سونوگرافی کالر داپلر در بارداری، چه کاربردهاییی دارد؟

سوال : کاربردهای کالر داپلر در بارداری چیست؟

پاسخ : سونوگرافی داپلر نوعی سونوگرافی است که با استفاده از امواج صوتی به بررسی ضربان قلب و جریان خون جنین می پردازد. سونوگرافی داپلر روش بسیار خوبی برای تعیین سرعت و جهت جریان خون جنین می باشد. نتایج حاصل از سونوگرافی داپلر می تواند در تعیین طبیعی بودن میزان رشد جنین، تامین خون و مواد مغذی کافی به بافت ها در بارداری مفید باشد.

برای آگاهی بیشتر از کاربردهای سونوگرافی کالر داپلر در بارداری به سراغ رادیولوژی و سونوگرافی نیلو رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به رادیولوژی و سونوگرافی نیلو یا دریافت نوبت از رادیولوژی و سونوگرافی نیلو کلیک کنید.

موارد کاربرد سونوگرافی داپلر

معمولا در دوران بارداری تعداد سونوگرافی ها محدود است. اولین سونوگرافی در سه ماه اول بارداری جهت مشخص نمودن تعداد جنین ها، بررسی ضربان قلب جنین، تعیین رشد جنین و پیش بینی تقریبی تاریخ زایمان انجام می شود. سونوگرافی دیگر، در سه ماه دوم بارداری برای ارزیابی ناهنجاری های جسمی و تایید رشد طبیعی کودک است. در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری در طی سونوگرافی های نام برده، برای بررسی بیشتر سونوگرافی داپلر انجام می شود.

سونوگرافی داپلر معمولا برای ارزیابی جریان خون جفت، جریان خون شریان نافی جفت، وجود لخته خون و جریان خون قلب و مغز استفاده می گردد و در صورت مشاهده هرگونه اختلال در جریان خون، پزشک می تواند علت کاهش جریان خون جنین را تشخیص دهد. کم خونی داسی شکل، آرتریت روماتوئید و یا عوامل دیگر می توانند علت کاهش جریان خون جنین باشند.

محدودیت جریان خون جنین می تواند باعث کاهش وزن جنین هنگام تولد، اختلال رشد و کاهش اندازه جنین شود. سونوگرافی داپلر معمولا در موارد زیر انجام می شود:

بارداری دوقلویی یا چند قلویی:

بارداری چند قلویی جز بارداری های پر خطر بوده و به همین دلیل باید در طول بارداری به طور منظم توسط سونوگرافی داپلر تحت نظر قرار گیرد، زیرا بارداری های چند قلویی عوارض متعددی دارند. تاخیر رشد داخل رحمی جنین (IUGR) و سندرم انتقال خون بین دوقلوها از شایع ترین عوارض بارداری چند قلویی هستند که می توان آن ها را با کمک سونوگرافی داپلر تشخیص داد؛

اختلالات جفتی:

خون، مواد مغذی و اکسیژن از طریق جفت برای جنین تامین می شود. جریان خون سالم جفت برای رشد طبیعی کودک ضروری است. در صورت مشاهده هر گونه ناهنجاری از قبیل کاهش سرعت رشد جنین در غربالگری مرحله دوم، جهت بررسی جریان خون جنین، سونوگرافی داپلر انجام می شود. همچنین در صورت تشخیص جفت سرراهی و چسبندگی جفت، از سونوگرافی داپلر استفاده می شود. این سونوگرافی می تواند موقعیت جفت را مشخص کند.

شرایط جسمی مادر:

سلامتی مادر تاثیر بسزایی در رشد جنین دارد. پزشکان از سونوگرافی داپلر برای تعیین میزان جریان خون جنین در عروق بند ناف و جفت استفاده می کنند. عواملی از قبیل سیگار کشیدن، مصرف داروهای خاص، BMI بالای مادر و سایر دلایل مربوط به سبک زندگی، می توانند باعث انقباض عروقی و محدود کردن جریان خون جنین شوند. انقباض شریان ها سبب مقاومت در برابر جریان خون شده و در نتیجه اکسیژن و مواد غذایی نامناسب وارد جریان خون جنین می شود. بیماری هایی از قبیل فشار خون و دیابت بارداری نیز تاثیر بسزایی در جریان خون جنین دارند.

• جنین های تحت تاثیر آنتی بادی های رزوس (بیماری که طی آن آنتی بادی در بدن خانم باردار تولید می شود و سبب نابودی گلبول های قرمز خون جنین می گردد)؛
• سابقه سقط جنین قبلی یا جنین کوچک؛
• سیگاری بودن مادران.

انواع سونوگرافی داپلر:

سونوگرافی داپلر انواع مختلفی دارد که می تواند خصوصیات مختلفی از قبیل جهت جریان خون و سرعت جریان خون جنین را تعیین کند. بر اساس تفاوت در نوع ارزیابی، سه نوع مختلف سونوگرافی داپلر بارداری وجود دارد:

• داپلر موج پیوسته:

  سونوگرافی داپلر موج پیوسته جهت اندازه گیری دقیق سرعت زیاد جریان خون استفاده می شود. این نوع سونوگرافی جهت یا جریان خون را نشان نمی دهد، بلکه فقط سرعت جریان خون را نشان می دهد و معمولا بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

• سونوگرافی داپلکس:

  سونوگرافی داپلکس تصاویری از عروق خونی و ارگان های اطراف آن ایجاد می کند و هم زمان، سرعت و جهت جریان خون را نیز اندازه گیری می نماید.

• سونوگرافی داپلر رنگی (کالر داپلر):

  سونوگرافی داپلر رنگی مشابه سونوگرافی داپلکس است اما سونوگرافی داپلر رنگی وضوح بهتری دارد. در داپلر رنگی، تصاویر رنگی روی مانیتور جریان خون عروق خونی و بافت های اطراف آن را نشان می دهد. رنگ های مختلف در سونوگرافی داپلر رنگی، سرعت و جهت جریان خون را نشان می دهند.