گروه راه و مسکن: با دعوت دولت از شرکت‌های ساختمانی چینی برای تولید مسکن و استادیوم‌سازی، احتمالا پای این مهندسان به پروژه‌های عمرانی ایران باز خواهد شد؛ هرچند مطرح شدن این ایده به شکلی که چینی‌ها در قبال پول نفت ایران به حیطه ساخت و ساز کشور ورود کنند چندان به مذاق عده‌ای خوش نیامده و حضور خارجی‌ها را توهین به مهندسان داخلی تعبیر می‌کنند؛ این در حالی است که اقتصاد ایران قطعا به سرمایه‌گذار خارجی و مشارکت طرف‌های خارجی با سرمایه‌گذاران ایران در بخش‌های مختلف از جمله بخش مسکن و ساختمان، نیاز دارد. در این شرایط چطور می‌توان این موضوع به چشم فرصت دید؟ و آیا حساب ویژه روی چینی ها برای این منظور، درست است؟ «بهمن آرمان» -اقتصاددان و معاون اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار و نماینده وزارت اقتصاد در هیات امنای حساب ذخیره ارزی( صندوق توسعه ملی فعلی) در گفت‌وگو با روزنامه «تجارت» به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
فرصت تبدیل درآمدهای نفتی به سرمایه‌های ماندگار
بهمن آرمان به روزنامه«تجارت» گفته است: « یکی از آرزوهای دیرینه مردم ایران تبدیل درآمدهای نفتی به سرمایه گذرای های ماندگار و مولد بود ؛ این در حالی است که تحریم ها ، شرایط نقلی انتقال مالی ناشی از صادرات نفت با دشواری رو به روست و امکان دستیابی به آنها نیست . از طرفی عمده صادرات نفت ایران به چین بوده است. چین در حال حاضر در زمینه اجرای زیر ساخت ها و دانش فنی آن پیشرفت های چشم گیری داشته است به طوری که رئیس جمهور پیشین امریکا در زمان بازدید از چین با تکنولوژی آنها در زمینه ساخت راه آهن های تندرو دید به پیشرفت چین در این حوزه اعتراف کرد و ملزم دانست که آنها نیز از چین برای ساخت راه آهن تندرو که در کاهش میزان مصرف سوخت موثر است کمک بگیرند. از طرفی کشور چین در ساخت خانه های مسکونی نیز یکی از پیشگامان است به طوری که آنها ساخت یک ابرساختمان ۵۰ طبقه را در عرض یک هفته به پایان می‌رسانند.»
راه آهن ایران نیازمند تکنولوژی نوین چینی
این اقتصاددان معتقد است: « حال در شرایطی که استفاده ایران از دلارهای نفتی خود به دلیل تحریم ها مسدود شده است و امکان انتقال دلارهای فروش نفت ایران به چین با دشواری رو به روست بهتر است این منابع به تاسیسات ماندگار برای ما تبدیل شود. مانند ساخت استادیوم جدید در منطقه جنوب ایران ، ساخت راه آهن های تندرو (تهران - مشهد )،(تهران- قم- اصفهان)که قرارداد ساخت آنها نیز قبلا به امضا رسیده بود. مذاکراتی که در گذشته درخصوص اتصال فلات مرکزی ایران به خلیج فارس که اکنون این ارتباط فراهم نیست. به طور نمونه شرکت های ذوب آهن که سایر شرکت‌های فولادسازی در مرکز ایران قراردارند و به طور مشخص فولاد مبارکه که بزرگ ترین تولید کننده فولاد خاورمیانه است ، هزینه حمل هر تن محصول صادراتی آنها به بندرعباس ۲۰ دلار است در حالی که اگر راه آهن و آزادراه اصفهان به بندر امام ساخته شود و یا ساخت را آهن آن که مطالعات آن در سال ۵۵ توسط یک شرکت ایتالیایی انجام و تحویل دولت ایران شده بود اما متاسفانه از لیست اولویت های اجرایی آن زمان خارج شد . طبیعتا اجرای این پروژه های مهم با کمک چین و از طریق دلارهای نفتی می تواند به عنوان یک فرصت مناسب برای ایران باشد.»
