تکایا و حسینیههای غیرمتمرکز که عمدتا به صورت خودجوش و از سوی اهالی محله‌های مختلف شهر گردانده می‌شوند نیز نمادی از روضه‌خوانی و ماه محرم به‌شمار می‌آیند ولی به دلیل اینکه عمدتا فصلی و دوره‌ای هستند نه مکان ثابتی دارند و نه در لیست آمار رسمی تکایا و حسینیه‌ها لحاظ می‌شوند. تعداد قابل توجهی (60 تا 70 درصد) از تکایا و حسینیه‌ها همین هیات‌های فصلی و موردی ویژه‌ی ماه محرم هستند.
از دیگر مکان‌هایی که در ایام محرم و صفر، به‌طور موقت، برای برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری استفاده می‌شوند، اماکن مسکونی، نمایشگاه‌ها و بنگاه‌های معاملاتی، پارکینگ‌ها و ... هستند که آن‌ها نیز موقت بوده و پس از دهه محرم به فعالیت صنفی و شغل اصلی خود برمی‌گردند.
براساس آخرین آمار حدود 91000 هیات در سراسر کشور و 18000 در شهر تهران شناسایی شده و مجوز فعالیت رسمی گرفته‌اند که این تعداد؛ تکایای غیرثابت و به‌اصطلاح فصلی مذکور را شامل نمی‌شود، چراکه به دلیل موقت بودن این چادرها و نداشتن مکان ثابت، با وجود لزوم دریافت مجوز فعالیت جزء مراکز ساماندهی شده‌ی سازمان تبلیغات اسلامی لحاظ نشده و اطلاعاتی از آن‌ها ثبت یا نگهداری نمی‌شود. به‌طور کلی تنها حدود 35 تا 40 درصد هیات‌های موجود در کشور دارای حسینیه هستند و هیات‌های به ثبت نرسیده و خانگی ـ فقط در تهران ـ به بیش از ۲۲ تا ۲۳ هزار مورد می‌رسند.
از سوی دیگر آخرین آمار سازمان تبلیغات اسلامی و ستاد اقامه نماز در سال 93 نشان می‌دهد، در حال حاضر 72000 مسجد در کشور فعالیت می‌کنند. این بدان معناست که تکایا و حسینیههای کشور حدود 20000 مورد بیشتر از مساجد هستند. چنین اعداد و ارقامی از چند جهت جای تامل و بررسی دارد. اول آنکه رشد تکایا و حسینه‌ها از چه منظر اجتماعی و شهری می‌تواند توجیه و دلیل داشته باشد؟ دوم اینکه چرا مساجد به‌عنوان نمادهای اصلی دین اسلام نتوانسته‌اند یا نخواسته‌اند در ماه‌ها محرم و صفر نقش اول را در پوشش مراسم مذهبی مربوط به این ایام ایفا کنند؟
ابراهیم غلامرضایی (رئیس اداره هیات‌ها و تکایای مذهبی در اداره تشکل‌های دینی کل کشور) با اذعان به اینکه شاید تنها حدود 10درصد مراسم مختلف ماه‌های محرم و صفر در مساجد برگزار شود؛ می‌گوید: تعداد تکایا و حسینیه‌هایی که در سراسر کشور مجوز گرفته‌اند بیش از 90هزار حسینیه و تکیه است و البته تعدادی از مراسم مرتبط با ماه محرم نیز در مساجد برگزار می‌شود. البته تمام مساجد در استان‌ها و شهرهای مختلف در دهه‌ی اول محرم و روزهای شهادت امام حسن(ع)، امام رضا(ع) و وفات حضرت محمد(ص) برنامه‌ی روضه‌خوانی و عزاداری دارند اما اینکه هیاتی در خود مسجد دایر باشد همان 10 درصد است و 90 درصد هیات‌ها در تکایا، حسینیه‌ها و خانه‌ها میزبان مردم هستند.
