انتظار میرود که بهدنبال لغو تحریمهای ایران نیز سریعترین تحولات را در بخش بانکداری کشور شاهد باشیم.
با اجرای برجام، فعالیت بانکهای ایران در داخل و خارج کشور بهتدریج به شرایط قبل از تحریمها بازمیگردد و فعالیتهای عادی بانکها شامل نقلوانتقال پول، گشایش اعتبارات اسنادی، حوالههای ارزی و ریالی، ادامه مییابد و اثر خود را بر کاهش هزینههای مالی، بستن قراردادهای تجاری و صنعتی، افزایش صادرات و واردات و انتقال درآمدهای کشور خواهد گذاشت و درنتیجه نخستین اثر فعالیت دوباره بانکها، گشایش فضای تجاری و بازارهای بینالمللی برای شرکتها و بازرگانان ایرانی خواهد بود. اما باید توجه داشت که در شرایط تنگنای مالی دولت و بانکها، کاهش درآمد نفت و درآمد ارزی کشور، بانکها میتوانند نقش مهمی در افزایش صادرات همچنین جلب سرمایهگذاریهای خارجی ایفا کنند.
بانکهای کشور علاوه بر هزاران شعبه فعال خود در داخل کشور و نقاط مختلف شهرها و روستاها، طی 60سال اخیر تعداد قابلتوجهی از شعب خارجی کارآمد را در کشورهای مختلف ایجاد کردهاند که هر یک از آنها میتواند بهعنوان ویترین اقتصاد ایران، مشاوری قابل اعتماد و اتکا برای سرمایهگذاران داخلی و خارجی محسوب شود و به انتقال دانش فنی، جذب سرمایهگذاریهای خارجی، رشد صادرات و واردات و تجارت کشور کمک کند. بانکهای ایران بهخصوص شعب خارج کشور، باید در ارائه مشاوره به شرکتها و سرمایهگذاران خارجی و معرفی مزیتها و زمینههای تجاری ایران فعال باشند و چهره واقعی اقتصاد و جامعه ایران را برخلاف آنچه در رسانههای غربی ارائه میشود، به جهان معرفی کنند، زیرا بسیاری از زمینههای همکاری و سرمایهگذاری ایران برای شرکتهای خارجی ناشناخته است یا نسبت به حاشیهها و ابعاد آن آگاهی ندارند و با تصور ریسک بالا، برای ورود به بازار ایران تمایلی نشان نمیدهند.
درحالی که زمینههای بسیاری مانند صنعت بانکداری و بیمه، ترانزیت، حملونقل و گردشگری، صنایع معدنی و... میتواند با کاهش ریسکهای تحریم و معرفی ابعاد و حاشیههای آن، مزیتهایی جذاب برای سرمایهگذاران خارجی محسوب شود و بسیاری از رشتههای مختلف اقتصادی، با کمترین ریسک میتواند بازاری جذاب و رو به رشد برای شرکتهای خارجی تلقی شود. همچنین از آنجا که رشد اقتصادی در اکثر کشورهای جهان اندک پیشبینی شده و رشد اقتصادی چین نیز پس از سالها رشد 10درصدی، اکنون به سطح زیر 7درصد افت کرده، درنتیجه بسیاری از شرکتهای جهان بهدنبال بازارها و کشورهایی هستند که میتوانند به رشدهای بالای 6درصد دست یابند و از آنجا که بازار ایران و کشورهای همسایه آن در حال ظهور محسوب میشوند برای شرکتهای جویای بازارهای جدید میتواند جذابیتی ویژه داشته باشد. لذا شعب خارجی بانکهای کشور میتوانند از راههای مختلف ازجمله همایشهایی با همکاری سازمانهای مرتبط داخل کشور، به جلب مشارکت بانکهای معتبر بینالمللی، شرکتهای بیمه، شرکتهای حملونقل، سرمایهگذاران صنعتی و معدنی و... بپردازند. ازسوی دیگر، شعب خارج کشور، از طریق رشد درآمد خود، کمک قابلتوجهی به سود بانکهای کشور میکنند و از آنجا که بانکهای بزرگ کشور، عضو بورس هستند، در بهبود شاخص سهام در بورس نیز اثرگذار خواهند بود.
درنتیجه بانکهای ایرانی علاوه بر استانداردسازی و اجرای توصیههای کمیته بازل و مشارکت با بانکهای معتبر بینالمللی و جلب سرمایهگذاریهای جهان، برای بهبود جایگاه خود در بازارهای جهان، باید در گسترش شعب خارجی و تقویت نقش و کارایی آنها همت کنند بهخصوص بانکهای خصوصی که در سالهای اخیر ایجاد شدهاند باید شعب خود را در عراق و اقلیم کردستان، ترکیه، کشورهای حاشیه خلیجفارس، کشورهای شمال ایران و کشورهای آسیایی و چین و... توسعه دهند و مشاور کارآمدی برای جلب سرمایهگذاریهای خارجی در ایران باشند.
* دبیر گروه بانک و بیمه