مریم فکری – زهرا علی‌اکبری: دور زدن فیلترینگ چقدر برای شهروندان آب می‌خورد؟ این روزها اعداد و ارقام عجیب و نجومی از گردش مالی فیلترشکن شنیده می‌شود. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران حدود ۷۰ میلیون کاربر اینترنت دارد و در این بین، حدود ۴۸ میلیون نفر، کاربر شبکه‌های اجتماعی هستند. به عبارت بهتر، ۴۸ میلیون کاربر اینترنت در ایران، روزانه برای دسترسی به شبکه‌های مورد استفاده‌شان به فیلترشکن احتیاج دارند. این در شرایطی است که در حال حاضر آمار دقیقی از سهم فیلترشکن‌های پولی وجود ندارد، اما جلال رشیدی‌کوچی، نماینده مجلس اعتقاد دارد که فیلترینگ باعث شده که یک چرخه مالی عظیمی در حوزه فیلترشکن‌ها اتفاق بیفتد. وی در کافه‌خبر خبرگزاری خبرآنلاین در این خصوص به یک نظرسنجی اشاره کرد و گفت: واقعا یک بازار پرسودی ایجاد شده است؛ شما باید در به در دنبال یک جایی بگردید که فیلترشکن مطمئن روی گوشی موبایل شما نصب کند. تازه ای‌کاش فیلترشکن‌ها درست کار می‌کرد. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگو با جلال رشیدی‌کوچی است.
* در حال حاضر اعداد و ارقام وحشتناکی از گردش مالی فیلترشکن‌ها شنیده می‌شود؛ اعداد چند هزار میلیارد تومانی که تنها برای خرید فیلترشکن از جیب شهروندان هزینه می‌شود. این در حالی است که آمار دقیقی از سهم فیلترشکن‌های پولی وجود ندارد. شما اطلاعاتی درباره گردش مالی فیلترشکن‌ها دارید؛ در یک دوره‌ای از گردش ۴۰، ۵۰ هزار میلیارد تومانی فیلترشکن‌ها گفته بودید؟
ببینید، من یک مصاحبه‌ای کرده بودم و گفته بودم فردی گفته است که گردش مالی‌اش بین ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان است و من نقل قول از آن فرد کرده بودم. ولی به نظر من، این عدد خیلی دور از ذهن نیست. چرا؟ دلیل آن هم این است که من یک نظرسنجی در صفحه اینستاگرامم گذاشتم که تقریبا ۳۰ هزار نفر در این نظرسنجی شرکت کردند. در آن زمان، صفحه من ۷۰ هزار دنبال‌کننده داشت. تقریبا ۸۵ درصد افراد گفتند ما ماهانه بالای ۱۰۰ هزار تومان فیلترشکن می‌خریم.
حالا من آمار مقایسه‌ای می‌دهم و احتمالات را دخیل می‌کنم. وقتی در صفحه‌ای که ۷۰ هزار نفر دنبال‌کننده دارد و ۳۰ هزار نفر در نظرسنجی شرکت می‌کنند و ۸۵ درصد می‌گویند ماهانه بالای ۱۰۰ هزار تومان فیلترشکن می‌خرم، شما می‌توانید این عدد را با ضریب بالاتری به کل جامعه بسط دهید. پس گردش مالی در خرید و فروش فیلترشکن در کشور ما خیلی بالاست. در کنار این‌ها، هزینه‌های جانبی نیز بالا می‌رود. یعنی این‌که شما وقتی فیلترشکن روی گوشی‌ات نصب می‌کنی، مصرف اینترنت‌تان زیادتر از حد معمول می‌شود؛ بعضی‌ها می‌گویند دو برابر و گروهی هم می‌گویند سه برابر. در واقع یک بسته ۱۰ گیگابایتی را به جای این‌که یک ماه مصرف کنید، ۱۵ روزه مصرف می‌کنید.
