گردش مالی نجومی وی پی ان ها در ایران

گروه اقتصاد کلان -آیلین سیروس: سالهاست که اینترنت و اپلیکیشن های مختلف فیلتر می شوند و در عین حال همواره شاهد استفاده مسئولان و نمایندگان مجلس از این پلتفرم ها هستیم. سال 88 بود که فیلترینگ شبکه اجتماعی و پرمخاطب توییتر که حالا به ایکس شناخته می شود در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه مصوب و به وزارت ارتباطات ابلاغ شد که تا امروز ادامه دارد. در یک دهه گذشته این شبکه اجتماعی فیلتر شده که تقریبا تمام نمایندگان مجلس، اعضای هیات دولت، مسئولین نهادها و ارگانهای گوناگون در آن حضور داشته و مشغول به فعالیت هستند، فضای مناسب برای ابراز نظر و گفتگوی بی پرده با شهروندان است و به اعتقاد بسیاری برای تبلیغات انتخاباتی نمایندگان است. از سوی دیگر چند سالی است که از فیلترینگ شبکه‌ اجتماعی پرکاربر بین‌المللی تلگرام می‌گذرد.در این مدت مسوولان بار‌ها در خصوص بازنگری در بحث فیلترینگ صحبت کرده‌اند. با این همه تا این لحظه هنوز هیچ تغییری در این زمینه رخ نداده است. این در حالی است که در این مدت وزیر ارتباطات بار‌ها بر استقبال مردم از شبکه‌های اجتماعی بومی تاکید کرده است، اما آمار‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار و گزارش اخیر کمیسیون صنایع مجلس نشان می‌دهد که دست‌کم بیش از نیمی از مردم از ابزار‌های فیلترشکن استفاده می‌کنند و خرید فیلترشکن برای مردم تبدیل به روال عادی زندگی و لازمه ی روزانه شده است. با این اوصاف معلوم نیست فیلترینگ شبکه ها برای منفعت چه گروهی همواره ادامه دار دارد؟

گردش مالی فیلترینگ، عددی نجومی
بر اساس گزارش مرکز آمار، ۶۰ میلیون نفر از ایرانی‌ها از شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده استفاده می‌کنند. از طرف دیگر برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس نیز حاکی از آن است که حدود ۹۰ درصد ایرانیانی که از اینترنت استفاده می‌کنند، فیلترشکن پولی یا رایگان دارند. انجمن تجارت الکترونیک تهران نیز در گزارشی که در تیر ماه گذشته از وضعیت اینترنت منتشر کرده بود، اعلام کرد که ۹۶ درصد از مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند. در این میان گردش مالی فیلترینگ عدد و رقمی نجومی است که نمایندگان مجلس هر از گاهی به عاوین مختلف به آن پرداخته اما در نهایت این نهضت ادامه دارد و کسی پاسخگو نیست. حسن آصفری، عضو کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی کشور در مجلس، درآمد و گردش مالی کاسبان فیلترینگ در سال بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان عنوان کرده و می گوید: اینها یک ریال هم مالیات نمی‌دهند و چطور دولتی که می‌تواند فیلتر کند، نمی‌تواند این‌ها را نیز مجددا فیلتر کند؟ به نظر می‌رسد کاسبان فیلترینگ در برخی مجموعه‌ها نفوذ دارند و اعتقاد دارم این موضوع باید مدیریت شود. جلال رشیدی‌کوچی نیز گردش مالی کاسبان فیلترینگ را سالانه بیش از ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده و گفته قبلا هشدار داده بودم، تنها دستاورد فیلترینگ ایجاد بازار مکاره و پررونق خرید و فروش فیلترشکن است.
فیلترینگ حضور مردم در شبکه‌های اجتماعی خارجی را کم نکرده، فقط باعث ایجاد زحمت و هزینه برای مردم شده است. وزیر ارتباطات باید پاسخ‌گو باشد.این نماینده مجلس می گوید: به‌نظر می‌رسد گردش مالی فیلترینگ در کشور ۴۴ هزار میلیارد در سال است. خب چرا داریم این کار را می‌کنیم؟ واقعیت‌ها را من کنار همدیگر گذاشتم. چرا آقایان حمله می‌کنند که این سیاه‌نمایی است. من سیاه‌نمایی نمی‌کنم. من روزگار سیاهی که بر سر مردم آمده را به آن‌هایی که نمی‌خواهند بفهمند، مستند نشان می‌دهم.

