گروه اقتصاد کلان: ورود ریال به ارزهای دیجیتال می‌تواند یکی از تحولات بزرگ در حوزه نظام پولی و بانکی کشور باشد. هر چند که تا به امروز به طور شفاف زمان دقیق ورود ایران به این عرصه اعلام نشده اما در نهایت مدیر اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی اعلام کرده که قرار است از امروز در تمامی بانک‌ها پروژه ریال دیجیتال وارد فاز اجرایی و عملیاتی شود.
به گزارش «تجارت آنلاین»، کارشناسان معتقدند ورود ایران به ریال دیجیتال نیازمند مطالعات عمیق و داشتن تخصص کافی و فنی است. به گفته محمدرضا مانی‌‌‌‌‌‌‌یکتا، مدیر اداره نظامهای پرداخت بانک‌مرکزی، ریال دیجیتال بعد از اجرای آزمایشی در کیف‌پول‌های سه بانک ملی، ملت و تجارت قرار است ۱۸بهمن‌‌‌‌‌‌‌ماه با مجوز بانک‌مرکزی در تمامی بانک‌ها وارد فاز عملیاتی و برای پرداختهای خرد به‌کار گرفته شود. گفتنی است سایر مسوولان بانک‌مرکزی تاکنون اجرای فاز عملیاتی ریال دیجیتال در این تاریخ را تایید نکرده‌‌‌‌‌‌‌اند. به گزارش پیوست، پروژه ریال دیجیتال از سال۹۷ تا امروز در دستور کار بانک‌مرکزی قرار دارد و اجرای پیش‌‌‌‌‌‌‌آزمایشی آن در سال۱۴۰۰ کلید خورد و در نهایت در سال۱۴۰۱ وارد فاز آزمایشی شد. تاکنون طبق گفته محمدرضا مانی‌‌‌‌‌‌‌یکتا، مدیر اداره نظامهای پرداخت بانک‌مرکزی، فاز آزمایشی این طرح با ۵۰۰ کاربر در سه بانک ملی، ملت و تجارت اجرایی شده و قرار است با رونمایی رسمی از این طرح در اواسط بهمن، برای تمامی بانک‌های کشور امکان توزیع ریال دیجیتال و احرازهویت کاربران برای استفاده از آن فراهم شود. براساس پیشنویس ریال دیجیتال، بانک‌مرکزی وظیفه مدیریت چرخه عمر ریال دیجیتال و تعریف دسترسی بانک‌ها و مسدود و فعال‌‌‌‌‌‌‌سازی و تعریف و اعمال سیاست‌های کلان مدیریت زیست‌‌‌‌‌‌‌بوم‌ریال دیجیتال را بر عهده دارد و متولی دفترکل توزیع‌‌‌‌‌‌‌شده و مشارکت در تایید تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند است.
خبرهای جدید از ریال دیجیتال
اما معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی گفت: عجله‌ای در اجرای ریال دیجیتال نداریم و به‌تدریج اجرا می‌شود. مهران محرمیان در نشست خبری نهمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت در پاسخ به خبرنگار ایرنا در خصوص سرانجام ریال دیجیتال اظهار داشت: «ریال دیجیتال» از شهریورماه عملیاتی شده و اقدامات مختلف از حیث امنیتی و فنی بین شبکه بانکی انجام می‌شود تا مشکلی را شاهد نباشیم. وی افزود: هم اکنون ارز دیجیتال در مرحله آزمایشی است و افراد جدید به صورت تدریجی به آن اضافه می‌شوند و عجله‌ای در این زمینه نداریم و در کل دنیا نیز اقدامات در این حیث آرام‌تر انجام می‌شود. به گفته این مقام بانکی معامله با ریال دیجیتال انجام شده و تعداد آن محدود بوده است. محرمیان درباره نبود اسکناس در برخی خودپردازها، توضیح داد: ابزارهای الکترونیک برای خرید، نقل و انتقال وجه گسترش یافته و افراد نیاز به پول نقد ندارند. وی ادامه داد: در مقاطع خاص نیاز به اسکناس افزایش می‌یابد که حوزه‌های مربوط در بانک مرکزی در این زمینه برنامه‌ریزی‌ها لازم را انجام داده‌اند. معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی تاکید کرد: فناوری اطلاعات در دنیا با کسب و کارها عجین شده است و بانک‌هایی که به آن توجه نکنند بازار بزرگی را از دست می‌دهند. وی افزود: ارزش آفرینی دیجیتال کلمه کلیدی همایش سالانه بانکداری الکترونیک است و دیجیتال شدن باید در راستای خلق ارزش برای مشتری است. معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی بیان کرد: دیجیتال شدن موقعی ارزش دارد که برای مشتری نهایی ارزش ایجاد کند. محرمیان درباره آخرین اقدامات اعتبارسنجی مشتریان بانک‌ها، گفت: پروژه اعتبارسنجی اولویت بانک مرکزی است و اجماع در این زمینه شکل گرفته تا اطلاعات را جمع‌آوری کنیم و قدم‌های مثبتی برداشته‌ایم و خبر خوبی در راه است.
