گروه اقتصاد کلان: عملکرد وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در ماه‌های اخیر سبب شد که متولیان این دو مجموعه مهم اقتصادی روز گذشته برای پاسخگویی به نمایندگان راهی مجلس شوند. وضعیت تورم، جهش‌های اخیر نرخ ارز و کاهش قدرت خرید مردم و افزایش قیمت کالاهای ضروری مهمترین دلایل سووال بهارستان از دو عضو تیم اقتصادی دولت بوده است.
به گزارش «تجارت آنلاین»، نمایندگان در این جلسه به صراحت از عملکرد تیم اقتصادی دولت انتقاد و عنوان کردند که تیم اقتصادی دولت هماهنگ نیست و باید بعضی از مسئولان دولت از سمت خود استعفا دهند. همین روز گذشته قیمت دلار از 41 هزار تومان هم عبور کرد تا رکورد تاریخی جدیدی برای دلار به ثبت برسد. نرخ تورم نقطه به نقطه هم که در همین روزهای گذشته اعلام شد به 48.5 درصد رسید تا نسبت به ماه قبل افزایشی شده باشد. وضعیت قیمت‌ها در بازار هم به صورت هفتگی دچار تغییر و افزایش است و این وضعیت معیشت طبقات فرودست را بیشتر تحت تاثیر قرار داده است. آنچه در این جلسه بیشتر در کانون توجه نمایندگان مجلس قرار گرفت موضوع کاهش ارزش پول ملی بود. شاخصی که نشان‌دهنده اعتبار و وضعیت اقتصادی کشور است.
در شرایطی که اوضاع قیمت‌ها در بازار ارز صدای انتقاد مجلسی‌ها را نسبت به عملکرد بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بلند کرده، رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصادی با حضور در مجلس از عملکرد خود نسبت به وضع موجود دفاع کرده و افزایش نرخ سود بانکی را برای مدیریت این بازار و همچنین تسریع در تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه برای کمرنگ کردن رفتارهای سفته‌بازانه در بازار سکه و ارز موثر مطرح کردند. نمایندگان وضعیت بازار ارز را از موضوعات مختلف مورد بررسی قرار دادند و یکی از انتقادات مطرح شده در این زمینه، چند نرخی دلار است؛ به گونه‌ای که به گفته حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی - عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی - اکنون هفت نوع نرخ ارز در بازار است که در هیچ جایی از دنیا شاهد این همه تنوع در قیمت دلار نیستیم. علاوه بر این، یکی دیگر از انتقادات مطرح شده، تفاوت نرخ دلار در سامانه نیما و بازار آزاد است که علی بابایی کارنامی - عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی - در این رابطه اعلام کرد که تفاوت نرخ دلار در سامانه نیما و بازار آزاد، همان شکافی است که در گذشته درباره نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی و نرخ ارز آزاد وجود داشت.
رئیس بانک مرکزی در مجلس چه گفت؟
رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: نرخ سود بانکی یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در بازار ارز است که در تمام کشورهای دنیا به عنوان یک سیاست پولی برای مدیریت بازار ارز از آن استفاده می‌شود. علی صالح آبادی در جلسه علنی صبح دیروز (یکشنبه) مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی گزارش کمیسیون اقتصادی پیرامون ارزیابی سیاست‌ها و اقدامات ارزی دولت بیان کرد: در واقع نرخ ارز متاثر از بازار غیررسمی است که سطح و حجم این بازار نسبت به بازار رسمی بسیار کوچک‌تر است. برای این‌که بازار ارز کشور را مدیریت کنیم برنامه‌های متعددی در سطح دولت در حال دنبال شدن است. آنچه که به بانک مرکزی باز می‌گردد کنترل نقدینگی و تورم است سیاست‌های عرضه و تقاضا نیز در حال دنبال شدن است. رئیس کل بانک مرکزی گفت: یکی از برنامه‌های جدی بانک مرکزی هماهنگی سیاست‌های ارزی با سیاست‌های تجاری است. این بسیار حائز اهمیت است که اگر کسی وارد کننده بوده و متقاضی ارز است ارز خود را از کشورهای دیگر تامین نکند تا تراکم ارز در یکجا زیاد شود و در یکجا کم. تثبیت سیاست‌های ارزی و تجاری بسیار مهم است.