دعوای مجلس و دولت بر سر مقصر اصلی مافیای فیلترشکن فروشی
به گفته بسیاری از کارشناسان گردش مالی فیلترشکنها سر به فلک میزند و نکته جالب توجه در این میان دعوای دولتی ها و مجلسی بر سر مشخص کردن افراد پشت پرده مافیای فیلترشکن فروشی هاست که این روزها از گوشه و کنار زیاد مشنویم. چندی پیش یکی از نمایندگان مجلس در برنامه ای تلوزیونی، وزیر ارتباطات را مقصر این مسئله دانست و عنوان کرده بود وزیر ارتباطات با عدم ارائه گردش مالی فیلترشکن‌ها به ادامه‌دار شدن این بحث دامن می‌زند. وزیر ارتباطات کمی پس از صحبت‌های این نماینده مجلس در یک شبکه اجتماعی بومی خطاب به یکی از کاربران گفت هرکسی که چنین ادعایی را مطرح می‌کند باید مستندات خود را در محکمه ارائه کند. او همچنین در حاشیه بازدید از استان مرکزی اظهار کرد که از قوه‌قضائیه و هیات نظارت بر رفتار نمایندگان می‌خواهد این ادعای نماینده مجلس در خصوص فیلترشکن‌ها را بررسی کنند تا معلوم شود چه کسانی پشت مافیای فیلترشکن فروشی پنهان می‌شوند. هفته پیش هم یک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در یک برنامه تلویزیونی اظهار کرد که نویسندگان برنامه فیلترینگ همان‌هایی هستند که برنامه وی‌پی‌ان‌ها را می‌نویسند. جواد نیک‌بین گفت: «گردش مالی وی‌پی‌ان دست کسانی است که فیلتر هم می‌کنند. وی‌پی‌ان‌فروش‌ها در داخل کشور هستند نه خارج.» او ادامه داد: «هر چند ممکن است برخی دوستان از دست من ناراحت شوند، اما شفاف می‌گویم: نویسندگان برنامه فیلترینگ (طرح صیانت) همان‌هایی هستند که نویسندگان وی‌پی‌ان‌ها (فیلترشکن‌ها) هم هستند. یعنی کسی که برنامه فیلترینگ را می‌نویسد یا خودش مستقیما یا با چند واسطه، وی‌پی‌ان را هم می‌فروشد. من به وزارت ارتباطات رفتم، برخی به من اعتراض کردند که چرا طرح تحقیق و تفحص را امضا کرده‌اید، وی‌پی‌ان‌ها از خارج کشور هدایت می‌شوند، من گفتم، خیر، کانون فروش وی‌پی‌ان‌ها داخل کشور است.» این پایان ماجرا نبود، عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در پستی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد به صحبت‌های نیک‌بین واکنش نشان داد و نوشت: از قوه قضاییه و هیات نظارت بر رفتار نمایندگان می‌خواهم این ادعا را بررسی کنند تا معلوم شود چه کسانی پشت مافیای فیلترشکن فروشی پنهان می‌شوند؛ البته که کلید حل مشکل، قانونگذاری و دست خود مجلس است.
ناگفته نماند که این روزها برخی از نمایندگان بیش از گذشته به موضوع گردش مالی فیلترشکنها پرداخته و به دنبال شفاف سازی و به نوعی گرفتن حق مردم هستند که به نظر میرسد نزدیک شدن به انتخابات بر این جریان بی تاثیر نیست! سوال اساسی این است که آیا فیلترینگ شبکه های اجتماعی در طول این سالها، منفعت و سودی برای دولت داشته است اگر نه برای چه کسانی منفعت آمیز بوده است؟