حسین خدنگ: در حالی که گزارش‌ها از عبور بانک‌ها از نرخ سود مصوب تعیین شده بانکی توسط شورای پول و اعتبار خبر میدهند رئیس بانک مرکزی روی رعایت نرخ مصوب تأکید کرد و بانک‌ها را تهدید قضایی کرد.
به گزارش «تجارت آنلاین»، موضوع عدم رعایت نرخ سود بانکی تعیین شده در شورای پول و اعتبار توسط بانک‌ها از زمان تعیین شدن نرخ‌های جدید همچنان محل اختلاف بین بانک‌ها و بانک مرکزی است و در حالی که گزارش‌ها از عبور بانک‌ها از نرخ سود تعیین شده خبر میدهند بانک مرکزی روی رعایت نرخ سود مصوب بانکی اصرار می‌روزد.
تخلفات بانک‌ها در عبور از نرخ سود مصوب
طبق بخشنامه بانک مرکزی که ۱۰ بهمن سال ۱۴۰۱ به شبکه بانکی ابلاغ شد، سقف نرخ سود علی‌الحساب سالانه سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار به این شرح است: سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت عادی پنج درصد، سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت ویژه سه ماهه ۱۲ درصد، سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت ویژه شش ماهه ۱۷ درصد، سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت با سررسید یک سال ۲۰.۵ درصد، سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت با سررسید ۲ سال ۲۱.۵ درصد و سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت با سررسید سه سال ۲۲.۵ درصد است. ضمناً نرخ سود تسهیلات عقود غیرمشارکتی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی حداکثر ۲۳ درصد و نرخ سود مورد انتظار عقود مشارکتی قابل درج در قرارداد در بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی با مشتری معادل ۲۳ درصد تعیین شد. شورای پول و اعتبار در حالی این نرخ‌ها در تاریخ بهمن‌ماه تصویب کرد که پیش از این گزارش‌هایی درباره تخلف بانک‌ها از نرخ‌های قبلی سود گزارش شده بود. بانک مرکزی روز ۱۳ دی ماه سال گذشته در بخشنامه‌ای خطاب به شبکه بانکی با تاکید بر لزوم پایبندی بانک‌ها در خصوص نرخ مصوب سپرده‌های بانکی از اعمال اقدمات تنبیهی برای بانک‌ها و مؤسسات اعتباری متخلف خبر داد و تاکید کرد ضمن ابلاغ اخطار و تذکر به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری ناقض نرخ‌های سود موصوف و برخورد با آنها از طریق هیأت انتظامی بانک‌ها اقداماتی در خصوص بانک‌ها و مؤسسات اعتباری متخلف در دستور کار این بانک قرار می‌گیرد که شامل تعطیلی یا غیرفعال کردن شناسه اختصاصی شعب متخلف و بازنگری در حدود رشد مجاز مقرر در ضوابط ناظر بر کنترل مقداری ترازنامه و نیز بازنگری در تعداد شعب و باجه‌ها و .. بود. اما حتی با وجود افزایش نرخ سود مصوب بانکی توسط شورای پول و اعتبار به تاریخ یک ماه بعد باز هم بانک‌ها از رعایت این نرخ سرباز می‌زنند.
