تب و تاب سران صادرکنندگان گاز در تهران

سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) دوشنبه با میزبانی رییس جمهوری اسلامی ایران و حضور رییسان جمهوری روسیه، عراق، بولیوی، ونزوئلا، گینه استوایی، نیجریه، ترکمنستان و نخست وزیر الجزایر در سالن اجلاس سران برگزار شد.
همچنین در حاشیه این اجلاس، رییس جمهوری روسیه به دیدار رهبر انقلاب و رییس جمهوری آمد و این دو اتفاق مورد توجه رسانه های دنیا قرار گرفت و هر یک از رسانه های خارجی در این زمینه تحلیل های مختلفی داشتند.

*رادیو فرانسه، لغو ممنوعیت فروش فناوری هسته ای
رادیو فرانسه در این باره گزارش داد: همزمان با سفر پوتین به تهران، رییس جمهوری روسیه ممنوعیت فروش و انتقال تجهیزات در زمینه فن آوری های مربوط به انرژی هسته ای به ویژه برای دو مرکز هسته ای فُردو و اراک را لغو کرد.
شبکه اینترنتی رادیو فرانسه فارسی دوشنبه شب نوشت: ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه دقایقی پس از ورود به تهران، با آیت الله سید علی خامنه ای، رهبر ایران دیدار و گفت وگو کرد.
دیدار پوتین با آیت الله خامنه ای، در حاشیه سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز که روز دوشنبه، دوم آذرماه ٩٤، با حضور سران ٩ کشور صادرکننده گاز در تهران برگزار شد، صورت گرفته است.
همزمان با سفر ولادیمیر پوتین به تهران، خبرگزاری فرانسه از مسکو طی گزارشی اعلام کرد که رییس جمهوری روسیه ممنوعیت فروش و انتقال تجهیزات در زمینه فن آوری های مربوط به انرژی هسته ای به ویژه برای دو مرکز هسته ای فُردو و اراک را لغو کرده است.
به این ترتیب روسیه می تواند تجهیزات و امکاناتی را با هدف مدرن سازی سایت هسته ای فُردو و همچنین رآکتور اراک، به جمهوری اسلامی بفروش برساند.
همچنین مسکو اجازه صدور اورانیوم غنی شده از ایران به میزان بیش از 300 کیلوگرم در برابر انتقال اورانیوم طبیعی به این کشور را صادر کرده است.
این اقدام پوتین در چارچوب قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد، پس از توافق هسته ای ایران با قدرت های جهانی انجام شده است.

*سفر اقتصادی پوتین به تهران
بی بی.سی گفت: هدف رییس جمهوری روسیه از سفر به تهران، شرکت در سومین نشست سران کشورهای صادر کننده گاز و هدف اصلی این سفر اقتصادی است.
رهبر ایران و رییس جمهوری روسیه در دیداری دو ساعته بر همکاری دو کشور در زمینه سوریه تاکید کردند.
آیت الله خامنه ای رهبر ایران از ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه خواست در برابر آمریکا و اهدافی که می خواهد از راه سیاسی به دست بیاورند هوشمند باشد؛ پوتین هم در این دیدار گفت که روسیه ایران را متحد قابل اطمینان می داند و هرگز به متحدانش از پشت خنجر نمی زند.
آیت الله خامنه ای تقریبا با همه مهمان های عالی رتبه اجلاس گازی تهران دیدار های رسمی داشته است اما دیدار دو ساعته با ولادیمیر پوتین از جنس دیگری است.
رهبر ایران در این دیدار با انتقاد از سیاست های آمریکا در منطقه، پوتین را شخصیت برجسته ای در دنیای امروز خوانده و مواضعش را مبتکرانه توصیف کرده است.

