اعتراضات در شهرهای مختلف ایران، بعد از درگذشت «مهسا امینی» پایان شهریور ماه شروع شد؛ زمانی که سال تحصیلی در دانشگاه‌های کشور هنوز آغاز نشده بود. همزمان با شروع فعالیت دانشگاه‌ها، در شرایطی که وقایع از سمت «اعتراض» به سوی «شورش و اغتشاش» حرکت کرده بود، فراخوان‌های تجمعات و اعتصابات دانشگاهی در سطح گسترده‌ای منتشر شدند. گروهی آشکارا تلاش کردند با تشویق و تهییج جوانان و به ویژه دانشجویان، بی‌اخلاقی، بداخلاقی، هرج‌ومرج و خشونت و هر آنچه خیابان‌ها و میادین شهرها تجربه می‌کردند را به فضای دانشگاهی کشور بکشانند.
آنچنان که بعد از حادثه تلخ تروریستی (۵ آبان ماه) در شاه‌چراغ شیراز، زمانی که گروهی از دانشجویان برای برگزاری مراسم یادبود شهدای این حادثه، تجمعاتی به منظور محکومیت این واقعه تروریستی برگزار کردند، گروه دیگری که در طیف مقابل بودند و خود را معترض و عزادار درگذشت مهسا امینی می‌دانستند، کف و سوت زدن زدند، هلهله کردند و شعارهای تند و رادیکال دادند، تا جایی که حتی در بعضی موارد رویارویی این دو طیف منجر به زد و خورد و درگیری‌های فیزیکی در دانشگاه‌ها شد.
وقوع این تحرکات ساختارشکنانه در برخی دانشگاه‌های کشور، نشان از آن داشت که این محیط آموزشی و نخبگانی یکی از اهداف جدی اتاق فکر ضدانقلاب است. دشمن که از هیچ کوششی برای ضربه زدن به کشور دریغ نمی‌کرد، موفقیت خود را در کشاندن اغتشاشات و ناامنی‌ها به داخل دانشگاه‌ها می‌دید و تلاش داشت دانشگاه‌ها را به تعطیلی بکشاند. همچنانکه به مناسبت روز دانشجو فرخوانی برای اعتصابات و اعتراضات در کشور دادند تا خیابان و دانشگاه‌ها را ناامن کنند. اما این تیر و توطئه کور ضدانقلاب به سنگ خورد و برعکس سالهای گذشته ۱۶ آذر روز نشاط سیاسی بود.
پیش از این نیز همزمان با اغتشاشات، رئیس جمهور، مسئولان کشوری، نمایندگان مجلس و چهره‌های سیاسی دیدارهای علنی و غیرعلنی با تشکل‌ها و جمع‌های مستقل دانشجویی را ادامه دادند، تا امروز که به مناسبت شانزدهم آذر ماه این دیدارها اوج گرفت و حال و هوای تازه به دانشگاه‌ها داد.
از نگاه کارشناسان، گفتگوها، تعاملات و هیجاناتی که در این نشست‌ها اتفاق می‌افتد می‌تواند جلوه‌ای منطقی از فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی دانشجویان باشد، به نحوی که اجازه ندهد آنچه در خیابان‌ها رخ می‌دهد و در رده اغتشاش و هنجارشکنی قرار می‌گیرد، به فضای دانشگاهی نفوذ کند و به آن آسیب بزند.
رئیسی: دانشگاه اتاق فکر دولت است
رئیس‌جمهور صبح امروز (چهارشنبه ۱۶ آذر ۱۴۰۱)، مهمان دانشجویان، اساتید و رؤسای دانشگاه تهران بود. سید ابراهیم رئیسی در این آئین، تاکید کرد که جریان دانشجویی و دانشگاهی را مداوم رصد می‌کند و حضور آنان در مسائل اجتماعی و فرهنگی را مغتنم می‌داند. تعدادی از نمایندگان تشکل‌های دانشجویی، انتقادات و نظرات خود را در این رویداد بیان کردند.