حسام سیروس (معاون تشکل‌های دینی و مراکز فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی) نیز با یادآوری این نکته که ما در کشور سه مکان عمدهی حسینیه، تکیه و مسجد را برای برپایی مراسم عزاداری امام حسین (ع) داریم، عنوان می‌کند: تمامی این مراکز شناسایی شده‌اند و بر مبنای یک روال مشخص سطح‌بندی برایشان درنظر گرفته‌ایم. فقط چادرهای خیابانی باوجود لزوم دریافت مجوز فعالیت جزء ساماندهی‌های سازمان تبلیغات اسلامی لحاظ نشده و آماری از آن‌ها نگهداری نمی‌شود. این گونه مکان‌ها؛ فصلی هستند و با پایان محرم جمع‌آوری می‌شوند تا سال دیگر.
چرایی رشد تکایا و حسینیه‌ها در دهه‌های اخیر
برای پاسخ به این سوال باید چند فاکتور مهم درمورد تکایا و حسینیه‌ها را در نظر گرفت: اول آنکه رشد تصاعدی تکایا و حسینه‌های چادری یا فصلی عملا آمارگیری و داشتن اطلاعات درست و کامل از آن‌ها را با مشکل مواجه کرده است. ثانیا بالا رفتن تعداد تکایا بدون آمار دقیق چه مسائلی را به همراه می‌آورد؟
اختلاف آمار درباره تعداد هیات‌های مذهبی وقتی اهمیت می‌یابد که یک تفاوت 5000 تایی در آمار این مکان‌ها؛ به دلیل آنکه نهادهای مختلف، مبالغی را برای کمک آن‌ها از دولت دریافت می‌کنند، یک میلیارد تومان اختلاف در بودجه را باعث می‌شود. به عنوان مثال وزارت بازرگانی هرساله کالاهایی مثل برنج و روغن را تحت عنوان «سهمیه نذورات» در اختیار مکان‌های سوگواری قرار می‌دهد.
ستاد هماهنگی محرم، شهرداری و دیگر بخش‌های دولتی و غیردولتی نیز در این ایام بسته‌های حمایتی ویژه‌ای شامل کالاهای اساسی را به تکایا و حسینیه‌ها اختصاص می‌دهند. البته از میانه‌ی دهه‌ی 80 این کمک‌ها بیشتر مبالغ نقدی بوده‌اند تا کالاهایی از این دست.
بنابر مستندات چند سال گذشته، در ایام محرم هرسال به هر کدام از هیات‌های دائمی 200 هزار تومان، هیات‌های فصلی 150 هزار تومان، مساجد 300 هزار تومان، حسینیه‌ها 250 هزار تومان و مدارس 100 هزار تومان کمک اختصاص یافته است. شرکت بازرگانی دولتی نیز همه ساله در این ایام، اقدام به توزیع کالاهای اساسی بین تکایا و هیات‌های مذهبی می‌کند. به عنوان مثال سال گذشته این نهاد ۳۵ هزار تن برنج از نوع هندی ۱۱۲۱ و ۳۰ هزار تن شکر سفید را بین تکایا توزیع می‌کند که قیمت اقلام توزیعی هر کیلوگرم برنج ۳ هزار و ۶۵۰ تومان و شکر سفید ۱۹۰۰ تومان بوده است. همچنین شهرداری سال گذشته با ارائه بن‌کارت‌های ۴۰۰ هزار تومانی به حسینه‌ها که با مجوز سازمان تبلیغات اسلامی صورت گرفت؛ به نوعی در برگزاری مراسم هیات‌های مذهبی حضور مستقیم داشت. این درحالی است که سازمان تبلیغات اسلامی به‌عنوان متولی اصلی مکان‌های عزاداری در ماه محرم صراحتا تاکید دارد؛ گرداندن این مراسم باید متکی به کمک‌های مردمی باشد و دولت کمترین دخالتی در امر بودجه‌های تکایا و حسینیه‌ها نداشته باشد.
جدا از این اختلاف آمار و دیدِ اقتصادی اختلاف‌نظر در تعدد مکان‌های سوگواری (هیات، مسجد، حسینیه و تکیه) نیز طی این سال‌ها محل بحث و اختلاف بوده است. نگرانی از سوءاستفاده از اعتقادات مذهبی مردم و محتواهای نامناسب و سخیف در برخی از این هیات‌ها موجب شده کارشناسان مذهبی بر کنترل و نظارت مکان‌های عزاداری اصرار داشته باشند.
