گروه سیاسی: نشست فصلی جدید شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیروز – دوشنبه- در حالی آغاز شد که همچنان موضوع پرونده هسته‌ای ایران در صدر مباحث نشست قرار دارد. همان‌گونه که انتظار نیز می‌رفت رافائل گروسی در سخنرانی آغازین نشست فصلی شورای حکام، به طور ویژه بر ایران متمرکز شد اما بر خلاف دو نشست سابق اظهاراتی مثبت را بر زبان نراند.
به گزارش «تجارت آنلاین»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنرانی خود درباره ایران گفت: راستی‌آزمایی و نظارت آژانس در ایران درباره برجام (توافق هسته‌ای) به طور جدی تحت تاثیر تصمیم ایران در فوریه ۲۰۲۱ برای متوقف کردن تعهدات برجامی‌اش قرار گرفت. وضعیت، پس از تصمیم ایران برای خارج کردن تمامی تجهیزات راستی‌آزمایی و نظارتی ایران درباره برجام بدتر شد. مدیرکل آژانس بیان کرد: دو سال و نیم از متوقف کردن موقتی اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران می‌گذرد و بنابراین، ایران تا آن موقع، توضیحاتی را که به آژانس می‌داد به‌روزرسانی می‌کرد و آژانس قادر بود به تاسیسات و دیگر محل‌ها دسترسی تکمیلی داشته باشد. او حتی پا را فراتر گذاشت و درباره گزارش خود در زمینه توافق پادمانی منع اشاعه تسلیحاتی اتمی با جمهوری اسلامی ایران گفت: متاسفم که هیچ پیشرفتی در زمینه اجرای فعالیت‌های مقرر در بیانیه مشترک با ایران در ۴ مارس ۲۰۲۳ انجام نشده است. ایران هنوز به آژانس توضیحات فنی موثقی در زمینه وجود ذرات اورانیوم با منشا انسانی در ورامین و تورقوزآباد ارائه نکرده و به آن در زمینه محل‌های فعلی مواد هسته‌ای مربوطه یا تجهیزات آلوده اطلاعاتی ارائه نداده است. همچنین هنوز ناهمخوانی موجود در ارزیابی توازن مواد هسته‌ای در تاسیسات فرآوری اورانیوم(اصفهان) و اجرای کد اصلاحی ۳.۱ در تعهدات غیرداوطلبانه‌اش در توافق جامع پادمانی با آژانس انرژی اتمی حل‌وفصل نشده است. همزمان با این اظهارات شواهد خاکی از آن است که آمریکا با همراهی تروئیکای اروپایی قصد دارند بیانیه‌ای ضدایرانی را در نشست جدید شورای حکام صادر کنند. اظهارات گروسی و حساسیت ویژه نشست اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موجب شده که اکنون بار دیگر مساله پرونده هسته‌ای ایران و احتمالات پیش‌روی آن کانون نگاهها و توجهات را به سوی خود جلب کند. «تجارت» در راستای پرداختن به تاثیرات اظهارات گروسی و نشست جدید شورای حکام دیدگاه قاسم محبعلی، کارشناس مسائل سیاست خارجی و مدیرکل سابق خاورمیانه وزارت امور خارجه و حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل سیاست خارجی را جویا شده است.