نماینده جنبش عدالت‌خواه دانشجویی یکی از کسانی بود که در گلایه از محدودیت‌های اعمال شده اینترنتی، خطاب به رئیسی گفت: «وقتی دنبال رأی بودید از فالوور اینستاگرام می‌گفتید! اما حالا شیر اینترنت را بسته‌اید.» و در ادامه اظهارات خود، پرسید: «راه اعتراض به عملکرد شما و دولت چیست؟ صف اعتراض را به ما نشان دهید!» نماینده بسیج دانشجویی کشور نیز از رئیس دولت خواست: «دولت صدای معترضین را که صف خود را از اغتشاشگران جدا کرده‌اند، بشنود»
رئیسی در آغاز اظهارات خود روز دانشجو را نماد دشمن‌شناسی، دشمن‌ستیزی، بصیرت و احساس مسئولیت دانشجویان دانست و ارتباط دولت و دانشگاه را یک ضرورت برشمرد. او تاکید کرد: «دانشگاه اتاق فکر دولت است.» و درباره گلایه دانشجویان از شرایط ایجاد شده در اینترنت توضیح داد: «محدودیت‌های ایجاد شده در اینترنت به دلیل اخلال دشمن و ایجاد ناامنی است؛ اگر دشمن آمد در فضا و بستری دشمنی کرد و خواست کشور را به هم بریزد شما می‌گوئید به او اجازه بدهیم؟» با همه اینها، او اطمینان خاطر داد که به مسئولان مربوطه تاکید کرده تا برای کسب و کارها، بستری برای فعالیت در فضایی امن فراهم کنند.
بخشی دیگری از سخنان رئیسی درباره حوادث و اعتراضات اخیر بود، او در این بخش یادآوری کرد که اعتراض غیر از اغتشاش است و گفت: «اعتراض اشکالی ندارد و اگر برای اصلاح باشد در هر دستگاهی موجب کمال می‌شود؛ اما به هم ریختگی، تخریب و تعطیل کردن اغتشاش است.»
یکی از موضوعات پرحاشیه این مدت، عذرخواهی مغازه‌داری بود که در جریان سفر رئیس‌جمهور به کردستان به او شکلات تعارف کرده بود! رئیسی درباره این ماجرا گفت: «دیدید آقایی به من در بازار شکلات تعارف کردند. با این بیچاره چه کردند؟ این طریق برخورد است؟ فلانی می‌گوید اگر درب مغازه خود را می‌بندیم برای آن است که سر تهدید کرده‌اند اگر مغازه را باز کنی، شیشه مغازه‌ات را می‌شکنیم!»
قالیباف: زمان بهره‌مندی از حداقل‌های اقتصادی، جوانی است!
«محمدباقر قالیباف» رئیس مجلس شورای اسلامی که در مناسبت‌های مختلف، به برقراری تعامل با دانشگاه‌ها تاکید دارد، ظهر روز گذشته (سه‌شنبه ۱۵ آذر ماه) در «دانشگاه تربیت مدرس» با تعدادی از نمایندگان تشکل‌های دانشجویی و همچنین دانشجویانی با دیدگاه‌های مستقل دیدار کرد.
قالیباف که در این دیدار بر مشکلات معیشتی مردم تاکید کرد و با اشاره به علت وقایع و ناآرامی‌های اخیر در کشور، گفت: «معتقدم حوادثی که در چند ماه اخیر اتفاق افتاد در بستر مسائل اجتماعی و جنگ شناختی است، اما تردید نکنید که علت اصلی نارضایتی‌هایی که می‌بینیم ریشه در مسائل اقتصادی و ناکارآمدی‌ها دارد.»
رئیس مجلس شورای اسلامی آنچنانکه مدتی است ضرورت و اهمیت کارآمدی در حکمرانی را بیش از همیشه یادآوری می‌کند، تصریح کرد: «اگر افتخار و عظمت ایران را می‌خواهیم باید کارآمدی دین در حکومت را به اثبات برسانیم. اگر نظام حکمرانی کارآمد نباشد، کارایی نیز ندارد.»
به عقیده قالیباف، اگر حکمرانی کارآمد در زمان و جغرافیای خود اتفاق نیفتد، فایده‌ای ندارد؛ او در این باره گفت: «زمانی که جوانی امید نداشته باشد، نتواند ازدواج کند و حتی نتواند آرزوی خرید مسکن و خرید خودرو داشته باشد، برآورده کردن این خواسته‌ها در ۴۰ سالگی نیز برای او ارزشی ندارد؛ بنابراین حکمرانی باید در زمان و جغرافیای خود اتفاق بیفتد».
