دست انداز خودساخته بازار سرمایه

گروه اقتصاد کلان: سرانجام نرخ‌های جدید سود بانکی اعلام شد. آنچه واضح به نظر می‌رسد این سیاست جدید نمی‌تواند برای بازار سرمایه و بورس خبر خوبی باشد. موضوعی که از مدت‌ها قبل مورد توجه کارشناسان قرار گرفته بود. حالا با این سیاست مشخص نیست که وعده رونق بورس که از سوی متولیان بارها اعلام شده بود به کجا می‌رسد. نرخ سود بانکی از دیروز بر اساس آخرین مصوبه شورای پول و اعتبار افزایش یافت؛ براین اساس، به انواع سپرده‌های کوتاه و بلند مدت از پنج درصد تا ۲۲.۵ درصد سود تعلق می‌گیرد و نرخ سود تسهیلات هم ۲۳ درصد تعیین‌ شده که افزایش پنج درصدی دارد.

به گزارش «تجارت آنلاین»، قربانی معاون اقتصادی بانک مرکزی در این خصوص توضیح داده: در خصوص سیاست پولی اخیر شورای پول و اعتبار اخیرا مصوبه نرخ های سود را تصویب کرد و این مصوبه در جلسه‌ای که با مدیران عامل بانک‌ها داشتیم ابلاغ شده و رسما توسط بانک مرکزی برای بانک‌ها ارسال شده است. در بخش تسهیلات قرض الحسنه هیچ تغییری ایجاد نمی‌شود و همان شرایط قبلی را خواهد داشت ولی سود سرمایه در گردش و سایر تسهیلاتی که بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار که قبلا 18 درصد بود الان به 23 درصد تغییر پیدا می‌کند. او افزود: رعایت نرخ‌ها از مهمترین موارد مورد تاکید بانک مرکزی است، چون عدم رعایت آن‌ها به صنعت بانکداری لطمه می‌زند و همچنین باعث ایجاد ناترازی و اضافه برداشت بانک‌ها می‌شود. ما در این زمینه تذکرات لازم را به بانک ها داده‌‌ایم و همه بانک ها ملزم به رعایت دقیق مصوبه شورای پول و اعتبار هستند. همه بانک‌هایی که مصوبه را رعایت نکنند اعم از شعبه و سایر حتما برخورد انتظامی لازم توسط بانک مرکزی با آن‌ها انجام خواهد شد. اگر مردم در بانک‌ها تخلفی را مشاهده کنند می‌توانند این را به روابط عمومی بانک مرکزی اطلاع دهند و بعد به حوزه نظارت ما منعکس می‌شود.
نرخ بهره یکی از موضوعات چالشی اقتصاد ایران است، تورم علل مختلفی از جمله افزایش نقدینگی، نرخ ارز، کاهش درآمدهای نفتی، کسری بودجه، ناترازی شرکت‌های بزرگ به ویژه بانک‌ها دارد. اما یکی از عواملی که بسیاری از طرفداران افزایش نرخ بهره از آن دفاع می‌کنند تأثیر افزایش نرخ بهره بر تورم است. البته همه بر این نکته اذعان دارند که با افزایش نرخ بهره تورم برای دوران کوتاهی کاسته خواهد شد اما در میان مدت و بلند مدت آثار و تبعات سنگینی برای اقتصاد کشور داشته و یک بار برای همیشه این دور باطل از اقتصاد ایران باید حذف شود.