بروز و ظهور پدیده‌های نو در روش عزاداری مثل کوتاه کردن مو با ثبت نام حسین (ع)، انواع نوحه‌ها با موسیقی ریتمیک و حتی بر پایه‌ی موزیک‌های خوانندگان خارج‌نشین یا در جدیدترین سبک سینه‌زنی نوینی که به نوعی با باله تلفیق شده است؛ تنها بخشی از آسیب‌های محتوایی در برنامههای ماه محرم هستند. همین مسائل است که این سوال را مطرح می‌کند که: این همه تکیه و حسینیه در یک خیابان چه معنایی دارد؟ چرا مانند گذشته ترتیبی نمی‌دهیم تا درهر محله یک تکیه یا حسینیه باشد و عزاداری به شکلی هرچه باشکوه‌تر برگزار شود؟
رئیس اداره هیات‌ها و تکایای مذهبی در اداره تشکل‌های دینی کل کشور هم درباره‌ی نگاه این نهاد به تعدد تکایا و حسینیه‌ها در مقابل مساجد تصریح می‌کند: اصولا تمامی کارشناسان و دست‌اندرکاران مراسم محرم و عزاداری امام حسین(ع) معتقدند اینگونه مکان‌ها علی‌رغم تعدد و پراکندگی‌ها باید وجود داشته باشند. سیاست ما به عنوان متولی امور عزاداری و روضه‌خوانی ماه محرم این است که هرکس و هرکجا که برای بالا بردن پرچم اباعبدالله تمایل نشان می‌دهد با ممانعتی روبرو نشود.
غلامرضایی در ادامه به آسیب‌های احتمالی عدم تمرکز داده‌ها درخصوص تکایا و حسینیههای پراکنده‌ی شهر گفت: در هر صورت از آنجا که احتمال آسیب و اشکال در برخی از هیات‌های به اصطلاح داربستی وجود دارد تمامی این مکان‌ها تحت نظارت و کنترل شورای هیات مذهبی قرار دارند. البته حتی آن تکایا و حسینیه‌هایی که مجوز و مکان ثابت دارند نیز از این قاعده‌ی نظارتی مستثنی نیستند. تمامی این حسینیه‌ها باید تحت ساماندهی و نظارت قرار داشته باشند. متاسفانه گاهی اوقات چنین مکان‌هایی که تحت عنوان تکیه و حسینیه در ایام محرم دایر می‌شوند؛ رنگ عوض کرده و آسیب‌رسان می‌شوند. جدا از فضای حاکم درخصوص مداحی و عزاداری دیده شده که حتی اینگونه محل‌ها جایی برای ترویج مواد مخدر می‌شوند که با پیگیری و نظارت شورای هیات‌های مذهبی در اسرع وقت با آن‌ها برخورد می‌کنیم.
او البته لزوم چنین تکثر و تعددی همراه با نظارت محتوایی را نیز یادآور می‌شود و تاکید می‌کند: ما یک «تربیت فرهنگی» داریم و یک «تبلیغ فرهنگی» که هر دوی این موضوعات باید در جای خود وجود داشته باشند. چنانچه در جریان واقعه‌ی غدیر خم شیعیان تبلیغ فرهنگی را به نحو احسنت انجام می‌دادند؛ بحث غدیر غم نادیده گرفته نمی‌شد و شورای خلیفه‌ای هم به‌وجود نمی‌آمد. اگر مملکت ما شیعه است و تا امروز هم روی پای خود و اعتقاداتش ایستاده به دلیل همین عزاداری‌هاست. به خاطر همین است که می‌گوییم این عزاداری‌ها باید حفظ شود و در کل شهر مشهود باشد. در واقع در مراسم ماه محرم پیام کشور شیعی ایران به دیگر کشورها فرستاده می‌شود. البته این شورِ کار است و محبتِ محتوایی هم شعور آن را تشکیل می‌دهد. با این معنی که مضمون و پایه‌ی محتوای مراسم ماه محرم باید قرآن، احکام و احادیث اهل بیت باشد و درگیر مسائل غیرعقلانی و سخیف نشویم. این می‌شود تربیت فرهنگی. یعنی اول شور باید به‌وجود بیاید و بعد افراد بروند دنبال اینکه امام حسین(ع) چه حرف‌هایی زده و چه کار بزرگی انجام داده است.