* آماری دارید از این‌که با فیلترینگ، درآمد اپراتورها تاکنون چقدر بالا رفته است؟
خیر، اطلاعی در این زمینه ندارم. به‌هرحال فیلترینگ باعث شده که یک چرخه مالی عظیمی در حوزه فیلترشکن‌ها اتفاق بیفتد. ببینید، واقعا یک بازار پرسودی ایجاد شده است. شما در حال حاضر در به در دنبال یک جایی می‌گردید که فیلترشکن مطمئن روی گوشی موبایل شما نصب کند. بعد هم ای‌کاش فیلترشکن‌ها درست کار می‌کرد. پس این گردش مالی وجود دارد و هیچ کسی هم نمی‌تواند آن را رد کند. حالا شاید روی اعداد بحث شود، اما باز هم من اعتقاد دارم گردش مالی فیلترشکن‌ها سنگین است.
* درباره طرح صیانت توضیح دهید؛ در چه مرحله‌ای است؟ آیا این طرح در حال اجرایی شدن است؟
آنچه که به عنوان طرح صیانت توسط عده‌ای از همکاران ما در مجلس مطرح شد، در حال حاضر نه وجود خارجی دارد و نه در دستور کار مجلس است و نه به قانون تبدیل شد. بنابراین طرح صیانت به عنوان یک طرح مثل لایحه در دستور کار مجلس نیست. هر کسی این را بگوید، دارد حرف نادرستی می‌زند. اما بعد از اتفاقاتی که در کشور افتاد، با تصمیم شورای عالی امنیت ملی، قرار بر این شد که تا آرام شدن فضا، شبکه اینستاگرام و واتس‌آپ بسته باشد. من این را از رییس‌جمهور نقل می‌کنم. رییس‌جمهور قول داد بعد از این‌که فضا آرام شد، شبکه‌ها را باز کنند.
در حال حاضر آنچه که اتفاق افتاده، این است. فیلتر کردن شبکه‌های خارجی، جزئی از طرح صیانت بود؛ نه همه طرح صیانت. پس الان طرح صیانت وجود خارجی در مجلس ندارد.
* یکی از انتقادات شما، به ممنوعیت واردات آیفون بوده است.
در رابطه با آیفون، استدلالی که وجود دارد، این است که برند آمریکایی لوکس است. چرا من با واردات آیفون موافق هستم، به این دلیل است که وقتی آیفون را از بازار خارج می‌کنید، عملا یک انحصاری برای گوشی‌های هم‌تراز آیفون ایجاد می‌کنید و اجازه انحصار را به آنها می‌دهید.
من اعتقاد داشتم که با خارج کردن آیفون از بازار، یک انحصاری را ایجاد می‌کنیم و یک رقابتی را در بازار به نفع یک برند دیگر از بین می‌بریم. یک سوالی را هم مطرح کردم و دنبال جواب آن هستم و حتما جواب آن را پیدا خواهم کرد. ببینید، هر کسی که گوشی تلفن‌همراه در کشور وارد می‌کند، مشخص است که چه تعداد گوشی و چه برندی آورده است. من این را از وزیر ارتباطات سوال پرسیدم و سوال هم می‌پرسم که لیست کسانی که آیفون را دو هفته قبل از این‌که آیفون ۱۴ ممنوع شود، چند برابر حالت نرمال وارد کردند، به ما بدهند. ما ببینیم چه کسانی با علم به این‌که قرار است آیفون ۱۴ ممنوع شود، رفتند چند برابر گذشته آیفون ۱۳ آوردند. شما می‌دانید که وقتی آیفون ۱۴ ممنوع شد، قیمت آیفون ۱۳ دو برابر شد. من این موضوع را پیگیری می‌کنم تا ببینیم این اتفاق افتاده یا خیر که البته به نظرم حتما این اتفاق افتاده است.
نگاه بعدی من این است که چرا زمانی که رفتیم آیفون را آوردیم، یعنی واردکنندگان ما آیفون ۱۴ را آوردند، واردات این گوشی ممنوع شد!؟ چرا قبل از آن، به آنها نگفتیم این گوشی را نیاورید؟ این آسیب جدی به افرادی زد که روی این گوشی هزینه کرده بودند. من با بعضی از آنها صحبت می‌کردم و خیلی ناراحت بودند که سرمایه‌شان از بین رفته است. حرف‌شان هم درست است. اگر قرار بود این گوشی را ممنوع اعلام کنیم، باید قبل از این‌که واردات آن انجام شود، ممنوع کنیم.
