بلاتکلیفی جوانان نخبه استارتاپی به کجا خواهد رسید؟!

آیلین سیروس:

خبر تکان دهنده فرجه تخلیه کارخانه نوآوری آزادی روز 11 آبان در صدر اخبار حوزه فناوری قرار گرفت و واکنش های متعددی به همراه داشت و حالا طیق آخرین خبر قرار است تا اردیبهشت 403 به فعالیت خود ادامه دهد اما هنوز مشخص نیست چه سرنوشتی در انتظار کارخانه پس از این تاریخ خواهد بود.

هزاران جوان کارآفرین استارتاپی که روزانه با امید و انگیزه چراغ کارخانه نوآوری آزادی را روشن کرده و از فضای کارخانه برای توسعه کسب و کارشان استفاده می کنند فقط یک ماه فرصت برای تخلیه کارخانه داشتند زیرا مالک کارخانه به قصد تغییر کاربری برای تخلیه آن فرصت یک ماه اعلام کرده بود؛ در اطلاعیه شرکت هم آوا ( موسس کارخانه نوآوری آزادی) نیز که در 8 آبان منتشر شد آمده بود: در نتیجه مذاکرات صورت‌گرفته، یک ماه فرصت داده شد تا کارخانه نوآوری آزادی در تاریخ ۸ آذرماه ۱۴۰۲ به صورت کامل تخلیه شود. 

اما از هفته گذشته تا کنون هر روز خبر جدیدی از این کارخانه منتشر می شود. صبح روز شنبه 14 آبان مهدی عظیمیان در گفتگویی به مهر صراحتا اعلام کرد و گفت که کارخانه تخلیه نمی شود و ما برای ادامه حیات کارخانه با مالک در حال رایزنی هستیم. 

 این در حالی بود که قبل تر اخباری مبنی بر فروش این ملک در تاریخ ۱۶ آبان از طریق مزایده به‌صورت نقد و عمومی ، در رسانه‌ها منتشر شد که سه شنبه 16 آبان این مزایده بدون نتیجه و خریدار انجام شد.

بنا به اعلام شرکت آما ( مالک کارخانه) در مزایده کارخانه نوآوری آزادی هیچ شرکتی مشارکت نکرده و مزایده خریداری نداشته است. ارزیابی کارشناسان حوزه فناوری و استارتاپی از بی نتیجه بودن این مزایده این بود که به دلیل واکنش‌های بسیار به فروش کارخانه نوآوری آزادی، هیچ فردی برای خریداری آن پیش قدم نشد و مزایده کارخانه نوآوری بی نتیجه پایان یافت.

و حالا امروز چهارشنبه 17 آبان فرزین فردیس، رئیس هیئت مدیره هم‌آوا در گفت‌وگو یی با سایت پیوست خبر داده طبق توافقی که میان هم‌آوا و شرکت آما، مالک ملک کارخانه نوآوری، صورت گرفته است، این کارخانه تا اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ تخلیه نخواهد شد و به فعالیت عادی خود ادامه می‌دهد.

تولد کارخانه نوآوری آزادی

اولین کارخانه نوآوری ایران با ایده سعید رحمانی، بنیانگذار سرآوا، و حمایت و سرمایه‌ سهامداران این شرکت، با پشتکار و توانایی موسسان هم‌آوا و تیم اجرایی آن بازسازی و راه‌اندازی شد. کارخانه نوآوری با مشارکت شرکت «آما» مالک کارخانه و سهامداران آن (به خصوص خانواده علیزاده) در ۶ سال گذشته از این طریق، همراه و حامی جوانان کارآفرین ایران بوده‌اند و همچنین پشتیبانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پارک فناوری پردیس و شرکت‌های مستقر در کارخانه با سرمایه‌گذاری مادی و حمایت‌های معنوی همه آن‌ها آغاز به کار کرد.

کارخانه نوآوری آزادی تهران، در سال ۱۳۹۶ با هدف ایجاد بستری برای توسعه نوآوری، کارآفرینی، اکوسیستم استارتاپی و فضای کسب‌وکار کشور، در اختیار بازیگران فعال این عرصه قرار گرفت و به عنوان نخستین و بزرگ‌ترین مرکز نوآوری در کشور فعالیت خود را آغاز کرد.

تیم‌ها و شرکت‌های متعددی در حوزه‌های هوش مصنوعی، سلامت و صنایع دارویی، فناوری ارتباطات و اطلاعات، خدمات مالی و بیمه، صنعت گردشگری، معماری و شهرسازی، خودرو‌های هوشمند، کشاورزی نوین، تولید محتوا و رسانه و… در کارخانه نوآوری آزادی مشغول به فعالیت بوده و هستند.

شرکت‌ها و کسب‌وکارهای متعددی در این مرکز استقرار یافته و استارتاپ‌ها نیز از خدماتی همچون شکل‌دهی، تسریع توسعه کسب‌وکارها، جذب سرمایه، و ورود به بازارهای اولیه استفاده می‌کردند و همواره توانستند در این بستر، به رشد و توسعه چشمگیری در اکوسیستم بی‌انجامند.