حسام سیروس نیز در باره‌ی پراکندگی‌های متعدد در برنامههای ویژه‌ی ماه محرم می‌گوید: گسترش کار ما به سمت تمرکز است و چند سال اخیر در استان‌های مختلف کشور تجمعات باشکوه میلیونی را شاهد هستیم. میل مردمی هم به سمت مجالس عزاداری پررنگ‌تر با مداح قوی‌تر و سخنران ماهرتر است. البته این سیاست اجتماع گسترده و تمرکز تنها برای یک روز یا یک برنامه است تا به دیگر فعالیتهای محرم لطمه‌ای نخورد. به عقیده‌ی سازمان تبلیغات اسلامی باید در ماه‌های محرم و صفر کل شهر؛ فضای محرم و عاشورایی را تداعی کند. البته باید محل اجرای مراسم محرم را به مساجد سوق بدهیم و این سیاست را به شهرستان‌ها را هم ابلاغ کرده‌ایم.
او؛ البته یکی از دلایل عدم اقبال عمومی به برنامههای مساجد را تنوع بیشتر در نوع نوحه‌ها و عزاداری‌های تکایا و حسینیه‌ها می‌داند و بیان می‌کند: برنامههای مساجد عموما جوان‌پسند نیست و برای همین بخش عظیمی از کسانی که می‌خواهند در مراسم محرم شرکت کنند به سمت این مکان کشیده نمی‌شوند و در تکایا و حسینه‌ها حتی آن‌هایی که فصلی و در چادر هستند؛ حضور می‌یابند. هرچند مساجد واقعا قوی در این مورد هم داریم مثل مسجد ارک، مسجد امام حسین و ...
معاون تشکل‌های دینی و مراکز فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی درباره‌ی نظارت‌هایی که بر تکایا و حسینیه‌ها صورت می‌گیرد هم می‌گوید: متولی کار عزاداری شوارای هیات‌های مذهبی است که نظارت بر تکایا و حسینیه‌ها را نیز برعهده دارد. براساس همین وظیفه، سال گذشته 81000 هزار هیات فعال در سراسر کشور داشتیم و از این تعداد حدود 21هزار تا 22 هزار هیات را مورد بازرسی قرار دادیم که می‌توان گفت حدود 25درصد کل برنامههای محرم در سال 93 توسط شورای هیات‌های مذهبی نظارت شدند.
بنابر اطلاعات مرکز رسیدگی به امور مساجد امسال حدود 47 مسجد در شهر تهران دارای برنامههای جامع و کاملی برای شب‌های محرم هستند و اطلاعاتشان روی پایگاه اینترتی این نهاد قرار گرفته است. گویا این سازمان بیشتر در بخش تولید محتوا مثل نرم‌افزار، کتاب و جزوه فعالیت می‌کند و با ائمه‌ی جماعت یا خطبا تعامل داشته و محتوای سخنرانی به آن‌ها ارائه می‌دهد. همین اقدامات محدود نیز تنها شامل حال استان تهران است و مساجد در دیگر استان‌ها زیر نظر نمایندگی ولایت فقیه اداره می‌شوند. از دیگر فعالیتهای مرکز رسیدگی به امور مساجد تجهیز مساجد از لحاظ امکانات، بنر و ... ویژه‌ی مراسم عزاداری است.
نگاهی به اقتصاد تکایا و هیات‌های مذهبی
شاید اقتصادی‌ترین موضوعات درباره عزاداری‌های ماه محرم دو مقوله‌ی نذری و انتخاب مداح باشد. عمدهی فعالیتهای دعوت از مداحین، تهیه و تدارک نذری و .. نیز تماما توسط هیئت امنای تکیه یا حسینه‌ی مذکور برنامه‌ریزی و اجرایی می‌شود. هر تکیه هم براساس بضاعت و تشخیص خود از مداحی برای حضور در مراسم عزاداری خود دعوت می‌کند یا تدارک غذای نذری مشخصی را می‌بیند. مخاطبان هم معمولا هیات‌های مذهبی را یا براساس نوع مداحی و فضای عزاداریشان انتخاب می‌کنند و یا به واسطه‌ی نذری‌های هرشبی و متنوع.