او در بخشی از سخنان خود، جوانان با انگیزه را مایه آمادگی برای یک تحول دانست، تحولی که می‌تواند معضلات اقتصادی را حل کند و قادر است تمامی مسائل فرهنگی، اجتماعی و تربیتی کشور را برطرف سازد.
زاکانی: دانشجو باید علیه فساد قیام کند
شهردار تهران نیز به مناسبت روز دانشجو، پانزدهم آذر ماه به دانشگاه شریف رفت، اما حاشیه این حضور انعکاس زیادی در رسانه‌های مختلف داشت؛ با این وجود هیجان و التهاب برگزاری این جلسه و جنس متفاوت پرسش و پاسخ پینگ‌پونگی میان حاضران و مهمان برنامه، فضای جالبی را ایجاد کرده بود. حواشی حضور «علیرضا زاکانی» در شریف از جایی آغاز شد که برخی دانشجویان با در دست گرفتن پلاکاردهایی با مضمون «شهردار یا پزشک» به حضور او در قامت شهرداری تهران طعنه زدند.
نمایندگان تشکل‌های مختلف دانشجویی پیش از آنکه شهردار تهران پشت تریبون بنشیند، انتقادات تند و تیز خود را خطاب به زاکانی درباره موضوعات مختلف در ادوار متفاوت مطرح کردند. یکی از دانشجویان در اظهارات خود، از مسئولیت‌پذیری زاکانی گلایه کرد و گفت: «چگونه سخن رهبر انقلاب مبنی بر دوری نمایندگان مجلس از مسئولیت‌های اجرایی را نشنیدید و به اعتماد مردم قم پشت پا زدید و چگونه ولایت مداری شما در مقابل یک پست بالاتر رنگ باخت؟»
دانشجوی دیگری از فقدان بستری مناسب برگزاری تجمعات و اعتراضات مردمی انتقاد کرد: «چرا هیچ‌وقت خیابانی را برای جمع شدن معترضین اختصاص ندادید که پس از آن حرف از به خشونت کشیده شدن اعتراضات نزنید؟» همچنین نماینده شورای صنفی دانشجویان از باز شدن پای نهادهای امنیتی به دانشگاه گلایه کرد و پرسید: «چه زمانی می‌خواهید حرف دانشجویان را بشنوید؟»
اما وقتی زاکانی خواست حرف را آغاز کند، همهمه دانشجویان مانع شد. زاکانی گفت: «کسی که نمی‌گذارد دیگری حرف خود را بزند دیکتاتور است، اگر دیکتاتور هستید، بگویید تا بدانم.» بالاخره بعد از دقایقی فضا برای صحبت او مهیا شد. زاکانی در خلال اظهارات خود درباره فعالیت رسانه‌های غربی علیه جمهوری اسلامی و ادعای آنها در دفاع از حقوق ملت ایران، عنوان کرد: «روزی بن سلمان اعلام کرد درگیری را به داخل ایران می‌بریم و اینترنشنال بلندگوی آشوب در کشور شده، او به فکر زن ما، زندگی ما و آزادی ما است!؟» در این لحظه یک نفر از میان جمع با کنایه گفت: «شما به فکر هستید؟»
شهردار تهران که ادبیات عامه را در این گفتگو پیش گرفته بود، بلافاصله گفت: «ممنونم از اینکه درست حدس زدید! یادم باشد جایزه‌ای به شما بدهم! امروز عده‌ای در حال گرفتن انتقام از مردم و انقلاب ما هستند و ما در خدمت ملت هستیم».
زاکانی که در دقایق پرهیجان و ملتهب سالن جابر دانشگاه شریف گاهی شوخی می‌کرد و گاهی عصبانی می‌شد، در پاسخ به فریاد تعدادی از دانشجویان درباره خیانت و فساد، با فریاد گفت: «خائن کسی‌ست که از محیط دانشگاه استفاده کرده و به ارکان نظام فحش می‌دهد!» در این دقایق، تهران تعدادی از دانشجویان به نشانه اعتراض سالن جلسه را ترک کردند که زاکانی خطاب به آنها گفت: «فرار نکنید. بنشینید و بشنوید. با شعار و گروه فشار کسی به جایی نمی‌رسد» و ادامه داد: «فساد هست، مرد باشید بیایید به میدان یقه آنها را بگیرید و به پایین بکشید. امروز کشور نیاز به قیام دارد و شماها بهترین کس برای این قیام هستید. قیام علیه کسانی که فساد کردند و شما امروز ناراحتید و حق دارید… امروز به واسطه غفلت مسئولین شرایط به سمتی رفته که مشکلات بسیاری برای مردم ایجاد شده است. قطعاً شما دانشجویان باید علیه این مفسدها قیام کنید».