دستور اکید بانک مرکزی برای رعایت نرخ مصوب
در حالی که طبق گزارش‌های رسیده بانک‌ها از سقف نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار عدول کرده‌اند بانک مرکزی اما تأکید دارد که این نرخ‌های مصوب باید رعایت شوند. محمدرضا فرزین در جلسه دیروز با مدیران عامل بانک‌ها نیز بر این نکته تأکید کرد. «محمدرضا فرزین» در این دیدار با تاکید بر اینکه در اجرای مصوبه نرخ سود سپرده ها و تسهیلات با هیچ کس رو دربایستی نداریم، تصریح کرد: نرخ های سود کنونی، نرخ های خوبی است و اگر بانک ها بر این اساس کار کنند مشکلی پیش نمی آید. براساس گزارش‌های دریافتی برخی بانک‌ها به نرخ‌های مصوب پایبند نیستند و آن را رعایت نمی‌کنند. براین اساس هر بانکی رعایت نکند حتما به هیات انتظامی بانکی معرفی و با آنها برخورد می‌شود. رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد: موضوع دیگری که به ما گزارش شده است اعطای تسهیلات در شعب بانکی، منوط به سپرده گذاری است. اینکه مشتری باید براساس گردش حسابش مورد ارزیابی قرار گیرد این موضوع یک اصل بانکداری است، اما اینکه ارائه تسهیلات را منوط به سپرده گذاری کنند گزارشی است که به بانک مرکزی رسیده و مدیران عامل بانک ها حتما باید جلوی این موضوع را هم در شعب بگیرند و قانون را رعایت کنند. فرزین تصریح کرد: دو موضوع فوق را از معاونت نظارت بانک مرکزی خواسته ام تا مجدداً بررسی و گزارش آن را در روزهای آینده به بنده ارائه دهد، در صورت تخلف، با هیئت مدیره آن بانک برخورد خواهیم کرد.
تورم؛ عامل اصلی عدول بانک‌ها از نرخ سود
دلیل اینکه چرا بانک‌ها از نرخ سود مصوب بانکی عدول می‌کنند به وضعیت نرخ تورم در ایران باز می‌گردد جایی که نرخ بازدهی دارایی‌های غیرمولد بسیار بیشتر از نرخ سود بانکی است. در این شرایط بانک‌ها برای اینکه بتوانند سپرده مردم را جذب کنند ناچار به افزایش نرخ سود سپرده بانکی هستند در غیر این صورت مجبورند که منابع خود را از بازار بین‌بانکی با نرخ‌های بالاتر کسب کنند. رئیس کل بانک مرکزی در خصوص وضعیت تورم و نقدینگی عنوان کرد در سال گذشته پس از یک دوره تورم بالا به همراه افزایش ارز مواجه بودیم که این امر روی انتظارات تورمی نیز تأثیر گذاشت و این انتظارات سال گذشته به دلایل اقتصادی و سیاسی تشدید شد. وی افزود: در سال جدید، سیاستی را تحت عنوان سیاست تثبیت اتخاذ کردیم که محور اصلی آن کنترل پول و ارز است؛ چرا که معتقدیم اگر این دو متغیر کنترل شود؛ آنگاه می‌توانیم آرامشی را در بازارها برقرار کنیم و با عملکردی که به وجود می آید انتظارات تورمی نیز اصلاح می‌شود. رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه صحبت‌ها خودش گفت: در فصل بهار امسال نسبتاً توانستیم ارز را مهار کنیم و آرامشی در بازار ارز به وجود بیاید. در سیاست‌های پولی نیز تقریباً توانستیم نرخ رشد نقدینگی را کاهش دهیم و این نرخ پس از سال ها مجدد به کانال ۲۰ درصد بازگشته است. فرزین گفت: در زمینه سیاست پولی، همچنان ضروری است سیاست کنترل ترازنامه ای ادامه یابد؛ چرا که این مهم در کنترل نرخ نقدینگی موثر است. به طور خلاصه نرخ سود زمانی می‌تواند در مسیر درست خود قرار بگیرد که انتظارات تورمی تعدیل شود چرا که هرچه انتظارات تورمی افزایش یابد نسبت پول به نقدینگی افزایش خواهد یافت و به این ترتیب منابع از سمت بانک‌ها به سمت دارایی‌های پرریسک و پربازده حرکت خواهند کرد. از طرف دیگر سیاست دستوری نرخ سود و ثابت نگه داشتن آن با فاصله‌ای بسیار زیاد از نرخ تورم نمی‌تواند سیاست راهگشایی برای حل معضل رعایت نرخ سود مصوب بانکی باشد. به همین دلیل است که ارزیابی بانک‌ها برای جذب سپرده مردم این است که آنها می‌بایست نرخ‌های سود مناسب‌تری را پیشنهاد کنند تا دست کم بتوانند از خروج منابع از بانک جلوگیری کنند.