ارزیابی کارشناسان چیست؟
در این خصوص یک کارشناس بانکی معتقد است که ریال دیجیتال به ۷ نیاز اقتصادی پاسخ می‌دهد. مرتضی ترک‌تبریزی درباره ابعاد اقتصادی و فنی انتشار پول دیجیتال بانک مرکزی و جایگاه آن در ارزش‌آفرینی دیجیتالی گفت: راه‌اندازی ریال دیجیتال می‌تواند پاسخی به نیازمندی پرداختهای آتی در اقتصاد دیجیتال، بهبود کارآیی ابزارهای پرداخت نوین، افزایش دسترسی‌پذیری پول بانک مرکزی، مدیریت اثرات کاهش به‌کارگیری اسکناس در جامعه، توسعه ابزارهای پرداخت بین‌المللی با سایر کشورها، رسیدن به اهداف خاص در حوزه سیاستگذاری پولی و در مواردی مدیریت مخاطرات ناشی از رواج پول‌های خصوصی باشد. البته برای پیاده‌سازی موفق آن لازم است مدل‌های کسب‌وکار جذابی را طراحی و جذابیت کافی برای کیف پول ریال دیجیتال ایجاد کرد. او ادامه داد: درعین حال، نسخه دیجیتالی ارز کشور می‌تواند در کنار فرصت‌های اقتصادی، تهدیداتی را نیز در پی داشته باشد. اگر این پروژه به درستی اجرا شود، می‌تواند به جلوگیری از تورم کمک کند. اگر پول در گردش را با ریال دیجیتال جایگزین کنیم، مشروط بر اینکه ارز ریال دیجیتال نشود، می‌تواند کمکی در جهت کاهش تورم باشد، زیرا از آن می‌توان برای تخصیص وام و اعتبار استفاده کرد. البته این کار ممکن است تبعاتی برای قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها در پی داشته باشد. این کارشناس بانکداری الکترونیک تصریح کرد: اگر بنا است، شبکه زیرساختی جدید برای سیستم بانکی کشور بر اساس بلاک‌چین، به درستی اجرا شود، می‌تواند فرصتی را برای بانک‌ها و فین‌تک‌ها ایجاد کند تا به جریان‌های درآمدی جدید مبتنی بر کارمزد دسترسی پیدا کنند و به‌طور بالقوه خدمات محدود فعلی مبتنی بر کارمزد که سال‌ها برای ارائه‌دهندگان خدمات مالی، مشکل بزرگی محسوب می‌شد را بازنگری کنند. در نهایت، طیف گسترده‌ای از قراردادهای هوشمند، می‌توانند روی این پلتفرم مستقر شوند، چیزی که هنوز در اقتصاد ایران کاربرد گسترده‌ای پیدا نکرده است.
ترک تبریزی در پاسخ به این پرسش که اگر نگاهی به زیست‌بوم بانکداری دیجیتال و ارزش‌آفرینی در ایران داشته باشیم، جایگاه و نقش بازیگران جدید مانند فناوران مالی، اپراتور‌ها و پلتفرم‌ها را چطور می‌بینید و آنها چگونه در این زیست‌بوم فعالیت می‌کنند، اظهار کرد: قبلا هم گفته‌ام که اساس بانکداری دیجیتال بر فین‌تک‌ها و استارت‌آپ‌ها و پلتفرم‌های سرویس‌دهی استوار است که در کنار آنها یک قانون‌گذاری هوشمند می‌تواند با تنظیم هوشمندانه قوانین و مقررات برای ایجاد یک فضای برد- برد تلاش کند تا ضمن شکل‌گیری اکوسیستم‌های فعال، امکان مشارکت و ارزش‌آفرینی آنها در استقرار بانکداری دیجیتال فراهم شود.