وی در ادامه تصریح کرد: موضوع بعدی نرخ سود بانکی است. در کشور روسیه زمانی که جنگ اوکراین شروع شد بازار ارز بسیار متلاطم شد. اما بلافاصله بانک مرکزی روسیه نرخ سود بانکی را یک شبه از ۹.۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش داد که باعث ایجاد ثبات در بازار شد. موضوع نرخ سود بانکی در مدیریت بازار ارز بسیار مهم بوده و ما مدت‌هاست آن را دنبال می‌کنیم. سیاست‌های پولی در بانک مرکزی تمام کشورهای دنیا دنبال شده و ما نیز به این موضوع توجه داریم. رئیس کل بانک مرکزی در ادامه تصریح کرد: بحث بعدی قانون مالیات بر عایدی سرمایه است که نقش مهمی دارد. در مدیریت افرادی که سفته‌بازی کرده و به دنبال سوداگری هستند این افراد باید مالیات خود را بپردازند و اکنون در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار دارد. موضوع بعدی تعیین تکلیف رمزارزها بوده که بسیار مهم است و مجلس و دولت باید با یکدیگر در این حوزه تصمیم‌گیری کنند.
صالح آبادی در ادامه با اشاره به آمار واردات و فروش ارز در سامانه‌های رسمی کشور، بیان کرد: بر اساس آن امسال تا آذر ماه حدود ۳۳.۵ میلیارد دلار در سامانه نیمایی ارز عرضه و خریداری شده است و سال گذشته از ابتدای سال در مدت مشابه ۱۹.۶ میلیارد دلار در سامانه نیمایی ارز عرضه و خرید شده است یعنی ۷۱ درصد عرضه ارز در سامانه نیمایی نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است. وی افزود: اکنون نیز در آستانه تدوین بودجه ۱۴۰۲ هستیم، بنابراین بسیار مهم است طوری برنامه‌ریزی کنیم که کسری بودجه نداشته باشیم و دولت در این زمینه تلاش خود را کرده و می‌کند. هر چند بودجه‌ای که در مجلس تصویب خواهد شد می‌تواند پیام ثبات را به بازار دهد. همچنین وزیر امور اقتصادی و داریی گفت: اول دی ماه ۱۴۰۱ استقراض دولت از بابت کسری و از محل تنخواه و بانک مرکزی به صفر رسیده است. شاید برای اولین بار در طی ایام گذشته است که مساله کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی به کمترین عدد ممکن رسیده است. احسان خاندوزی گفت: ساماندهی و ایجاد ثبات در بازار ارز یکی از دغدغه های مهم دولت و مردم است البته که وزارت اقتصاد مسئولیت تامین مالی دولت و درآمدهای پایدار حوزه مالیاتی، گمرکی و اوراق خزانه و واگذاری سهام را دارد و تکالیف قانونی ویژه ای در حوزه عرضه و تقاضای بازار ارز نداریم.
عوامل بی‌ثباتی اقتصاد به روایت خاندوزی
وی با اشاره به عملکرد و خروجی نتایج مربوط به سیاست های مالی دولت سیزدهم گفت: کسری بودجه از عوامل تورم و بی ثباتی اقتصادی است که با حمایت خوب مجلس در قانون بودجه و اعمال سیاست های جدی و سخت گیرانه در سازمان برنامه و بودجه و وزارت امور اقتصاد و دارایی این مشکل رفع شده است؛ در ابتدای دی ماه سال گذشته بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه استفاده شده از تنخواه و استقراض بانک مرکزی بود که اول دیماه ۱۴۰۱ یعنی سه روز قبل، استقراض دولت بابت کسری از محل تنخواه و بانک مرکزی به صفر رسید؛ برای اولین بار در طی ایام گذشته مسئله کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی به کمترین عدد ممکن نزول پیدا کرده است. وی با اشاره به آمار ۹ ماهه سال جاری گفت: با کشف فرارهای مالیاتی و افزایش مودیان مالیاتی موفق شدیم عملکرد بیش از ۱۰۰ درصد یعنی ۱۰۱ درصد در پایان ۹ ماهه داشته باشیم آن هم برای کسانی که تا امروز از تور مالیات دهندگان بیرون بودند و در مقابل کسبه، کارگران و کارمندان مالیات پرداخت می کردند. همچنین فروش اموال دولتی و سهام دولت ۲۷ برابر ۹ ماهه اول سال قبل شده است. با توجه به اراده جدی وزارت اقتصاد، دولت و رئیس جمهور، اموال مازاد بانک ها هم به سرعت به فروش می رسد و ان شاءالله سال ۱۴۰۱ رکورد ۴ سال فروش اموال مازاد بانک ها و دستگاه های اجرایی را پشت سر خواهیم گذاشت. خاندوزی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای شفافیت در عملکرد شرکت های اقتصادی گفت: اگر شفافیتی وجود نداشت، این شرکت ها با استفاده از آب گل آلود افزایش قیمت طلا و ارز، در صف ایستاده و خودشان عامل افزایش بیشتر قیمت این کالاها می شدند؛ همچنین ابربدهکاران بانکی شفاف شدند.
