گروه راه و مسکن: این روزها همه کشور برای خدمت‌رسانی به زائران اربعین بسیج شده‌اند؛یکی از مهم‌ترین این خدمات، حمل‌ونقل زائران به مقصد کربلای معلی در کشور عراق است که بخش اعظمی از بار این حمل‌ونقل بر دوش ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای است. بررسی های میدانی در چند وقت اخیر حاکی از آن است که با شروع سفرهای اربعین، حوزه حمل ونقل کشور با کمبود ناوگان و سرگردانی مسافران تابستانی مواجه شده است. با مشاهده سایت‌های آنلاین فروش بلیت مشخص می‌شود که نه تنها بلیت هواپیما بلکه تهیه بلیت اتوبوس و قطار از تهران به بسیاری از مقاصد داخلی به‌طور کلی تا اواخر شهریور ماه به امری محال تبدیل شده و متقاضی رزرو بلیت در این ایام با عبارت تکمیل ظرفیت در جستجوهایی خود مواجه می‌شود. با تغییر روز حرکت و چک کردن سایر تاریخ‌ها می‌توان متوجه شد که نه‌تنها برای ایام آخر هفته و ایام تعطیلات، بلکه در روزهای عادی نیز تا آخر شهریور ماه هیچ بلیتی برای حمل و نقل بین‌شهری در دسترس نیست. در این شرایط شهروندان ناچار به استفاده از خودروهای شخصی هستند این در حالی است که بر اساس آمار منتشر شده از سوی پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، حدود ۱۳٫۵ میلیون خانوار ایرانی فاقد خودرو هستند. در واقع فراهم نبودن امکان سفر با اتوبوس، قطار و هواپیما به معنی محرومیت این جمعیت از سفر و گردشگری آن هم در فصل سفر است.
مسافران چشم انتظار یک بلیت کنسلی!
در همین رابطه یکی از مسافران میگوید: پروسه تهیه بلیت اتوبوس هر بار نسبت به دفعات قبلی سخت تر می‌شود و تهیه بلیت اتوبوس بین شهری نه تنها در ایام تعطیلی بلکه در بیشتر اوقات نیز کار مشقت باری شده است. او با بیان اینکه شروع سفرهای اربعین به کمبود و گرانی بلیت در این روزها دامن زده ، میگوید: برای تهیه بلیت اتوبوس بیش از هشت ساعت در سایت های مختلف بوده تا در صورت کنسل شدن یک بلیت، آن را رزرو کند. او میگوید: اغلب برای مسافرت‌های ضروری خود در صورت عدم تهیه بلیت اتوبوس ناچار است از سواری های شخصی که قیمت بالایی هم دارد استفاده کند.
گلایه رانندگان از هزینه نگهداری اتوبوس
همچنین یکی از رانندگان پایانه درباره دلایل کمبود اتوبوس‌های مسافربری میگوید: همانطور که مردم و مسافران برای تهیه بلیت اتوبوس گلایه دارند. رانندگان نیز به دلیل افزایش هزینه نگهداری و استهلاک اتوبوس‌ها، این کار را مقرون به صرفه نمی‌دانند. او با اشاره به افزایش ناچیز قیمت بلیت اتوبوس میگوید: متاسفانه دولت سالی 4 درصد به قیمت بلیت ها اضافه می‌کند در حالی که هزینه یک جفت لاستیک اتوبوس بالای 60میلیون و تعمیر موتور آن بالای 200 میلیون تومان است در این شرایط بیشتر رانندگان با عدم حمایت مسئولان، رقبتی به ادامه دادن در این شغل ندارند و اتوبوس های خود را یا به فروش می‌گذارند و یا به دلیل هزینه بالای نگهداری آنها از چرخه فعالیت خارج شدند. به گفته این راننده اتوبوس بین شهری، به همان نسبتی که هزینه نگهداری و تعمیر اتوبوس‌ها بالا می‌روند، بلیت اتوبوس ارزان است و ماندن در این حرفه برای رانندگان نمی‌صرفد به همین دلیل تهیه بلیت اتوبوس مشکل شده و این شرایط در تعطیلی و بخصوص ایام سفرهای اربعین حادتر از قبل می‌شود.
اتوبوس های عراقی در راهند
حالا در شرایطی که مسافران جاده‌ای از کمبود اتوبوس و نایاب شدن بلیت های بین شهری گلایه‌مندند، مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری اعلام کرد که طی ۱۰ روز گذشته ۲۰۰ دستگاه ناوگان اتوبوس خارجی برای جابه جایی مسافران از ۴ استان کشور با ظرفیت ۵۰ تا ۶۰ نفر فراهم شده است. آنطور که پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گزارش داده، جواد هدایتی مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری گفته است: طی رایزنی‌های صورت گرفته طی یک سال گذشته ۲۰۰ دستگاه اتوبوس عراقی از طریق شرکت‌های حمل ونقل بین المللی وارد کشور شده است و از این طریق بستر بسیار خوبی برای جابه جایی مسافران فراهم شده است.
