنج مرغوب ایرانی، یک میلیون تومان»؛ این را یکی از فروشندگان برنج می‌گوید. این عدد یعنی برای هر کیلو برنج مرغوب ایرانی باید ۳۷ دلار هزینه کرد. اگرچه این عدد در گزارش مرکز آمار ایران دیده نمی‌شود، اما نگاهی به گزارش اخیر این نهاد آماری به خوبی از گرانی عجیب برنج روایت می‌کند.
براساس گزارش مرکز آمار ایران، متوسط قیمت برنج ایرانی درجه در دی‌ماه امسال ۵۶ هزار و ۹۳۱ تومان بوده است. بنا به این گزارش، برنج در بازار حداقل هر کیلو ۴۷ هزار تومان و حدکثر ۶۴ هزار و ۱۱۷ تومان قیمت داشته است. این اعداد نشان می‌دهد که برنج فقط در دی‌ماه ۱۰.۲ درصد رشد داشته است. این در حالی است که عددی که مربوط به افزایش برنج در طول یک‌سال گذشته دیده می‌شود، از گرانی ۶۸.۵ درصدی حکایت دارد.
با وجود این آمار، گزارش‌های میدانی از سطح بازار حکایت از آن دارد که هم‌اکنون هر کیلوگرم برنج ایرانی در بازار از ۵۵ تا ۹۸ هزار تومان به فروش می‌رسد.
در حوزه برنج خارجی نیز در طول یک‌سال گذشته ۲۱.۸ درصد افزایش قیمت داشتیم؛ به این شکل که به طور متوسط قیمت هر کیلو برنج خارجی درجه یک از ۲۳ هزار و ۷۲۵ تومان در دی‌ماه سال گذشته به ۲۸ هزار و ۸۹۱ تومان تغییر کرده است.
این در شرایطی است که گزارش‌ها نشان می‌دهد که با وجود سیر نزولی قیمت دلار، نرخ خرده‌فروشی انواع برنج خارجی در بازار مصرف همچنان در حال افزایش است؛ به طوری که برنج هندی و پاکستانی در مرز قیمتی ۳۳ تا ۳۵ هزار تومان قرار گرفته است.
برنج حکم طلا گرفت
افزایش قیمت برنج در هفته‌های اخیر به حدی بوده است که به گفته فعالان بازار، این محصول حکم طلا به خود گرفته است و به انگار که در رکود بازار طلا و سکه و کاهش قیمت‌ها در این بخش، دلالان به این بازار ورود کرده‌اند و از تلاطم بازار به نفع خود بهره می‌برند. اما در این میان، فردی نیز می‌گوید که به نظر می‌رسد برنج‌های محلی توسط واردکنندگان برنج خارجی از بازار جمع‌آوری شده تا افزایش قیمت برنج خارجی به ۶۰، ۷۰ هزار تومان توجیه داشته باشد.
در همین رابطه، فردی که برای خرید برنج به بازار مراجعه کرده بود، به خبرنگار ما می‌گوید: یک روز سلطان سکه، یک روز سلطان ارز و حالا هم به نظر می‌رسد سلطان برنج پیدا شده است. دیگر برنج ایرانی نمی‌شود خورد. یک هفته قبل یک گونی برنج خریدم ۸۹۰ هزار تومان و حالا این هفته شده یک میلیون تومان.
فرد دیگری عنوان می‌کند: اصلا برنج ۹۵ هزار تومان نه، ۵۰ هزار تومان شود. مگر ۵۰ هزار تومان ارزون است؛ آن هم من که در ماه ۴ میلیون تومان حقوق می‌گیرم و یک گونی برنج را باید ۵۰۰ هزار تومان بخرم.
برنج خارجی نیم دلاری، ۳۰هزار تومان هم نیست
شرایط بازار برنج به جدی متلاطم است که این روزها صدای نمایندگان مجلس هم در آمده است. نایب رییس دوم کمیسیون کشاورزی مجلس در واکنش به گرانی مجدد برنج گفته برنج خارجی به قمیت نیم دلار خریداری و به بازار عرضه می‌شود، اما در بازار برنج خارجی ۳۰ هزار تومانی هم پیدا نمی‌شود.
علیرضا عباسی عنوان کرده؛: افزایش قیمتی که از شهریور ماه تا امروز در بازار برنج وجود داشته، به جیب کشاورز نرفته، چراکه اصلا کشاورز کشتی نکرده است که افزایش قیمت داشته باشد. تنها دلالان هستند که در بازار سوداگری می‌کنند.
وی، مسوول اصلی گرانی غیرمنطقی برنج را وزارت جهاد کشاورزی دانسته و متذکر شده است؛ وزارت جهادکشاورزی توان مدیریت بازار را ندارد و در زمینه نظارت بر قیمت‌ها کوتاهی کرده است. ما در مجلس پیگیر این موضوع هستیم.