چین متعهد به انتقال تکنولوژی و استفاده از کارگر ایرانی شود
معاون اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید دارد:« در شرایط فعلی آنچه که برای طرف ایرانی اهمیت دارد این است که بر خلاف گذشته که ما شاهد ان بودیم که تامین حتی کارگرهای رده پایین در چینین پروژه های عمرانی هم از چین تامین می‌شد مثل اجرای سد طالقان و سایر پروژه هایی که با کمک چین در ایران اجرا شد بود و سایر پروژه هایی که در منطقه نفت خیز غرب کارون مثل آزادگان که با کمک چینی ها اجرا شد که حتی کارگرهای ساده این پروژه ها از چین تامین می‌شد. اما این بار دیگر نباید این اتفاق را شاهد باشیم . شرکت های مهندسی ایرانی به جای اینکه حضور متخصصان چینی در اجرای پروژه های عمرانی را توهین به خود تلقی کنند باید بپذیرند که دارای تکنولوژی روز نیستند. به طور مثال ما شاهد آن بودی که ترکیه که در زمینه ساخت واحدهای مسکونی ، تجاری و اداری پیشرفت های فراوانی داشته و در دو پروژه ای که در شهر های جدید پرند و پردیس انجام داده در طول ۸ ماه ساخت یک برج ۱۶ طبقه را عملا به تا مرحله سفت کاری پیش میبرند؛ درحالی که اکنون شرکت های مهندسی ایرانی در زمینه ساخت صنعتی از تکنولوژی لازم برخوردار نیستند.»
با تورم 50 درصد بانکها پول ساخت مسکن ندارند
آرمان معتقد است: « همانطور که شرایط تولید برخی دارو ها در ایران فراهم نیست و ما ناچار به واردات و تامین آن از سایر کشور ها هستیم . طبیعتا در زمینه ساخت و ساز و اجرای برخی پروژه ها باید به واردات دانش فنی آن بپردازیم . اما متاسفانه در ایران جریان های شدید ضد توسعه ای مانع استفاده از شرکت های خارجی و چینی در پروژه های عمرانی ایران هستند و ساز مخالف می زنند . به طور نمونه زمانی که با یکی از مسئولین وزارت راه صحبت می کردم او از زبان یک مهندس چینی تعریف کرد که در زمان مذاکره چینی ها برای ساخت راه آهن تندرو ۲۵۰ کیلومتر در ساعت تهران قم اصفهان - آنها ۳۰ هزار کیلومتر راه آهن تندرو در جهان ساختند .» او میگوید:« مشخص نیست که چرا اجرای این چنین پروژه هایی در ایران این‌قدر معطل شده و اجرایی نمی‌شود و متاسفانه همین جریان ضد توسعه ای باعث شده که ما در یک شرایط سخت قرار گیریم که وزارت راه و شهرسازی عملا با وجود اینکه می‌داند که بودجه عمرانی و توان مالی بانکها محدود است و فکر می‌کنند که بانکها پول دارند اما برای ساخت مسکن ملی نمیدهند در حالی که بانک ها در شرایط تورمی فعلی با محدودیت منابع رو به رو هستند و در این شرایط مردم توانایی برای سپرده گذرای در بانک ها ندارند چراکه حد اکثر سودی که دریافت می‌کنند ۲۳ درصد است و تورم رسمی طبق آمار های رسمی تا ۵۰ درصد است .»
ضرورت اولویت بندی تکمیل پروژه‌های نیمه تمام
او با اشاره به پروژه‌های در اولویت تکمیل در کشور میگوید:«در شرایط تورمی و تنگناهای مالی و تحریمی باید استفاده از شرکت های چینی با تهاتر نفتی هر چه سریع تر انجام شود و از طرفی شرکت های چینی باید حتما تعهد دهند که از نیروی کار ایران استفاده کنند و متعهد به انتقال تکنولوژی به شرکت‌های مهندسی ایران شوند. همچنین دولت نیز با اولویت بندی اجرای پروژه ها را به چین بسپارند . اکنون اولویت فعلی ساخت هرچه سریعتر مسکن ملی است . همچنین اجرای کریدور آزادراهی تهران شمال به جنوب که آسیای میانه به قفقاز را به آبهای آزاد متصل میکند و راه آهن چابهار - مشهد که متاسفانه در حال حاضر یک خطه کم سرعت و ابتدایی است این در اولویت های عمرانی کشور است که با بهره گیری از دانش چینی ها می‌توان آنها را توسعه داد . این اقتصاددان تاکید دارد: «علاوه بر آن ما در زمینه ساخت سدی بزرگ که چین در زمینه آن تجربه های بزرگی دارد . به طوری که سد سه دهانه Three Gorges Dam که بر روی رود یانگ‌تسه در چین ساخته شده به عنوان بزرگ‌ترین سد جهان شناخته می‌شود ما در ایران رودخانه ای به بزرگی یانگ‌تسه نداریم اما سد بختیاری که در بالا دست سد دز قرار دارد، سد بسیار بزرگی است که توانایی ذخیره ۵ میلیارد متر مکعب آب را دارد و تولید ۲۶۰۰ مگاوات برق رایگان را دارد باید هرچه سریع تر تکمیل شود. همچنین تکمیل پروژه ۵ سد باقی مانده رودخانه کارون همه از اولویت های تکمیل پروژه هاست که باید از فرصت حضور چینی ها و استفاده از دلارهای دلاری استفاده کرد.»