بیشتر اقلام مورد نیاز برای پخت یک شب غذای نذری شامل برنج خارجی، لپه و روغن مایع است. به گفته‌ی یک فعال صنف بنکداران باتوجه به قیمت مواد اولیه‌ی غذای نذری و تعداد عزادارن؛ پخت قیمه؛ قرمه و ... به عنوان نذری هیئت 200نفره، حدود ۵میلیون و ۸۵۰ هزار تا 6میلیون تومان هزینه برمی‌دارد. بر همین اساس هزینه پخت نذری یک شب محرم در کل کشور 81 میلیارد تومان و در شهر تهران حدود ۲۰میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
همچنین به گفته‌ی خانه‌ی مداحان هیئت امنای هر تکیه خودش مبلغی را به عنوان اجرت برای مداح درنظر می‌گیرد و تا آخر برنامه هم چیزی درباره‌ی مبلغ تعیین شده به مداح نمی‌گویند.
قیمت پایه برای مداحان معمولی در شهر تهران از شبی صد هزار تومان آغاز و تا ۵۰۰ هزار تومان هم می‌رسد، همچنین بنابر برخی گزارش‌ها دستمزد برخی مداحان برای یک شب مداحی و نوحه‌خوانی بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون متغییر است. البته مداحان معروف و سرشناس که معمولاً با اشعار جدید و سبک‌های نو مجلس را به اصطلاح گرم می‌کنند، ارقام بالایی را بابت مداحی (صله) برای یک شب دریافت می‌کنند. حتی شنیده شده برای ۲۰ شب سخنرانی یک سخنران شناخته‌شده تا۳۰ میلیون تومان به او پرداخت می‌شود؛ چراکه با حضور او تعداد شرکت‌‌کنندگان در عزاداری چندین برابر می‌شود و حتی سهم کمک به هیئت یا مسجد نیز افزایش می‌یابد. بسته به اینکه یک مداح چقدر عزادار را به مجالس تکیه و حسینیه بکشاند حتی ممکن است تنها در ۱۰ شب مداحی مبلغ ۴۰ میلیون تومان صله برایش درنظر گرفته شود یا برای تنها نیم ساعت مداحی کردن چک ۳ میلیون تومانی به عنوان صله برایش کشیده می‌شود.
معاون تشکل‌های دینی و مراکز فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی اما تاکید می‌کند که مراسم مذهبی نباید از طیف مردمی خارج شود و به سمت دولتی شدن برود و می‌گوید: هیات‌های مذهبی هیچگونه بودجه‌ی دولتی و مشخص ندارند و اساسا بنا هم بر راه اندختن چنین رویه‌ای نیست چراکه این مراسم نباید به سمت دولتی شدن بروند. تنها مجموعه‌هایی که برنامههای متنوع‌تر و تاثیرگذار‌تر داشته باشند مورد برخی حمایت‌ها قرار می‌گیرند. محتوای فرهنگی مناسب و تاثیرگذار، شخص مداح، جمعیت بالا و تنوع فعالیت‌ها از جمله نکاتی است که ما به عنوان استاندارد یا امتیاز در نظر می‌گیریم.
ورود سیاست به تکایا و حسینیه‌ها
ورود سیاست به مراسم عزادی و محرم مسئله‌ی نوظهور و تازه‌ای نیست و اساسا بنیان تفکر انقلاب اسلامی نیز بر پایه‌ی حرکت انقلابی امام حسین (ع) بنا شده است. با این حال به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر به‌جای نمود آرمان‌های امام حسین در سیاست‌های جاری شاهد سیایت‌بازی در مراسم محرم و عزاداری اباعبدالله هستیم.
به عنوان مثال با سازماندهی مداحان و اعطای منزلت مذهبی، سیاسی و اقتصادی به آن‌ها مواجه شده‌ایم که این فرآیند در دوره‌ی ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد شدت گرفت. می‌توان گفت در دولت‌های نهم و دهم نقش مداحان در عرصه اقتصادی و سیاسی صریح‌تر شد و آن‌ها در قالب جامعه مداحان تهران یا سازمان بسیج مداحان رسمیت بیشتری هم یافتند تا جایی که اینک رسماً خواهان سهم ویژه سیاسی هم شده و صحبت از ارائه لیستی در انتخابات مجلس می‌کنند و حتی تاکید دارند که در صورت به وحدت نرسیدن اصول‌گرایان حساب خود را از آن‌ها جدا کرده و با فهرست جداگانه در انتخابات مجلس حاضر خواهند شد. هرچند سعید حدادیان (مداح مشهور نزدیک به اصول‌گرایان) کمی بعد گفت که مداحان قصد ارائه لیستی برای حضور در انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی را ندارند و نمی‌خواهند وارد مجلس شوند.