محبعلی: اظهارات گروسی منفی بود و می‌تواند بانی صدور قطعنامه ضدایرانی در آینده باشد
قاسم محبعلی در ارزیابی خود از اظهارات رافائل گروسی با وجود مطرح بودن موضوع توافق شفاهی ایران و آمریکا در چند وقت اخیر، اظهار داشت: «آژانس با تمرکز بر تعهداتی که ایران به پیمان NPT دارد، مسئول نظارت بر برنامه هسته‌ای دیگر کشورها است. کشورهای که این پیمان‌نامه را امضا کرده‌اند باید از چارچوب برنامه صلح‌آمیز خارج نشوند. آژانس وظیفه دارد که در نشست‌های فصلی گزارش‌ها را از برنامه هسته‌ای کشورهای مختلف در شورای حکام مطرح کند. آژانس کارگزار شواری حکام و شورای امنیت سازمان است. با این تفاسیر باید توجه داشت که موضوع مذاکرات اخیر ایران و آمریکا اگر چه به نشست آژانس ارتباط دارد اما دو روند مجزای از یکدیگر هستند. در عمل به نظر می‌رسد که مساله تبادل زندانیان و آزادسازی دارایی‌های مسدود شده ایران از کره جنوبی، نمی‌تواند با گزارش منفی آژانس ارتباط داشته باشد.» وی در ارتباط با تاکید گروسی بر تخطی ایران در برنامه هسته‌ای نیز تاکید کرد: «باید توجه داشت که اظهارات گروسی به شدت منفی است. اظهارات گروسی می‌تواند در شورای حکام مورد توجه قرار بگیرد. در شورا مساله به شدت سیاسی است. یعنی اگر اعضا تصمیم می‌گیرند پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند یا همچنان در وضعیت کج‌دار و مریز کنونی نگه دارند. دو سناریو محتمل است؛ یا اینکه بیانیه‌ای در انتقاد از اقدامات ایران صادر می‌شود و یا اینکه قطعنامه علیه تهران صادر شده و موضوع به شورای امنیت ارجاع می‌شود. این احتمال نیز وجود دارد که پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت ارجاع پیدا کند و تحریم‌های معلق شده بر اساس قطعنامه 2231 مجددا بازگردند.» مدیر کل سابق خاورمیانه وزارت امور خارجه در ارتباط با تصمیم آمریکا و تروئیکای اروپایی برای صدور قطعنامه علیه ایران اظهار داشت: «لحن بیانیه، بدین معنا است که نمی‌خواهند قطعنامه صادر کنند. یعنی این کشورها قصد ندارند فعلا پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند.» این کارشناس مسائل سیاست خارجی در بخشی دیگر از اظهارات خود تصریح کرد: «برنامه هسته‌ای ایران روزانه میلیون‌ها دلار و سالانه میلیاردها دلار به اقتصاد کشور لطمه و خسارت وارد می‌کند. ادامه وضعیت جاری، تنها و تنها به ضرر طرف ایرانی خواهد بود. آمریکا و اروپا نیز شاید روند تحریم‌ها را کاهش یا افزایش بدهند اما اصل مساله همچنان پابرجا است. در مقطع کنونی اتخاذ یک تصمیم استراتژیک و جدی ضرورت دارد تا یکبار برای همیشه موضوع حل و فصل شود و اقتصاد ایران به حالت عادی برگردد.
هانی‌زاده: بیانیه ضدایرانی می‌تواند بسیار خطرناک باشد
حسن هانی‌زاده در ارزیابی خود از اظهارات رافائل گروسی در آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد: «متاسفانه مواضع متناقض مدیرکل آژانس بین‌المللی موجب شده که ایران اعتماد خود را به ان نهاد از دست بدهد. طی سال‌های گذشته ایران به تمامی تعهدات خود وفادار بود و حتی سطح غنی‌سازی اتمی ایران به زیر 4 درصد رسید. در حقیقت، ایران تمامی بندهای برنامه جامع اقدام مشترک را به صورت کامل عملیاتی کرد اما در طرف مقابل حسن نیت لازم وجود نداشت. بعد از خروج آمریکا از برجام نیز کشورهای 1+4 گامی جدی را در زمینه دادن تضمیمن به تهران برنداشتند. با این اوصاف، واضع اخیر آقای گروسی به وضوح تحت تاثیر فشارها ودیکته آمریکا ابراز می‌شود؛ چرا که او قبلا با صراحت اعلام کرده بود تهران به تعهدات خود پایبند بوده اما حالا نظر خود را تغییر داده است.» وی افزود: «اظهارات گروسی مبتنی بر حقایق موجود نیست و بیستر متاثر از نوعی سیاسی کاری است. اظهارات او قانع کننده نیست. او نباید تحت تاثیر مواضع آمریکا و تروئیکای اروپایی قرار بگیرد و تصمیم تهاجمی را علیه ایران اتخاذ کند.» هانی‌زاده در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با بیانیه احتمالی آمریکا و تروئیکای اروپایی اظهار داشت: «بیانیه احتمالی می‌تواند بسیار خطرناک و غیرسازنده باشد. به نظر می‌رسد غرب به ویژه آمریکایی‌ها به دلیل شکست در برنامه تسلیم ایران، به سمت ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل متحد گام بر می‌دارند. آمریکایی‌ها تلاش دارند ایران را به سمت قرار گرفتن ذیل فصل 7 اساس‌نامه سازمان ملل متحد سوق دهند.»