کارشناسان اما از پیش از این تصمیم هشدار می‌دادند اگر نرخ سود بانکی افزایش یابد، با کاهش فشار تقاضا می‌تواند تاحدودی در کوتاه مدت منجر به کاهش تورم شود، اما در مجموع افزایش قابل ملاحظه نرخ بهره بانکی برای بورس خبر خوبی نیست. شهرام معینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درخصوص ارسال درخواست افزایش نرخ بهره بانکی به شورای پول و اعتبار، اظهار کرد: نرخ‌های متنوعی برای سود و بهره وجود دارد که از جمله آن می‌توان به نرخ سود سپرده، نرخ سود تسهیلات و نرخ بهره بین بانکی اشاره کرد. به طور کلی زمانی که کشورهای مختلف با تورم بالا مواجه می‌شوند این نرخ را افزایش می‌دهند تا به کمک آن در کوتاه مدت به دنبال کاهش مصرف، تورم کاهش یابد. وی افزود: این روشی است که کشورهای غربی نیز اخیراً اتخاذ کردند و پس از آن تورم کاهش یافت. در ایران نیز اکنون با نرخ تورم بالایی مواجه هستیم و با توجه به کمتر بودن نرخ بهره نسبت به نرخ تورم، سپرده گذاران ضرر می‌کنند. این اقتصاددان گفت: نرخ سود بانکی تنها نرخ بهره کشور ما نیست و ابزارهایی همچون اوراق خزانه و گام نیز نرخ‌های بالاتری دارد. معینی اضافه کرد: تغییر نرخ بهره بانکی در ایران تأثیر چندانی ندارد؛ اما اگر نرخ سود بانکی افزایش یابد، با کاهش فشار تقاضا می‌تواند تا حدودی در کوتاه مدت منجر به کاهش تورم شود، البته تأمین مالی در این شرایط مشکل‌تر می‌شود. وی تصریح کرد: این اقدام به ضرر بورس است، زیرا با افزایش نرخ بهره بدون ریسک، سرمایه گذارانی که ریسک پذیر نیستند، سرمایه‌های خود را از بورس خارج کرده و به بانک‌ها انتقال می‌دهند. بنابراین افزایش نرخ سود بانکی منجر به کاهش سرمایه گذاری در بورس می‌شود. این اقتصاددان خاطرنشان کرد: در مجموع می‌توان گفت افزایش قابل ملاحظه نرخ بهره بانکی برای بورس خبر خوبی نیست.
جزییات نرخ‌های جدید سود
سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت عادی، سپرده‌هایی هستند که به صورت ماه شمار بوده و واریز و برداشت از آن محدودیتی از نظر زمانی ندارند. نرخ سود این سپرده‌ها تا شب گذشته ۱۰ درصد بود و تنها این نوع از سپرده‌ها با کاهش نرخ سود مواجه شدند و به نصف یعنی پنج درصد رسید. نرخ سود سپرده کوتاه مدت سه ماهه هم که در مصوبه دو سال گذشته شورای پول و اعتبار ۱۲ درصد تعیین شده بود، بدون تغییر باقی ماند و همین نرخ در جلسه اخیر شورای پول و اعتبار به تصویب رسید. اما سود سپرده‌های کوتاه مدت شش ماهه با افزایش سه درصدی مواجه شد و از ۱۴ درصد به ۱۷ درصد رسید. افزایش ۴.۵ درصدی نرخ سود سپرده بلند مدت یکساله یکی دیگر از بندهای مصوبه شورای پول و اعتبار است. یعنی از امروز به سپرده‌های بلند مدت یکساله مردم ۲۰.۵ درصد سود تعلق می‌گیرد که البته طبق همین مصوبه نباید هیچ برداشتی از آن صورت بگیرد. نرخ سود سپرده بلند مدت دو ساله تا شب گذشته ۱۸ درصد بود که از امروز به ۲۱.۵ درصد رسید و به سپرده‌های بلند مدت سه ساله هم طبق مصوبه جدید سود ۲۲.۵ درصدی تعلق خواهد گرفت که این مسئله نشان دهنده سیاست‌گذاری برای سوق دادن نقدینگی به سمت سپرده‌های بلند مدت است. البته نرخ سود تسهیلات بانکی که ۱۸ درصد بود به ۲۳ درصد افزایش یافت، یعنی اگر از بانک وامی دریافت کنید باید پنج درصد بیشتر از گذشته به بانک سود پرداخت کنید. مصوبه شب گذشته البته تفاوت‌ها بسیاری با مصوبه‌های قبلی دارد و آن اینکه بخشنامه‌های تفصیلی برای سپرده‌گذاری و تسهیلات دارد. یکی از این بخشنامه‌ها این است که اگر برداشت از حساب سپرده‌های مدت‌دار پیش از سررسید انجام شود، یک درصد از سود آن کم می‌شود. یعنی به عنوان مثال اگر یک نفر از سپرده کوتاه مدت یکساله خود قبل از سررسید آن برداشت کند، نرخ سود آن از ۲۰.۵ درصد به ۱۹.۰۵ درصد می‌رسد. اما نرخ سود سپرده‌های مدت‌دار بسته به ماندگاری سپرده و نرخ سودی که برای آن مصوب شده تغییر خواهد کرد و این به معنی این است که همه سپرده‌های کوتاه مدت و بلند مدت در صورت ماندگاری کمتر از سه ماه تنها مشمول چهار درصد سود، یعنی یک درصد کمتر از سود سپرده کوتاه مدت عادی خواهد شد.