رییس اتحادیه تعاونی مسافربری: شرمنده و عذرخواهیم!
به نظر می‌رسد در این شرایط مسئولان وزارت راه و شهرسازی تنها توجه به نیاز مسافران اربعین را دارند و نسبت به کمبود بلیت و اتوبوس برای حمل و نقل بین شهری غافل هستند. در همین زمینه احمدرضا عامری -رییس اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری با اشاره به کمبود بلیت برای مسافران بین شهری در تداخل ایام پایانی تابستان و شروع سفرهای اربعین به خبرنگار روزنامه «تجارت» گفته است:« اظهار شرمندگی تنها جواب ما به مسافران بین شهری است؛ اولویت ناوگان مسافربری جاده‌ای، پاسخ به تقاضای مسافران اربعین است و مسافران بین شهری در صورت امکان سفرهای خود را به تعویق بی‌اندازند.» عامری با بیان اینکه تقاضای سفرهای جاده ای با ظرفیت محدود حمل و نقل جاده‌ای کشور همخوانی ندارد، میگوید:« اکنون توان تمام حمل و نقل کشور بر پاسخگویی به تقاضای زائران اربعین است. در سال گذشته ظرفیت اتوبوس‌های مسافربری حدود 2 میلیون و 500 هزار نفر بود که پیش‌بینی می‌شود ظرفیت امسال از سال گذشته بیشتر شود.» عامری با اشاره به کمبود بلیت اتوبوس برای مسافران بین شهری و غیر زائرین کربلا اذعان داشت:« اکنون اولویت ناوگان مسافربری جاده‌ای، پاسخ به تقاضای مسافران اربعین است و از ارائه خدمات به مسافران داخلی شرمنده ایم و یک عذرخواهی به آنها بدهکار هستیم.»
خروج 9هزار اتوبوس مسافربری از چرخه حمل و نقل طی دوسال
عامری با اشاره به دلایل کمبود اتوبوس در حمل و نقل جاده‌ای کشور، میگوید:«در دوسال گذشته تعداد اتوبوس‌های مسافربری کشور حدود 15 هزار 550 دستگاه بود اما اکنون این تعداد به 6 هزار 500 عدد رسیده است که اگر شرایط نرخ گذاری بلیت اتوبوس به سطح ایده‌آل رانندگان برسد خود به خود این تعداد از اتوبوس‌ها به چرخه حمل و نقل باز می‌گردند.»رییس اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری در مورد دلایل کمبود اتوبوس به خبرنگار روزنامه تجارت میگوید:«در سال‌های اخیر تورم باعث شد که تمام قیمت‌ها چند برابر افزایش یابد اما نرخ بلیت اتوبوس و هزینه استهلاک آنها با تورم همخوانی ندارد و این باعث شده تا اتوبوس‌های مسافربری از شبکه حمل و نقل خارج شود.» به گفته این مسئول صنفی«وزارت راه و شهرسازی باید نرخ اتوبوس را برحسب نرخ نفر بر کیلومتر که عددی حدود یک هزار و 850تومان است قیمت گذاری کند. البته شرایط اقتصادی به گونه‌ای نیست که ما بتوانیم به این عدد دست یابیم اما مسئولان حداقل 40درصد این رقم را در محاسبات در نظر بگیرند؛ اگر حمایت و نرخ‌گذاری از حمل و نقل جاده‌ای مناسب باشد قطعا رانندگان اتوبوس‌های مسافربری به این شبکه باز می‌گردند.» عامری میگوید:« در شرایطی که یک میلیون و 648 هزار کیلومتر وسعت کشور است و توسعه حمل و نقل جاده‌ای باید بر مبنای شعار حمایت از محرومان مورد توجه مسئولان قرار گیرد و در مرحله بعدی انتظار توسعه حمل و نقل ریلی را داشت.»
در حال حاضر با توجه به مشکلاتی که در حوزه کمبود بلیت در تمامی بخش های حمل و نقلی وجود دارد ، دولت باید برنامه ریزی لازم را برای تامین ناوگان مورد نیاز به ویژه در این ایام که همزمان با سفرهای تابستانی و تردد زوار اربعین حسینی شده در دستور کار قرار دهد تا بخشی از نگرانی مسافران بین شهری کاسته شود.