* افزایش تولید و صادرات گازی
روسای جمهوری ایران و روسیه روز دوشنبه دوم آذر به گفته رادیو فردا ، در اجلاس صادرکنندگان گاز تاکید کردند که تولید و صادرات خود را افزایش خواهند داد.
این پایگاه خبری در گزارشی افزود: حسن روحانی رییس جمهوری ایران، با اشاره به افزایش سریع تولید گاز ایران پس از برداشته شدن تحریم های غرب اعلام کرد که ظرفیت تولید گاز کشور تا دو سال آینده به بیش از یک میلیارد متر مکعب در روز خواهد رسید.
به گفته روحانی، افزایش تولید گاز در دو سال گذشته این امکان را به ایران می دهد تا صادرات گاز خود به کشورهای همسایه را از طریق خط لوله و همچنین صادرات گاز به سایر نقاط دنیا از طریق LNG افزایش دهد.
وی با اعلام آمادگی ایران برای تأمین امنیت انرژی در جهان، از مجمع صادرکنندگان گاز خواست تا با تدوین یک 'نقشه راه' برای این مجمع، نقشی فعال تر در تأمین امنیت انرژی در جهان ایفا کند.
شرکت بریتیش پترولیوم (بی پی) خرداد ماه امسال اعلام کرده بود که ایران در سال گذشته میلادی، تولید گاز خود را بیش از پنج درصد افزایش داده و به 172 میلیارد و 600 میلیون متر مکعب رسانده است.
مقامات وزارت نفت ایران در ماه های گذشته از تلاش برای افزایش صادرات گاز خبر داده اند. ایران سالانه حدود 9 میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه صادر می کند.
در همین حال در آبان ماه امسال و دو سال پس از بسته شدن قرارداد صادرات 25 میلیون متر مکعب گاز ایران به شهر بغداد، مقامات ایران و عراق قرارداد جدیدی را برای صادرات همان میزان گاز به منطقه بصره امضا کردند.
حسن روحانی پیش از این ضمن اعلام آمادگی برای اجرایی شدن 'شبکه انتقال گاز به اروپا' در عین حال تأکید کرده بود که در صورت قطع انتقال گاز روسیه، تهران نمی خواهد جای مسکو را در این زمینه بگیرد.

*رویترز :گسترش همکاری ایران و روسیه
خبرگزاری رویترز از دوبی گزارش داد :حسن روحانی رییس جمهوری ایران پس از مذاکراتش با ولادیمیر پوتین همتای روس خود اعلام کرد که تهران در صدد همکاری های بیشتر با مسکو در بخش های انرژی ، بانکداری و حمل و نقل است .
روحانی در یک کنفرانس خبری تلویزیونی گفت : پروژه های زیادی در بخش نفت و گاز وجود دارند که ما می توانیم باهم روی آنها کار کنیم . ما همچنین گسترش روابط بانکی را به عنوان یکی از ستونهای مناسبات متقابل ما مورد بحث قرار دادیم .
وی گفت : یادداشت های تفاهمی امضا شده که این نشان از ' رشد روز افزون مناسبات ایران و روسیه دارد. '

**جایگاه روسیه در بازار نفت ایران
خبرگزاری روسی 'ایران رو' نیز نوشت : هدف پوتین در سفر به تهران تثبیت جایگاه روسیه در بازار نفت و گاز ایران پس از برداشته شدن تحریم های اقتصادی ایران در ابتدای سال میلادی جدید است.
ایران دارای بزرگترین ذخیره گازی شناخته شده جهان است و با برداشته شدن تحریمهای اقتصادی، پیش بینی می شود که این کشور بسرعت حضور خود را در بازار نفت و گاز جهان گسترش دهد.
پیشنهاد مسکو به تهران استفاده از شبکه خط لوله گاز روسیه برای ارسال گاز ایران به اروپا است. پیشنهادی که به گفته 'ایران.رو' برای ایران صرفه اقتصادی دارد، اما انحصار صادارات گاز به اروپا را برای روسیه حفظ می کند.
دو کشور ایران و روسیه در 11 نوامبر قرارداد 'سوآپ' نفت و گاز امضا کردند و قرار است یک کمیسیون مشترک عملیات سوآپ را بین دو کشور را سازماندهی کند.

*دویچه وله: دیدار رهبر انقلاب و پوتین
دویچه وله گزارش داد: ولادیمیر پوتین پس از ورود به تهران برای شرکت در نشست سران کشورهای صادرکننده گاز، با آیت الله سید علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد.
شبکه اینترنتی دویچه وله فارسی دوشنبه شب در گزارشی به شرح زیر نوشت: ولادیمیر پوتین پس از ورود به تهران با آیت الله خامنه ای، رهبر ایران دیدار کرد.
پیش از این برخی دیگر از سران کشورهای حاضر در این نشست از جمله روسای جمهور ترکمنستان، نیجریه و ونزوئلا با رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرده بودند.
به نوشته وب سایت رهبر جمهوری اسلامی ایران، ولادیمیر پوتین در این دیدار یکی از قدیمی ترین نسخه های خطی قرآن را به رهبر جمهوری اسلامی هدیه داد.
پیش از دیدار رهبر جمهوری اسلامی و رییس جمهوری روسیه، کاخ کرملین در بیانیه ای تاکید کرده بود که انتظار می رود دو طرف درباره تمام مسایل همکاری های دو جانبه از جمله روابط اقتصادی و بازرگانی،سرمایه گذاری، انرژی هسته ای، استخراج و بهره برداری از میادین نفت و گاز گفت وگو و تبادل نظر کنند.
این بیانیه همچنین افزوده است که در این سفر در مورد همکاری های فنی-نظامی و نیز مسایل مهم بین المللی و نخست حل و فصل سیاسی بحران سوریه، اجرای برجام و مبارزه با تروریسم به ویژه با داعش مذاکره و تبادل نظر خواهد شد.
این دومین دیدار پوتین و آیت الله خامنه ای محسوب می شود. رییس جمهوری روسیه پیش از این در سال 2007 در حاشیه دومین اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر در تهران با رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرده بود.