یکی از استدلال‌ها درباره واردات آیفون این است که کالای لوکس آمریکایی است و نباید به ارز بدهیم. اولا این‌که برای واردات آیفون، ارز دولتی تخصیص داده نمی‌شود، ولی برای واردات سامسونگ این اتفاق می‌افتد. آن وقت کره سال‌ها پول ما را بلوکه کرد و حاضر نشد پس از مذاکرات طولانی تن به بازپس دادن این پول بدهد. از سوی دیگر، از همه این‌ها مهم‌تر این‌که این تکنولوژی و گردش مالی که اتفاق می‌افتد، دست چه کسانی پشت پرده است.
* مجلس و دولت در حال حاضر همسو هستند. خیلی‌ها معتقد بودند با یکدست شدن حاکمیت، خیلی از مشکلات حل می‌شود، اما در این دو سال عمق خیلی از مشکلات افزایش پیدا کرد. علت را چه می‌دانید؟
همین یکدست شدن هست. ببینید، الان این موضوع بیشتر نمود پیدا کرده یا بعد از این اتفاقات، مشخص شد که اصلاح‌طلب و اصولگرا، چپ و راست، ماهیت وجودی‌شان در قالب جمهوری اسلامی تعریف می‌شود. پس ما اگر اختلافی داریم، اختلاف درون‌حاکمیتی است. نگاه من در همین راستا است. این‌که ما یکدیگر را تکفیر کنیم، کار کاملا اشتباهی است. شاید نگاه من در این راستا باشد که از طریق مذاکره مشکلات کشور را حل کنم و یک نفر دیگر این نگاه را داشته باشد که از طریق اتکا به توانمندی صرف داخلی مشکلات را حل کند. این‌ها اختلاف دیدگاه و اختلاف‌نظر است. ما نباید یکدیگر را محکوم کنیم به این‌که اگر دارید از مذاکره حرف می‌زنید، پس دشمن اسلام هستید. یا این طرفی‌ها بگویند چون شما می‌گویید از طریق تولید داخل و مقاومت در برابر زورگیری، پس شما دشمن ملت هستید. ما یکدیگر را نباید سفید و سیاه ببینیم. همه ما در یک کشور زندگی می‌کنیم. من در این مدت به این نتیجه رسیده‌ام.
نگاه من این است که حرف‌های خیلی از اصلاح‌طلبان دلسوزانه است؛ مثل خیلی از اصولگراها. ما روی روش بحث داریم؛ همه روی هدف یک مسیر را طی می‌کنیم که خدمت به مردم است. یکی می‌گوید اگر دلار ۴۲۰۰ تومانی به ۲ هزار نفر بدهیم که برود کالاهای ضروری مردم را بیاورد، کار درستی است. یکی هم می‌گوید اگر نرخ دلار را آزاد کنیم و مابه‌التفاوت آن را به مردم پول بدهیم، کار درستی است. پس روش‌ها با هم اختلاف دارد.
ما همه چیز را نباید صفر و صد ببینیم و یکدیگر را تکفیر کنیم. پس اگر من راجع به فیلترینگ اظهارنظر می‌کنم، به این معنا نیست که موافق ولنگاری و بی‌بندوباری هستم. من معتقد هستم که این روش، مردم را نسبت به نظام و حاکمیت بدبین می‌کند. این روش باعث آسیب به مردم و نظام می‌شود. دل من برای کشور، نظام و مردم می‌سوزد.
اگر من راجع به طرح صیانت صحبت کردم و مخالفت کردم، هدفم این نبوده که بگویم اینستاگرام هر کاری که می‌خواهد بکند. من می‌گویم باید با مردم حرف بزنیم و بگوییم که اینستاگرام چه آسیب‌هایی دارد. اگر من روی واردات خودرو بحث می‌کنم، برای همین مردم است. ما نباید این‌قدر در مسایل مختلف، فضا را بسته کنیم.