اما بخش جالب دیگری از گفتگوی زاکانی با دانشجویان به سوابق تحصیلی او، تجدیدها و مشروط شدنش در دوره دانشجویی بازمی‌گردد. شهردار تهران در پاسخ به انتقادات و ابهاماتی درباره تحصیلات او بیان شد، توضیح داد: «من یک ترم مشروطی داشتم و با افتخار این را اعلام می‌کنم. چرا که در آن هنگام دو بچه داشتم و با غیرت مسافرکشی می‌کردم. دو تجدیدی هم در زمان جنگ در دوران تحصیل داشتم. من با زد و بند درس نخواندم! تجدیدی مال مرد است...»
خزعلی: معترضان را فرزندان خود می‌دانم
معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری نیز دوشنبه ۱۴ آذر ماه در به صنعتی شریف رفت تا با دانشجویان گفتگو کند. یکی از دانشجویان با طرح این موضوع که فرزند خزعلی دو تابعیتی‌ها است، به انتصاب او به عنوان معاون رئیس‌جمهور انتقاد کرد و این انتصاب را در تناقض با شعار دولت دانست.
خزعلی در پاسخ به او توضیح داد: «فرزند من دو تابعیتی نیست؛ وقتی این خبر منتشر شد گفتم فرزندم برای توسعه نرم‌افزاری به خارج از کشور رفته و بر می‌گردد که برگشت. فرزند او کلاس اول است و اینجا مدرسه می‌رود؛ اما رسانه‌ها با دروغ به این امر پر و بال دادند.»
وقتی یکی از دانشجویان مصرانه تاکید کرد که فرزند خزعلی برای «بهره‌برداری اقتصادی از موضوع فیلترشکن» به خارج از کشور رفته گفت: «شما اگر می‌گوئید پسر من برای فیلترشکن به خارج از کشور رفته، باید دلیل بیاوری. ما می‌گوئیم اینگونه نیست. و الله فعالیت او فیلترشکن نیست. پسر من یک قِران نه از من، نه از پدرش و نه از دولت نگرفته و هیچ قراردادی با شرکت‌های نهادی و دولتی ایران نداشته است. او نرم‌افزاری را تولید کرده و ۵۰ دانشجو را به کار گرفته است.»
بخش دیگری از اظهارات خزعلی حول محور اعترضات بود، او در این باره گفت: «من بچه‌های معترض را بچه‌های خود می‌دانم و با اینها زندگی کرده‌ام. گوشت و پوست و خون من با صحبت و اعتراضات و نقد در دانشگاه عجین است و در خیلی از فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی و سیاسی دانشگاه مشارکت داشتم.»
معاون رئیس‌جمهور در پاسخ به دانشجوی دیگری که از تعرض به زنان بازداشت شده در ناآرامی‌های اخیر صحبت کرد، توضیح داد: «آیا کفایت می‌کند از رسانه‌ای مطلبی مطرح کنید که حتی نماینده او در ایران حاضر نیست؟ من امروز زندان بودم و با زندانیان صحبت کردم و در جریان مسائلی که از لحظه دستگیری با آن مواجه بودند، قرار گرفتم. ابداً به این مطلب برخورد نکردم و اگر کسی ادعا دارد باید سند بیاورد. این اتهامات چیز جدیدی نیست. اگر مطلبی را می‌شنوید، سند بخواهید.»
بهادری جهرمی: حکومت ۴۳ سال مردمی است
«علی بهادری جهرمی» سخنگوی دولت نیز به مناسبت روز دانشجو به دانشگاه علم و صنعت رفت و در میان جمعی از دانشجویان، پس از آنکه نکاتی را درباره نگاه ویژه دولت به خواسته‌های مردم و جوانان یادآور شد، به تعدادی از آنها فرصت پرسش داد.
پرسش و پاسخ میان بهادری جهرمی و دانشجویان، حول موضوعات مختلفی صورت گرفت. او درباره وضعیت اشتغال در کشور به دانشجویان گفت: «نرخ اشتغال ما در تابستان امسال به ۸.۹ درصد رسید که کمترین نرخ بیکاری در طول تقریباً دو دهه گذشته در فصل مشابه است».