*اتفاق نظر ایران و روسیه
دیمیتری پسکوف، یکی از سخنگویان کاخ کرملین، پس از دیدار ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه با مقامات ارشد ایران ، از اتفاق نظر میان تهران و مسکو در زمینه بحران سوریه خبر داد.
بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، سخنگوی دفتر ریاست جمهوری روسیه که همراه با پوتین در تهران به سر می برد، اعلام کرده که طرفین بر اتفاق نظر میان تهران و مسکو در زمینه عدم تحمل تلاش های خارجی برای تحمیل سناریوهایی درباره حل سیاسی بحران سوریه تأکید کرده اند.
در حالی که ایران و روسیه از متحدان بشار اسد به شمار می روند، کشورهای غربی و کشورهای عربی منطقه خواهان خروج اسد از قدرت هستند.

*همبستگی ایران و روسیه و شکست داعش
خبرگزاری رسمی اتریش 'آپا' (APA) به نقل از «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه نوشت : ایران و روسیه با همبستگی و همکاری بیشتر گروه تروریستی تکفیری داعش را به زودی نابود می کنند.
خبرگزاری رسمی اتریش با اشاره به دیدار طولانی مقام معظم رهبری و رییس جمهوری روسیه افزود : در این دیدار طرفین درباره همکاری نظامی بیشتر در سوریه تاکید کردند.
پوتین تاکید کرد : ایران شریک خوب و قابل اعتماد است و متعهدیم که توسعه روابط دو کشور از جمله در عرصه فناوری، هوافضا و فناوری پیشرفته افزایش پیدا کند.

*مواضع مبتکرانه
تلویزیون بی.بی.سی در گزارشی دیگر نوشت : رییس جمهوری روسیه گفت ما متعهدیم که بر خلاف برخی ها به شرکایمان از پشت خنجر نزنیم و هیچ وقت در پشت پرده اقدامی بر ضد دوستانمان انجام ندهیم و اگر اختلافی هم داشته باشیم، با صحبت به تفاهم برسیم.

* همکاری بیشتر ایران و روسیه
صدای آمریکا نیز در گزارشی گفت : ایران و روسیه در سه سال اخیر سطح همکاری خود را به سه میلیارد دلار رساندند اما دیمیتری راگوزین، معاون نخست وزیر روسیه می گوید این همکاری در ده سال آینده به 10 میلیارد دلار خواهد رسید.
پوتین در دیدار با رهبر ایران گفت : ما متعهدیم که بر خلاف برخی ها به شرکایمان از پشت خنجر نزنیم و هیچ وقت در پشت پرده اقدامی بر ضد دوستانمان انجام ندهیم و اگر اختلافی هم داشته باشیم، با صحبت به تفاهم برسیم.

** ارزیابی مثبت از مذاکراه پوتین با سران ایران
پترا بکر از 'بنیاد علم و سیاست آلمان' در برلین که درباره بحران سوریه تحقیق می کند، به دویچه وله می گوید، هرگونه مذاکره برای پیدا کردن یک راه حل برای بحران سوریه، به برون رفت از بن بست کمک خواهد کرد. از این منظر این کارشناس گفت وگوی پوتین با سران ایران بر سر مسئله سوریه را مثبت می داند.

**اوپک گازی
یک کارشناس انرژی در توضیح هدف دیدار پوتین از تهران بیشتر به منافع مشترک اقتصادی دو کشور اشاره می کند و می افزاید: ایران و روسیه که به ترتیب بیشترین منابع گازی جهان و هم چنین منابع عظیم نفت را در اختیار دارند از کاهش قیمت نفت و گاز متاثر شده اند.
روسیه از قیمت فعلی نفت راضی است و فقط در صدد حفظ سهم خویش در بازار جهانی است. ایران هم پس از رفع تحریم ها در صدد احیای سهم خویش از بازار جهانی نفت است و در شرایط فعلی کسب سهم قبلی از بازار جهانی بیشتر از مسئله قیمت نفت مد نظر ایران است.
مقامات روسیه و ایران در مورد قرارداد تهاتر کالا و نیز در زمینه سوآپ نفت و گاز مذاکره خواهند کرد.

