حاجی فیروز؛ پیام آور پرنشاط نوروز

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما، این روز‌ها می‌توان جای پای نوروز را حتی در خیابان‌های شلوغ و از میان هیاهوی مردمی که به استقبال بهار می‌روند، دید. علاوه بر هوایی که اندک اندک بهاری می‌شود و خانه‌هایی که تکانده می‌شوند، پر شدن کوچه و خیابان ها از ماهی قرمز و سبزه عید، حال و هوای نوروز را دو چندان کرده استند. اما شاید هیچ چیز به اندازه آدم‌هایی که برای ما به نماد نوروز بدل شده اند، هیجان آور و خاطره انگیز نباشند.

حاجی فیروز، یک چهره افسانه‌ای در فولکلورِ ایرانیان است که در نخستین روز‌های هر سال، در کنار عمو نوروز، به شهر‌ها می‌آید تا از آمدن نوروز به مردم خبر دهند. وی مردی لاغراندام و سیاه‌رخ، با کلاه دوکی، گیوه‌های نوک‌تیز و جامه سرخ است که با دایره‌زنگی، به خیابان‌ها می‌آید و به شیرین‌کاری و خواندن می‌پردازد: «حاجی فیروزه، سالی یه روزه، همه می‌دونن، منم می‌دونم، عید نوروزه، سالی یه روزه»

چرا بابانوئل سفید و زیباست و حاجی فیروز سیاه؟
شاید شما با عمو نوروز یا بابا نوروز آشنا نباشید؛ یکی از نماد‌های نوروز است که در شب‌های جشنِ نوروز به همراه حاجی فیروز سفر می‌کند. از ویژگی‌های عمو نوروز، می‌توان به زلف و ریشِ سفید (در برخی منابع، حنا بسته)، کلاهِ نمدی، کمربندِ ابریشمیِ آبی، شالِ سفید، شلوارِ کتان، گیوۀ تخت‌نازک اشاره کرد.

در مورد انتخاب رنگ صورت و رنگ لباس حاجی فیروز نظرات مختلفی دارند. از جمله اینکه بعضی می‌گویند علت آنکه چهره حاجی فیروز سیاه و لباس‌اش سرخ است؛ چون خود نمادی از تحول طبیعی محسوب می‌شود که نشان می‌دهد بهار در میان سیاهی سرما شکل می‌گیرد
انتخاب رنگ صورت و پوشیدن لباس سرخ، خود نمادى از یک تحول عظیم طبیعى است. این که بهار شکوفه هاى سرخ را در میان سیاهى سرما ارمغان مى آورد، الهامى براى طراحى صورت و لباس حاجى فیروز است.
صورت سیاه شده وى نمادى از سیاهى سرماى زمستان است و لباس هاى سرخش نمادى از بهار که بر پیکره این سرما مى نشیند و حرکات و آواز خواندی اش نیز دلیلى بر همین ادعاست.
در واقع چهره سیاه حاجی فیروز به معنی تمام شدن نا‌پاکی، سیاهی و تاریکی در زندگی افراد و به‌نوعی مژده‌دهنده فصل بهار است و مقایسه آن با سفیدی چهره بابانوئل اشتباه است

چرا حاجی فیروز در برابر شاد کردن مردم از آن‌ها پول طلب می‌کند؟ 
حاجی فیروز در کوچه و خیابان می‌خواند و مردم را شاد می‌کند و از مردم نوروزانه یا شادباش یا عیدی می‌گیرد و این هرگز به معنی گدایی کردن نیست. چنان که کسی نمی‌گوید «بابا نوئل» که برای هدیه دادن به کودکان و شاد کردن آن‌ها از مردم پول جمع می‌کند، گدایی می‌کند. عیدی دادن و یا شاباش دادن و گرفتن یکی از سنت‌های نوروزی ایرانیان است که حاجی فیروز هم آن را انجام می‌دهد.
پس حاجی فیروز و عمو نوروز گدا و فقیر نبوده، بلکه خبر از آمدن بهار می‌دهند.

حاجی فیروز پرچمدار سنت از راه رسیدن بهار
حاجی فیروز، عمو نوروز شخصیت‌های نوروز هستند. حاجی فیروز پرچمدار سنت از راه رسیدن بهار است. وی صورت خود را سیاه می‌کند و لباس قرمز برتن دارد. می‌خرامد و روح شادی و نشاط را در تمام نقاط شهر و روستا می‌پراکند. عمو نوروز، پیرمردی است که لباس سنتی ایرانیان قدیم را دربردارد و نهادی از سال جدید است. عمونوروز به کودکان هدیه می‌دهد و با دادن پول، شیرینی و تخم مرغ رنگی دل آن‌ها را شاد می‌کند. به ما یاد آوری می کند که سال جدیدی در راه است. به ما می گوید که کوله بار غم‌های پارسال را کنار بگذاریم و سال جدید را با شادی شروع کنیم.