همچنین در ادامه این نشست، گفتگوها درباره موضوعات سیاسی از جمله سیاست دولت در باور به مردم به جای باور شرق و غرب، نگاه دولت به برجام، کنترل و کاهش تورم و شنیدن صدای اعتراضات ادامه پیدا کرد.
سخنگوی دولت در پاسخ به سال یکی از دانشجویان گفت: «جمهوری اسلامی به ۱۳ هزار خبرگزاری و رسانه مجوز داده است و نگاه‌ها و سلایق مختلف حال فعالیت هستند.» و افزود: «آیا این دولت صدای اعتراضات کارگران و معلمان و بازنشستگان را نشنید؟ آیا به مطالبات آنان عمل نکرد؟ آیا کسی این اعتراضات را اغتشاش نامید؟ دولت همیشه تلاشش این خواهد بود که در جهت پاسخ به مطالبات مردم عمل کند».
وقتی یکی از دانشجویان پرسید: «حکومت را چه زمانی به مردم می‌دهید؟» بهادری جهرمی پاسخ داد: «حکومت ۴۳ سال است به مردم داده شده است.»
همچنین سخنگوی دولت درباره برخورد دوگانه با بی‌حجابان در حاکمیت، تصریح کرد: «قانون در کشور در هر حوزه‌ای تعیین تکلیف می‌کند و نمایندگان در مجلس آن را اگر لازم باشد قوانین را اصلاح می‌کنند. اگر برخورد دوگانه با قانون وجود دارد اشتباه است و نباید باشد.»
طحان نظیف: ایران قوی به اندیشه دانشجویان نیاز دارد
سالن شهید بهشتی دانشکده حقوق در دانشگاه علامه طباطبایی نیز، دیروز (سه‌شنبه ۱۵ آذر ماه) میزبان یکی از مسئولان کشور و دانشجویان بود. «هادی طحان‌نظیف» سخنگوی شورای نگهبان برای گفتگو با جمعی از دانشجویان این دانشگاه در این برنامه حاضر شد و در اظهارات خود تاکید کرد: «برای این آینده نزدیک خودتان را آماده کنید که ایران قوی و پیشرفته به اندیشه و تلاش تک تک ما نیاز دارد. مطالبه‌گری نسبت به آرمان‌های انقلاب و حقوق مردم باید از سوی دانشجو انجام گیرد.»
سخنگوی شورای نگهبان همچنین برای دانشجویان توضیح داد: «قوانین معطل مانده بسیاری در کشور داریم، در واقع من معتقدم در کشور نقص قانون در کشور نداریم، بلکه مشکل در اجرای قانون داریم و برخی از قوانین برای اجرا معطل مانده‌اند».
وقتی زمان پرسش و پاسخ آغاز شد، یکی از دانشجویان پرسید: «چرا قانون اساسی هر چند وقت یک بار مثلاً در فاصله زمانی ۱۰ ساله مورد بازنگری و اصلاح قرار نمی‌گیرد؟» پاسخ سخنگوی شورای نگهبان این بود که: «اصلاح قانون اساسی فرآیندی دارد که در خود قانون پیش بینی شده است. اگر نیاز به انجام چنین موضوعی باشد پیش‌بینی‌های لازم در ارتباط با این موضوع در خود قانون اساسی پیش بینی شده است.»
همچنین دانشجویی از قومیت کُرد در این دیدار از طحان‌نظیف سوال کرد: «اصل ۲۷ قانون اساسی تاکید می‌کند که برگزاری تجمعات در کشور آزاد است ولی در همین دانشگاه در حال حاضر بسیاری از دانشجویان بخاطر برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز و اعتراضی موأخذه شده‌اند!»
طحان‌نظیف نیز در پاسخ به اظهارات این دانشجو گفت: «به ظرفیت‌های قانون اساسی اشاره و تاکید کردم که باید این ظرفیت‌ها مورد توجه قرار بگیرد و احیا شود» و توضیح داد: «اگر اشکالی در قانون وجود دارد باید این اشکال از مسیر قانون اصلاح شود و وقتی کار از مسیر قانون خارج شود و قانون رعایت نشود اتفاق ناخوشایندی رخ می‌دهد.»