*تحلیل های پیش از سفر پوتین
خبرگزاری فرانسه روز یکشنبه از تهران گزارش داده بود: ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه روز دوشنبه برای مذاکراتی به ایران می آید که قطعا سطح توجهات به ائتلافش با تهران در سوریه پس از حملات مرگبار پاریس را افزایش می دهد.
براساس این گزارش، سفر وی با برگزاری اجلاس کشورهای صادرکننده گاز در تهران همزمان می شود، اما احتمالا دیدار پوتین با آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران بر این مساله برتری دارد.
تشدید درگیری ها در سوریه، کشوری که روسیه با حملات هوایی بشار اسد رییس جمهوری اش را در برابر داعش و مخالفان تحت حمایت غرب سرپا نگه داشته است، دمشق را به تهران نزدیکتر کرده است.
روسیه نیز شریک دیرینه تسلیحاتی ایران به شمار می رود، اگرچه دو کشور از تاریخ پیچیده ای در زمینه مساله ارضی، نفت، تجارت و کمونیسم برخوردار هستند.
قرار است سیستم پیشرفته دفاع موشکی اس - 300 تا پایان سال 2015 از طرف روسیه به ایران تحویل داده شود و این در حالی است که تهران سال ها پیش بهای این قرارداد را پرداخت کرده است.
مسکو گفته است توافق هسته ای ایران و 1+5 امکان تکمیل قرارداد مربوط به اس - 300 را فراهم می کند.
«یوری یوشاکف» مشاور ارشد سیاست خارجی پوتین گفت که مذاکرات طرفین بر مناسبات دو جانبه از جمله انرژی اتمی، نفت و گاز و همکاری نظامی - فنی متمرکز خواهد بود.

*خط اعتباری 5 میلیارد دلاری
رسانه های غربی همچنین گزارش دادند: ایران و روسیه در حاشیه اجلاس مجمع کشورهای صادرکننده گاز هفت یادداشت همکاری و تفاهم امضا کردند. در نشست خبری مشترک پوتین و روحانی به دیدگاه های مشترک در مورد سوریه پرداخته شد.
اجلاس یک روزه GECF در تهران با صدور بیانیه ای 10 ماده ای به پایان رسید. رئیس جمهوری ایران پس از پایان اجلاس، از پیوستن جمهوری آذربایجان به مجمع کشورهای صادرکننده گاز خبر داد، این مجمع هم اکنون 12 عضو و 7 کشور ناظر دارد.
حس روحانی عنوان کرد که تولید گاز ایران تا دو سال آینده به هزار میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید و دولت برنامه صادرات گاز به آسیا، اروپا و کشورهای همسایه را دنبال می کند.
او برگزاری اولین اجلاس بین المللی در تهران بعد از برجام و شرکت 9 رئیس دولت در این اجلاس را نشانه تمایل کشورها به ارتباط با ایران در شرایط جدید دانست.
بیشترین توجه رسانه ای و تبلیغاتی در خلال این اجلاس، روی رییس جمهوری روسیه بود. ملاقات پوتین با آیت الله خامنه ای و عزیمت مستقیم او از فرودگاه به بیت رهبری پوشش گسترده داشته است.
روحانی در نشست خبری مشترک، از پوتین به خاطر سفر به تهران قدردانی کرد و گفت: ایران و روسیه بر خلاف آنها که در زمینه مبارزه با تروریسم به "حرکات نمایشی” می پردازند، در مبارزه با تروریسم جدی هستند.
پوتین گفت: روسیه در نظر دارد لیستی از کالاهای مورد نیاز دو طرف را تهیه کند و از ارزهای ملی در پرداخت های میان دو کشور استفاده شود، او گفت که قصد داریم خط اعتباری 5 میلیارد دلاری به ایران اختصاص دهیم.
در این نشست در مورد حجم مبادلات تجاری و طرح های اقتصادی چیزی گفته نشد. فایننشال تایمز پیش تر نوشته بود چشم انداز قراردادهای صادرات کالاهای صنعتی روسی به ارزش 21 میلیارد دلار در دستور کار مقامات دو کشور است.
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه قبلا گفته است حجم مبادلات اقتصادی سالانه ایران و روسیه در آینده از یک میلیارد و 600میلیون دلار کنونی به ده میلیارد دلار می رسد. ایران و روسیه به تازگی قرارداد معامله سامانه موشکی اس-300 را نیز نهایی کرده اند.

**نزدیکی ایران و روسیه
بی بی سی در تحلیل دیگر گفت : روابط ایران و روسیه از واژه نزدیک بودن به صمیمیت رسیده به لحاظ اینکه درهیچ زمانی طی چند دهه اخیر دو کشور این قدر به هم وابسته نبودند و دردسرهای مشترک نداشتند.
بحث سوریه فقط یک بخش از اشتراک دو کشور در زمینه امنیتی است و در واقع روسیه و ایران به عنوان دارندگان بیشترین ذخایر گازی جهان، چنانچه آمریکا وارد این بازار شود، نیاز به هماهنگی بیشتری در این زمینه با هم دارند.