جدای از حضور مداحان در عرصه‌ی سیاست، بسیاری از رجل سیاسی اعم از دولتی‌ها، نمایندگان مجلس و ... نیز نقش پررنگی در ساماندهی تکایا و حسینیه‌ها بازی می‌کنند و حتی برخی از مسئولین هیات‌های از سیاسیون هستند.
غلامرضایی هم حضور سیاسیون در امور مربوط به مراسم ماه محرم را امری طبیعی ارزیابی می‌کند ولی متذکر می‌شود: برخی سیاسیون براساس اردتی که به امام حسین(ع) دارند مثل همه‌ی اقشار دست‌اندر کار امور مربوط به برنامههای محرم می‌شوند. تا اینجای کار ابدا ایراد و مشکلی ندارد. اما از طرف دیگر گاهی دیده می‌شود از فضای تکیه و محرم بهره‌برداری‌های سیاسی می‌شود و به ویژه با نزدیک بودن به انتخابات این اتفاق شدت می‌یابد. به همه‌ی هیات‌ها و تکایا صراحتا تاکید کرده‌ایم که به هیچ وجه اجازه‌ی مانور سیاسی عده‌ای زیر پرچم امام حسین(ع) را ندهند. مراسم عزاداری محرم در بخش کلان خود باید محتوای دینی و مذهبی داشته باشد. چنانچه کار سیاسی هم قرار اضافه شود باید در جهت درک بهتر سیاست درست باشد نه سیاسی بازی.
رئیس اداره هیات‌ها و تکایای مذهبی در اداره تشکل‌های دینی کل کشور سپس توضیحی درباره‌ی نحوه‌ی انتخاب مدیران هیات‌ها می‌دهد و می‌گوید: انتخاب مدیران و مسئولان هیات‌ها براساس رای خودشان صورت می‌گیرد. هر هیات و تکیه‌ای به انتخاب هیئت امنای خود فردی را به عنوان مسئول معرفی می‌کند و بعد از آن شورای نظارت بر هیات مذهبی براساس معیارهای مشخصی به او مجوز فعالیت می‌دهد. این مجوز هر سال نیز مجدد مورد بررسی و بازبینی واقع می‌شود.
حسام سیروس اما حضور رجل سیاسی در راس هیات و تکیه را چندان بالا نمی‌داند و تصریح می‌کند: مدیران سیاسی در راس هیات‌ها خیلی تعداد محدودی هستند، شاید رجل سیاسی با گرایش‌ها مختلف در برخی تکایا و حسینیه‌ها تاثیرگذار باشند ولی حضورشان به عنوان یک مسئول هیات به ندرت مشاهده می‌شود.
او هم در ادامه متذکر می‌شود که هر هیاتی برای انتخاب مدیر و مسئول خود پارامترهایی دارد و هر تکیه و حسینیه‌ای که تاسیس می‌شود توسط هیات امنای خود فردی را به عنوان مسئول معرفی می‌کنند و سازمان تبلیغات اسلامی براساس فرمت‌های معینی که دارد اطلاعات او را بررسی و در صورت تایید به عنوان مدیر هیات ثبت می‌کند.
به گفته‌ی معاون تشکل‌های دینی و مراکز فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، این سازمان در حال راه‌اندازی سامانه‌ای الکترونیکی است که تمامی داده‌های مرتبط با هیات مذهبی و مسئولان آن‌ها را به‌صورت دسته‌بندی شده در اختیار می‌گذارد. براساس این داده‌ها که حداکثر تا یک ماه آینده قابل دسترسی خواهد بود، حتی می‌توان مدیران تکایا را براساس سطح تحصیلات، شرایط سنی و ... مشخص کرد.
او می‌گوید: ان‌شاء‌الله که چنین سامانه‌ای به صحیح‌تر و بیش از بیش با کیفیت‌تر برگزار شدن مراسم عزاداری امام حسین منجر شود و دیگر شاهد بدعت‌ها و اتفاقات عجیب و غریب در چنین مراسم‌هایی که در شان امام حسین(ع) و عزاداران نیست؛ نباشیم.
