پوشش حوادث ناشی از کار برای جامعه کارگران در قانون تامین اجتماعی به عنوان یکی از تعهدات سازمان تامین اجتماعی در قبال بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران تعیین شده است.
«حوادث ناشی از کار» وقایعی را شامل می‌شود که در حین انجام وظیفه برای کارگر رخ دهد. به عبارت دیگر در شرایطی که بیمه‌شده در کارگاه، مؤسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه کارگاه مربوطه مشغول به کار باشد، باید بتواند از مزایای بیمه‌ای ناشی از این طرح استفاده کند.
درباره جزئیات این بیمه، چگونگی حمایت قانون از حادثه‌دیدگان و نیز مسئولیت و وظایف کارفرمایان در زمان وقوع حادثه با «میثم حمزه» رئیس اداره نظارت فنی بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی گفت وگو کرده‌ایم.
ایرنا: از منظر قانون تامین اجتماعی، تعریف حادثه و «حادثه ناشی از کار» از چیست؟
حمزه: طبق بند "۸" ماده ۲ قانون تامین اجتماعی، حادثه به یک واقعه پیش‌بینی نشده که تحت‌تاثیر عامل یا عوامل خارجی تعبیر می‌شود؛ که در اثر یک عمل یا اتفاق ناگهانی رخ داده و موجب صدمه بر روح و روان یا جسم خواهد شد. همچنین به موجب ماده "۶۰" قانون تأمین اجتماعی، "حادثه ناشی از کار" وقایعی را شامل می‌شود که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه‌شده اتفاق می‌افتد. "حادثه ناشی از کار" وقایعی را شامل می‌شود که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه‌شده اتفاق می‌افتد
مقصود از حین انجام وظیفه تمامی زمانی است که بیمه‌شده در کارگاه، مؤسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول به کار بوده یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده‌دار انجام ماموریتی باشد.
همچنین زمان مراجعه به درمانگاه، بیمارستان، معالجات درمانی و توانبخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه‌شده از منزل به کارگاه جزو زمان انجام وظیفه محسوب می‌شود؛ مشروط بر اینکه حادثه در زمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد. حادثه‌ای که برای بیمه‌شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه‌شدگان و نیز مساعدت به آنان اتفاق می‌افتد هم جزو حادثه ناشی از کار محسوب می‌شود.
ایرنا: حمایت سازمان تأمین اجتماعی از بیمه‌شدگان در قبال حوادث ناشی از کار به چه شکل است؟
حمزه: در صورت وقوع حادثه ناشی از کار، فرد حادثه‌دیده یا خانواده او از تمامی تعهدات قانونی اعم از خدمات درمانی، معالجه شخص بیمه‌شده، تحویل پروتز و اروتز، غرامت دستمزد ایام بیماری، غرامت نقص عضو، ازکارافتادگی جزئی و کلی و فوت، حسب مورد بهره‌مند خواهند شد.
سازمان تامین اجتماعی با استناد به مواد ۷۱، ۷۳ و بند ۳ ذیل تبصره ۳ ماده ۸۰ قانون تامین اجتماعی موظف است، چنانچه بیمه‌شده در اثر حوادث ناشی از کار یا بیماری حرفه‌ای از کارافتاده شود (اعم از کلی یا جزئی) یا فوت کند، بدون درنظر گرفتن مدت سابقه پرداخت حق‌بیمه حسب مورد مستمری مربوطه را برای او یا بازماندگان واجد شرایط برقرار کند. تامین اجتماعی موظف است، چنانچه بیمه‌شده در اثر حوادث ناشی از کار یا بیماری حرفه‌ای از کارافتاده شود (اعم از کلی یا جزئی) یا فوت کند، بدون درنظر گرفتن مدت سابقه پرداخت حق‌بیمه حسب مورد مستمری مربوطه را برای او یا بازماندگان واجد شرایط برقرار کند
ضمناً به موجب مواد ۵۹، ۶۲، ۶۳ و ۷۴ قانون تأمین اجتماعی در صورت حوادث ناشی از کار و به شرط عدم اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق، با رعایت شرایط مقرر استحقاق دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری و غرامت نقص عضو را نیز خواهند داشت.
کاهش حوادث ناشی از کار با هدف صیانت و حفظ سلامت روحی و جسمی نیروی کار، یک وظیفه قانونی و رسالتی اخلاقی محسوب می‌شود. در این راستا سازمان تامین اجتماعی، حمایت از بیمه‌شدگان و خانواده‌های آنها را در برابر انواع حوادث و عوارض و آسیب‌های جسمی و روحی (ناشی یا غیرناشی از کار) در صورت احراز شرایط قانونی بر عهده دارد.
ایرنا: مسئولیت و وظایف کارفرما در زمان وقوع حادثه ناشی از کار چیست؟
حمزه: مسئولیت کارفرما صرفا به آموزش و نظارت پیش از حادثه محدود نمی‌شود. به استناد "ماده ۶۵ قانون تأمین اجتماعی" در صورت وقوع حادثه ناشی از کار، کارفرما مکلف است که اقدامات لازم اولیه را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه‌دیده به عمل آورده و مراتب را ظرف سه روز اداری کتباً به سازمان تامین اجتماعی اعلام کند. ضمناً در "تبصره یک ماده ۹۵ قانون کار" نیز کارفرما باید کلیه حوادث ناشی از کار را به صورت کتبی به اطلاع اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی برساند.
ایرنا: به منظور الزام کارفرمایان جهت رعایت مقررات حفاظت فنی و بهداشت، چه اقدامات بازدارنده‌ای در قانون پیش‌بینی شده است؟
حمزه: به استناد ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه به طور مستقیم ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و نیز بروز بیماری ناشی از عدم رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان بوده است، سازمان هزینه‌های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری‌ها را پرداخته و طبق ماده ۵۰ این قانون، از کارفرما مطالبه و وصول خواهد کرد. بنابراین، صرف نظر از چگونگی اجرای این ماده قانونی، سازمان تامین اجتماعی حمایت‌ها و خدمات خود را به بیمه‌شدگان حادثه‌دیده یا بازماندگان واجد شرایط ارائه خواهد داد.
۴۵۹۰۴ مورد حوادث ناشی از کار در سال ۱۴۰۰
تعداد حوادث ناشی از کار - در سال ۱۴۰۰ به شعب سازمان تامین اجتماعی منعکس و مورد بررسی قرار گرفته است - برابر با ۴۵۹۰۴ مورد بوده است که ۹۶ درصد آن مربوط به مردان و ۴ درصد آن را زنان تشکیل داده‌اند. ۸۸ درصد از حادثه‌دیدگان موردبحث نیز پس از گذران دوره استراحت پزشکی و دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری به بهبودی کامل دست یافته‌اند.
