گروه انرژی: میدان گازی آرش میدانی مشترک بین ایران، عربستان و کویت است که اخیرا کشور های عرب مدعی شده اند ایران سهمی در این میدان گازی ندارد. این میدان یکی از میادین گازی است که در سال جاری مناقشاتی برای بهره برداری از آن بین سه کشور ایران، کویت و عربستان وجود داشته است، اما با نگاهی به سوابق تاریخی مذاکرات ایران و کویت نشان میدهد در طول مذاکرات دو کشور از ۶۰ سال پیش، بر سر تعیین مرزهای آبی و همکاری مشترک در برداشت از این منابع گازی، همواره سران دو کشور حق کشور مقابل را برای سهمداشتن در این منابع عظیم گازی بهرسمیت شناختهاند.
داستان آرش از گذشته تا کنون
به گزارش تجارت، میدان «آرش» در میانههای نیلگون خلیجفارس، غریب و یکه و تنها سالهاست که خفته است. هیچکس سراغش نرفت تا آنگاه که هیاتمدیره شرکت ملی نفت ایران در نیمه اول دهه هشتاد، موضوع میدان «آرش» را در هیاتمدیره و شورای عالی خلیجفارس مطرح کرد.ریشه مشکل از آنجا بود که کشور کویت از دهه چهل هیچگاه حاضر به همکاری و مشارکت در تعیین مرز دریایی میان دو کشور ایران و کویت نشده بود. نخستین دور گفتگوهای تعیین مرز دریایی با کویت در سال ۱۳۴۲/۱۹۶۳ انجام شد، اما نتیجهای در بر نداشت. این در حالی بود که سایر نقاط مرزی با دیگر همسایگان حوزه خلیجفارس مشخص شده بود. در سال ۱۳۴۶ شرکتی ژاپنی به فعالیتهای اکتشافی در این نقطه خلیجفارس اقدام و میدانی از نفت و گاز را کشف کرد. طرف کویتی، این میدان را «الدوره» نام نهاد و آرزوهایش را به این نام پیوند زد.میدان «الدوره» که ایران آن را میدان گازی آرش نام نهاد در جنوب غربی جزیره خارک و در جنوب میدان نفتی ابوذر (اردشیر سابق) و در آبهای مرزی ایران با منطقه بیطرف بین عربستان و کویت قرار دارد. زمان میگذشت و تعیین مرز دریایی بین ایران و منطقه بیطرف به فراموشی سپرده شد. شاید یکی از علتهای تعیین نشدن مرز همین بود که اینجا منطقه بیطرف دریایی بین دو کشور کویت و عربستان بود. تقویم تاریخ، دهه هشتاد را رقم زد. در این زمان، یعنی در سالهای ۷۹ و ۸۰ کویت به فعالیتهای اکتشافی در مرز و منطقه بیطرف دریایی بین عربستان و کویت که همجوار آبهای ایران است، اقدام کرد. اقدامی که حساسیت مقامها و مسوولان وقت وزارت نفت ایران را برانگیخت. سید مهدی حسینی در تازهترین گفتوگویش در ۲۳ مرداد با اکو ایران گفته است: کویت به درخواستهای مکرر و دوباره ایران برای گفتگو جدیتی نشان نمیداد. سرانجام موضوع میدان «آرش» در شورای عالی خلیجفارس به دبیری دکتر علیاکبر ولایتی مطرح شد.در این نشست که سید مهدی حسینی از سوی وزارت نفت در آن شرکت جسته بود، مصوب شد حال که کویت به درخواستهای گفتگو برای تعیین مرز دریایی پاسخ نمیدهد، وزارت نفت با برپایی دکل حفاری، عملیات اکتشاف و تعیین دقیق ذخایر و حدود میدان را انجام بدهد. کاری که در سال ۱۳۸۱ از سوی ایران آغاز شد.
تا اینجا دو مرحله مهم و اثرگذار تاریخی از میدان «آرش» بیان شد. سومین مرحله تاثیرگذار تاریخی در میدان «آرش» یا همان «الدوره» که کویتیها مینامندش در ۲۱ آذر سال ۱۴۰۰ رقم خورد. زمانی که رسانهها گزارش دادند توافقی میان کویت و عربستان شکل گرفت که بر پایه آن مدیران عامل دو شرکت نفت خلیجی کویت و شرکت نفت آرامکو عربستان قراردادی را برای توسعه میدان «آرش» امضا کردند.این قرارداد بین خالد العتبی، مدیرعامل شرکت نفت کویت و امین ناصر، مدیرعامل آرامکو امضا شده بود. خالد العتبی پس از امضای این قرارداد به رسانهها گفت: هدف از این قرارداد رسیدن به تولید یک میلیارد فوت مکعب گاز و ۸۴ هزار بشکه میعانات گازی در روز است.این قرارداد که در اجرای تفاهمنامه سوم دیماه ۱۳۹۸ بین دو کشور شکل گرفته بود، سرانجام در یکم فروردین ماه ۱۴۰۱ بین وزیران نفت عربستان و کویت نهایی شد. ایران بدون فوت وقت این قرارداد را غیرقانونی خواند و بر حق خود در میدان «آرش» تاکید کرد. چهارمین سرگذشت تاریخی میدان «آرش» از ششم تیرماه ۱۴۰۲ بر تارک رسانهها و خبرگزاریها نشست. این زمانی بود که محسن خجستهمهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در گفتگو با خبرنگاران خبر از آمادگی کامل ایران برای حفاری در میدان «آرش» داد. او گفت: منابع قابل توجهی را در هیاتمدیره شرکت ملی نفت برای اجرای طرح توسعه میدان «آرش» مصوب کردهایم و با آماده شدن شرایط، حفاری در میدان مشترک «آرش» را آغاز میکنیم.چند روز بعد، در ۱۲ تیرماه ۱۴۰۲ سعدالبراک، وزیر نفت کویت در بیانیهای که الجزیره آن را منتشر کرد، اظهار داشت: ما ادعاها و رویههای ایران را در میدان «الدوره» رد میکنیم.