در آمار و ارقام اعلام شده این کارخانه بیش از 18 هزار مترمربع فضا و 250 تیم کاری در خود داشته و بیش از هزار و 400 نفر در حوزه های مختلف کارآفرینی در آن مشغول به کار هستند.

معاونت علمی باید هر چه سریعتر ساختمانهایی را در اختیار مجموعه نوآوری آزادی قرار دهد

بر اساس این گزارش رییس کانون هماهنگی دانش صنعت و بازار افتا در گفتگویی با تجارت آنلاین گفت: پیشنهاد عاجل من این است که معاونت علمی، اطلاع رسانی درستی در این زمینه داده و اجازه ندهند افراد دیگر جریان سازی کنند؛ و دیگر اینکه اگر به لحاظ قوانین قوه قضاییه، موجر مجبور به تخلیه این ساختمان است سریعا معاونت علمی از ساختمانهای خود ساختمانی را اختصاص داده و با کمال تشریفات و عزت و احترامی که برای این شرکتها قائلند آنها را به سرعت به ساختمانهای جدید منتقل کنند.

ابوالفضل روحانی افزود: با نگاهی به آمار و ارقام این مجموعه که بیش از 18 هزار مترمربع فضا،‌ شکل گیری بیش از 250 تیم و فعالیت روزانه بیش از هزار و 400 نفر در حوزه های مختلف کارآفرینی در آن مشغول به کار هستند، به نظر می آید این اتفاق لطمه ای بزرگ به مجموعه ای خواهد زد که توانسته نخبگان و افراد حوزه IT را گرد هم بیاورد.

به گفته روحانی، اساسا وظیفه معاونت علمی این است به رشد شرکتها و استارتاپها کمک کرده و کارهایی زنجیره وار و رقابتی انجام دهد.

وی با اشاره به مدت تصدی دکتر سورنا ستاری و رشد حوزه فناوری در کشور گفت: دکتر ستاری در مدت زمان متصدی شاید (نزدیک به 10 سال) به دنبال این بودند که دیدگاه جدیدی مثل مجموعه های نوآوری، پارکهای علم و فناوری، ‌پردیس های مختلف، مراکز رشد ، ناحیه های نوآوری مختلف را به وجود آورند و به نظر می آید در زمان خودشان برای شکل گیری یک اکوسیستم، با تلاش بسیار مجموعه های مختلفی که در این راستا می تواند نخبه های مختلف این حوزه را دور هم جمع کند را ایجاد کردند.

در دوره جدید که دکتردهقانی فیروز آبادی مسئولیت این معاونت را بر عهده دارند باید دقت کرده و ادامه دهنده راه حرکت و جریان سازی باشد که در این حوزه شکل گرفته است؛ طبق فرمایشات مقام معظم رهبری که همیشه اشاره دارند باید جوانان در حوزه علم و دانش پیشرو بوده و بتوانند این علم را تبدیل به محصول کنند. بنابراین در این دوره تعریف سیاستگذاری های کلان برای این حوزه باید هم افزایی شود تا زنجیره تولید علم به تولید فناروی و محصول کمک کند.

رییس کانون هماهنگی دانش صنعت و بازار افتا در خصوص مشکل تخلیه کارخانه نواوری ازادی بیان کرد:

مشکلی که به وجود آمده بحث اجاره بوده که معاونت علمی با سعه صدر باید در این خصوص ورود کرده و مشکل را حل کند. در این مجموعه شرکتهای بزرگی مثل علی بابا، ‌زاویه... شتابدهنده های بزرگی در حال فعالیت هستند که توانسته اند اکوسیستم خوبی را به وجود آورند. اما این مجموعه ها باعث شده نزدیک به دو هزار نفر از نخبگان با انگیزه بتوانند در کشور فعالیت کنند. در این برهه حساس که رسانه های خارجی و معاند درصدد کوبیدن کشور هستند و شرایط مناسبی نیست اینکه بیاییم با دست خودمان و اقدامهای نسنجیده باعث تعطیلی امثال این مجموعه ها شویم قطعا ادله خوبی برای مهاجرت نخبگانمان خواهد شد .

وی افزود: به هر حال تا کنون برنامه ریزی های معاونت علمی تا حدی مطلوب بوده است اما نقاط ضعفی هم وجود دارد از جمله اینکه شکل گیری مجموعه کارخانه نوآوری آزادی که دوستان معاونت علمی در جریان اجاره 5 ساله آن بودند و باید زودتر اقدام می کرده با صلح با مالک به نتیجه می رسیدند.

روحانی تاکید کرد: حتی اگر همچنان بتوانند محلی مرغوب و قانونی از ساختمانهای موجود خود را به مالک کارخانه دهند حرکتی بسیار مثبت است و یا اینکه اگر نگهداشتن این ساختمان غیرقابل ممکن است باید مجموعه ها را به سرعت در ساختمانهای خود سکنی دهند، زیرا نباید انگیزه جوانان نخبه و باغیرتی که با تمام مشکلات و محدودیتها در کشورشان ایستاده و حاضر به خدمت هستند را نابودکنیم.