گروه صنعت و تجارت: بررسی روند صادرات و واردات ایران با کشورهای اتحادیه اروپا، حاکی از آن است که این تجارت دوجانبه طی سال های اخیر، محدود به صادرات نفت خام از سوی ایران و واردات ماشین‌آلات و مکمل های دارویی و قطعات خودرو بوده است. این در حالی است که کشورهای اروپایی در واردات بخش قابل توجهی از محصولات اساسی کشاورزی و برخی دیگر از کالاهای موردنیاز ایران، نقش واسطه‌ای ایفا می‌کنند. به علاوه صادرات غیرنفتی ایران نیز منحصر به محصولات کشاورزی و مواد اولیه و خام بوده است و همین مواد اولیه پس از فرآوری، به عنوان کالاهای وارداتی از اتحادیه اروپا، مجددا وارد کشور می‌شوند. از سوی دیگر، صادرات نفتی ایران نیز همواره متاثر از سیاست بوده است؛ به طوری که با شروع تحریم‌های آمریکا، صادرات نفت به کشورهای اروپایی به شدت پایین آمده، تا جایی که در دو سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ هیچ صادرات نفتی به اتحادیه اروپا صورت نگرفت.
روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا در دهه اخیر فراز و نشیب‌های فراوانی داشته است. از جمله مهم‌ترین مشکلاتی که در تجارت ایران و اتحادیه اروپا وجود دارد، می‌توان به «سهم پایین ایران در صادرات نفت خام به اتحادیه اروپا»، «نقش واسطه‌ای اتحادیه اروپا در برخی کالاهای وارداتی ایران» و «واردات محصولاتی که از فرآوری مواد اولیه‌ای که ایران صادر کرده است، به دست آمده‌اند»، اشاره کرد. علاوه بر این موارد، «بالا بودن تعرفه های گمرکی اتحادیه اروپا بر محصولات غیرنفتی ایران» و «تاثیرپذیری تجارت اتحادیه اروپا با ایران از سیاست» مهم‌ترین موانعی هستند که بر سر راه تجارت ایران و اتحادیه اروپا وجود دارد.
به موازات کاهش ۲۹ درصدی صادرات آلمان به ایران از ابتدای ۲۰۲۳ کشورهای هلند و ایتالیا صادرات خود به ایران را به ترتیب ۴۱ درصد و ۱۶ درصد افزایش داده اند. جدیدترین آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار کمیسیون اروپا (یورو استات) نشان می دهد مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا در 9 ماهه نخست سال جاری میلادی کاهش 15 درصدی داشته و به 3 میلیارد و 396 میلیون یورو رسیده است.مبادلات تجاری دو طرف در 9 ماهه نخست سال 2022 بالغ بر 3 میلیارد و 984 میلیون یورو اعلام شده بود.بر اساس این گزارش کشورهای اروپایی در 9 ماهه نخست سال 2023 بالغ بر 2 میلیارد و 808 میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده اند که این رقم با کاهش 11 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. اتحادیه اروپا در 9 ماهه نخست سال قبل 3 میلیارد و 182 میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بود.واردات اتحادیه اروپا از ایران در 9 ماهه نخست امسال نیز کاهش 26 درصدی داشته و به 588 میلیون یورو رسیده است. کشورهای اروپایی در 9 ماهه نخست سال 2022 بالغ بر 802 میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بودند.
ایتالیا و هلند جای خالی آلمان در تجارت با ایران را پر کردند
آلمان به عنوان بزرگترین شریک تجاری ایران در اروپا از ابتدای سال جاری میلادی صادرات خود به ایران را کاهش داده است. این کشور که در 9 ماهه سال قبل 1 میلیارد و 243 میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بود در مدت مشابه امسال تنها 876 میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده که کاهش 29 درصدی داشته است.در مقابل، برخی کشورهای دیگر صادرات خود به ایران را افزایش داده و جای خالی آلمان را در تجارت با ایران پر کرده اند. برای مثال ایتالیا صادرات خود به ایران در 9 ماهه امسال را به میزان 16 درصد افزایش داده و به 426 میلیون یورو رسانده است. صادرات هلند به ایران نیز در این دوره با رشد 41 درصدی مواجه شده و به 395 میلیون یورو رسیده است. ایتالیا در 9 ماهه سال قبل 367 میلیون یورو و هلند 280 میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بودند.