نماینده مردم کرج در مجلس یادآور شده؛ ما برنج خارجی را با قیمت نیم دلار وارد کشور می‌کنیم. چه اتفاقی می‌افتد که هم‌اکنون در بازار نمی‌توان برنج خارجی ۱۳، ۱۴ هزار تومانی خرید؟ حتی برنج خارجی ۲۰، ۳۰ هزار تومانی هم پیدا نمی‌شود.
چه کسانی قیمت برنج را تعیین می‌کنند؟
در این میان، قاسمعلی حسنی، دبیرکل اتحادیه بنکداران موادغذایی در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین عنوان کرده؛ ظرفت ۵ ماه گذشته فروشندگان استان‌های شمالی هستند که چندین بار افزایش قیمت داده‌اند و ما ناچاریم که از آنها بخریم.
به گفته وی، در حال حاضر گروهی دلال و عمده فروش در استان‌های شمالی کشور اقدام به گران‌فروشی می‌کنند که این مساله باید از سوی مسوولان دنبال شود.
او متذکر شده در واقع تهران و شهرهای دیگر چون خریدارند، تعیین‌کننده نرخ برنج نیستند و دخالتی در این خصوص ندارند، اما فروشنده ( سه استان شمالی کشور) تعیین‌کننده نرخ برنج داخلی هستند.
دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی بر این باور است که هر کاسبی در شهرهای دیگر به دنبال خرید محصول برنج با قیمت‌های کمتر است تا بتواند محصول بیشتری را تامین کند، بنابراینافزایش قیمت برنج به ضرر است، اما عده‌ای سودجو به صورت غیرقانونی اقدام به گران‌فروشی می‌کنند.
تقی جعفریان، رییس اتحادیه شالیکوبی‌داران مازندران نیز از پرده از حضور احتکارکنندگان برنج در بازار برداشته و گفته «۸۰ درصد برنج از دست تولیدکنندگان و کشاورزان خارج شده و در انبارهای افرادی است که تمایلی به عرضه آن ندارند و می‌خواهند با دپو برنج کنترل بازار این محصول را در دست بگیرند.
جنگ برنج اینترنتی با گران‌فروشی؟
حال در این شرایط، دولت با عرضه اینترنتی برنج، به جنگ با افزایش عجیب قیمت برنج آمده است. علیرضا جاوید عربشاهی، مشاور مدیرعامل سازمان تعاون روستایی اعلام کرده؛ توزیع برنج شیرودی آغاز شده است و تا تنظیم بازار این محصول ادامه خواهد داشت.
وی با اشاره به هدف توزیع هوشمند برنج ایرانی، تصریح کرده؛ با هدف کنترل و تنظیم بازار، برنج صددر صد ایرانی شیرودی در سامانه بازرگام با قیمت کیلویی ۴۲ هزار تومان توزیع می‌شود.
جاویدعربشاهی با بیان اینکه توزیع هوشمند برنج از استان تهران آغاز شده است و از فردا استان‌های بیشتری تحت پوشش قرار خواهند گرفت، گفت: توزیع هوشمند برنج تا زمانی که بازار تنظیم شود و به قیمت گذشته بازگردد، ادامه خواهیم داد.
او در پاسخ به این پرسش که آیا سقف خرید مشخص شده است که برخی سوداگران از این فرصت استفاده نکنند و با خرید در حجم بالا اقدام به احتکار کنند؟ گفته؛ اگر شخصی از یک آی پی در هفته بیش از اندازه ثبت سفارش انجام شود آی پی آن شخص مسدود خواهد شد. باید بگویم فرمول میزان سفارش هر شخص در پلتفرم بازرگام تعریف شده است و افراد باتوجه به آن فرمول باید خرید انجام دهند.
در این خصوص، قاسمعلی حسنی، دبیرکل اتحادیه بنکداران در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین در پاسخ به این پرسش که آیا عرضه اینترنتی برنج می‌تواند در تنظیم بازار برنج موثر باشد، عنوان کرده؛ ۱۰ روز باید از این بگذرد تا متوجه شویم اثرگذاری آن چقدر بوده، اما در کل ما امیدواریم این طرح در کنترل بازار تاثیرگذار باشد.
وی با تاکید بر اینکه در شرایطی قیمت‌ها در بازار برنج کاهش خواهد یافت که توزیع هوشمند برنج ادامه‌دار باشد، تصریح کرده؛ اگر توزیع هوشمند برنج به صورت ادامه‌دار باشد، در بازار تاثیرگذار باشد، اما اگر محدود باشد، تاثیر ندارد.
حسنی متذکر شده؛ ما امیدواریم گفته‌ها با عمل یکی باشد و دولت در جهت بهبود روند بازار حرکت کند.
