عدم دعوت ایران به کنفرانس مونیخ غیرمنتظره نبود؛ ادامه روندی بود که از شهریور شروع شده / یکی از عوامل عدم دعوت از ایران، منتفی یا معلق شدن برجام است؛ ادعای کمک نظامی به روسیه هم تاثیرگذار بوده / وزارت خارجه می‌توانست با دیپلماسی کارآمد روی سه روند یعنی گزارش های آژانس، انعکاس اعتراضات و مسئله اوکراین تاثیراتی داشته باشد که نداشت

کوروش احمدی دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل درمورد عدم دعوت ایران به کنفرانس مونیخ گوید رئیس کنفرانس مونیخ راجع به دعوت نشدن از ایران به دو عامل اشاره کرده است که یکی از آن‌ها برجام است. وی گفته است قبلا یعنی در زمانی که مذاکرات در حال انجام بود، ایران را دعوت می‌کردیم. این ظاهرا به این معنی است که وقتی برجام منتفی یا معلق است دلیلی نمی‌بینند که ایران را دعوت کنند.

کوروش احمدی کارشناس مسائل بین الملل در گفت وگو با «انتخاب» در رابطه با پیام عدم دعوت ایران در کنفرانس امنیتی مونیخ اظهار کرد: این عدم دعوت به کنفرانس مونیخ در ادامه روندی است که از شهریور گذشته شروع شده است. این دعوت حاکی از آن است که این روند به جای اینکه سیر نزولی پیدا کند، روند صعودی یافته و به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها و حتی تا حدودی آمریکا قصد سرعت دادن به این روند و تشدید آن را دارند.

او تاکید کرد: البته اقدامات جدید در جهت سرعت دادن به این روند و برجسته‌تر کردن آن از سوی کشوری، چون آلمان چندان غیر منتظره نبود. می‌دانیم که هم رییس جمهور آلمان و هم صدر اعظم آن کشور و هم وزیر امور خارجه آن متفقا طی ماه‌های اخیر مواضعی بسیار تند و رادیکال در مورد دولت ایران و با مسائل مربوط به ایران ابراز کرده اند. ظاهرا یک لابی قوی از ایرانیان مقیم آلمان به شمول ایرانیانی که مقامات بالایی در دو حزب عضو ائتلاف حکومتی در آلمان دارند و دیگر ایرانیانی که در رده‌های انتخابی موقعیت‌هایی دارند، در ایجاد و ادامه این وضعیت نقش داشته است.

وی افزود: دور از انتظار نبود که آلمان چنین تصمیمی بگیرد چراکه حتی وزیر خارجه آلمان صحبت از این کرده که به نظر او سپاه باید در لیست گروه‌های تروریستی اتحادیه اروپا قرار گیرد. البته روشن است که در این رابطه در اتحادیه اروپا اختلاف نظر‌هایی وجود دارد، اما آلمان در طیف تندرو‌های اتحادیه محسوب می‌شود. خیلی غیر منتظره نبود که در چنین شرایطی از مقامات ایرانی برای شرکت در اجلاس امنیتی مونیخ دعوت نشود.

احمدی در عین حال تاکید کرد: البته اینکه گفته می‌شود از چهره‌های اپوزیسیون ایرانی دعوت کرده اند، قدری غیرمنتظره بود و احتمالا پس از این دولت آلمان تا حدی از دولت ایران فاصله بگیرد. گزارش‌های غیر رسمی می‌گوید که از دو نفر از مخالفین و اپوزیسیون ایرانی دعوت شده، اما خبر آن و نام آن اشخاص هنوز رسما اعلام نشده، هر چند که در رسانه‌ها حدس‌هایی در این رابطه مطرح است. در هر حال اگر واقعا این اتفاق بیفتد، دیگر مشکل می‌توان تصور کرد که در آینده نزدیک روال کار بین دو دولت به وضعیت عادی برگردد. تا پیش از این فرض بر این بود که ممکن است با آرام شدن شرایط و فروکش کردن اعتراضات خیابانی در ایران موضع اروپا و آلمان تا حدی تعدیل شود. ولی ظاهرا آرام شدن فضا در ایران تاثیری بر دولت آلمان نداشته است.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: آلمان اخیرا به شدت تندروی می‌کند و به نظر می‌رسد که دو سه تحول عمده موجب شکل گیری چنین وضعیتی در روابط ایران با اروپا و آلمان شده است. رئیس کنفرانس مونیخ در مصاحبه‌ای در مورد سه کشوری که از آن‌ها دعوت نشده یعنی روسیه، کره شمالی و ایران، راجع به دعوت نشدن از ایران به دو عامل اشاره کرده است که یکی از آن‌ها برجام است. وی گفته است قبلا یعنی در زمانی که مذاکرات در حال انجام بود، ایران را دعوت می‌کردیم. این ظاهرا به این معنی است که وقتی برجام منتفی یا معلق است دلیلی نمی‌بینند که ایران را دعوت کنند. دلیل دیگری که او ذکر کرده به قول او اقدام سپاه و پلیس علیه مردم کشور خودشان است که ظاهرا اشاره‌ای است به اعتراضات در ایران و نحوه برخورد با آن.

احمدی در رابطه با تاثیر جنگ اوکراین و روسیه در اجماع جهانی علیه ایران گفت: ادعای کمک نظامی ایران به روسیه هم کم تاثیرگذار نبوده است.

این کارشناس مسائل بین الملل در رابطه با احتمال احیای برجام، تصریح کرد: در مورد برجام روال کار طی یکی دو سال گذشته و بعد از روی کار آمدن بایدن و توافقات و مذاکرات انجام شده با دولت روحانی و دولت رئیسی و فراز و نشیب‌های متعدد، نهایتا کار به اینجا کشید که این موضوع مسکوت مانده است و گفتگو‌ها به نتیجه نرسیده است. وقتی دولت سیزدهم بعد از یک وقفه ۶-۵ ماهه مذاکرات را از سر گرفت، پیشرفت کار بسیار کند بود. برخی در غرب مدعی بودند که هیات ایرانی مسائلی فراتر از برجام را مطرح می‌کند. به هر حال، در اوایل شهریور مذاکرات معلق ماند و پیش نویسی که بورل در ماه اوت (مرداد) ارائه کرده بود، به جایی نرسید و با اعتراضات در ایران برخورد کرد.

وی افزود: تمام عوامل دست به دست هم داد تا مذاکرات به بن بستی موقت برخورد کند و حتی در این فاصله آژانس نیز گزارش‌هایی در مورد مسائل پادمانی و غنی سازی اورانیوم در ایران با غنای بالا ارائه کرد که مسئله ساز شد؛ اگر این تحولات و اعتراضات در ایران را که انعکاس بین المللی گسترده‌ای داشت، در نظر بگیریم و ادعا‌ها در مورد اوکراین را هم به آن اضافه کنیم، می‌توانیم درکی از منظر غربی‌ها در مورد مشکلات حاد در روابطشان با ایران به دست آوریم. در این میانه تیم وزارت خارجه در دولت آقای رییسی هم می‌توانست با یک دیپلماسی کارآمد حداقل اندک تاثیری بر روی روند‌های مربوط به سه مشکل مورد اشاره داشته باشد که نداشت.