گروه صنعت و تجارت: آینده تجارت و اقتصاد در سال 20247 چگونه است؟ آیا نااطمینانی ها از فضای کلان اقتصادی در عرصه جهانی و موانع تجارت خارجی در دو بال صادرات و واردات رفع و مسیر تجارت تسهیل می شود؟ به گزارش تجارت، چشمانداز تجارت جهانی در سال ۲۰۲۴ همچنان «نامطمئن» و «بدبینانه» خواهد ماند. کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد) در گزارش «بهروزرسانی تجارت جهانی» که اخیرا منتشر شد، این موضوع را تایید کرده است. این گزارش با توجه به عواملی مانند تنشهای ژئوپلیتیک، افزایش بدهیها و آسیبپذیری گسترده اقتصاد جهانی، نسبت به تجارت جهانی در سال ۲۰۲۴ بدبین است. سال ۲۰۲۳ سالکاهش حجم تجارت در بسیاری از تولیدات و بین بسیاری از کشورها بودهاست. آهن و فولاد، تجهیزات اداری و مخابراتی، منسوجات و پوشاک از جمله کالاهایی هستند که افت تجارت در آنها محسوس است. در این بین یک استثنا وجود دارد و آن وسایل نقلیه است که تجارت آن رشد داشتهاست. بر اساس گزارش سازمان تجارتجهانی دلیل اصلی این افت در تجارت کاملا مشخص نیست اما نرخ بالای تورم در جهان، افزایش نرخ بهره، افزایش ارزش دلار و تنشهای ژئوپلیتیکی از جمله عوامل کمککننده به این پدیده هستند. بهطور کلی حجم تجارت در نیمه اول سالجاری میلادی نسبت به مدت مشابه پارسال ۰.۵درصد کاهشیافته اما نشانهها این خوشبینی را ایجادکرده که در نیمه دوم سالاین نرخ افزایش قابلقبولی داشتهباشد.
از جمله عوامل تاثیرگذار بر تجارتجهانی میتوان به تغییرات قیمت انرژی اشاره کرد. میانگین قیمت جهانی نفتخام در اوت ۲۰۲۳ معادل ۳۸درصد نسبت به میانگین سال۲۰۱۹ افزایش داشته و قیمت گاز طبیعی در اروپا در همین دوره ۱۳۳درصد افزایش داشتهاست. کشورهای اروپایی در زمستان امسال باید با افزایش ظرفیت ذخیرهسازی گاز طبیعی از نوسانات شدید قیمت انرژی در زمستان جلوگیری کنند. در اینصورت میتوان امیدوار بود که زمستان امسال تجارتجهانی تحتتاثیر افزایش قیمت انرژی قرار نگیرد. خطر دیگری که تجارت را تهدید میکند مربوط به حوزه امنیت غذایی است. بهرغم کاهش اخیر قیمتها، در اوت ۲۰۲۳ میانگین قیمت محصولات غذایی ۴۶درصد بیشتر از سال۲۰۱۹ محاسبه شدهاست. اما تقریباً همه در سال ۲۰۲۳ انتظار یک رکود جهانی را داشتند، زیرا بانکهای مرکزی به افزایش نرخ بهره برای کاهش نرخ تورم ادامه دادند؛ اما در روزهای پایانی این سال، اکنون میدانیم که این باور عمومی و جهانی اشتباه بوده است. برخلاف باور عمومی و جهانی، در سال ۲۰۲۳ نهتنها رکود اقتصادی جهانی رخ نداد بلکه تولید ناخالص داخلی جهانی حدود ۳ درصد رشد کرده است. بازارهای کار مقاومت کردهاند و تورم در حال کاهش است. ارزش بازارهای سهام نیز ۲۰ درصد افزایشیافته است. این عملکرد کلی، تنوع گستردهای را در خود پنهان دارد. اکونومیست دادههایی را در مورد پنج شاخص - تورم، وسعت تورم، تولید ناخالص داخلی، مشاغل و عملکرد بازار سهام را برای ۳۵ کشور عمدتاً ثروتمند جمعآوری کرده است. این دادهها براساس میزان عملکرد کشورها در هریک از حوزههای موردبررسی رتبهبندی شده است و یک امتیاز کلی بهدستآمده است که در این جدول نمایش دادهشده است. در صدر جدول، برای دومین سال متوالی، یونان قرارگرفته است؛ نتیجهای قابلتوجه برای اقتصادی که تا همین اواخر مثالی برای سوء مدیریت بود. بهغیراز کره جنوبی، بسیاری از دیگر کشورها که عملکرد عالی داشتهاند، در قاره آمریکا حضور دارند. آمریکا سوم است. کانادا و شیلی هم خیلی عقب نیستند. در همین حال، بسیاری از کندترها در شمال اروپا قرار دارند، ازجمله انگلیس، آلمان، سوئد و فنلاند. مقابله با افزایش قیمتها چالش بزرگ در سال ۲۰۲۳ بود. اولین معیار اکونومیست به تورم اصلی میپردازد که اجزای نوسانی مانند انرژی و مواد غذایی را حذف میکند و شاخص خوبی برای محاسبه فشار تورمی اساسی است. ژاپن و کره جنوبی برای قیمتها سقف گذاشتهاند. در سوئیس قیمتهای اصلی سالانه فقط ۱٫۳ درصد افزایش یافت. بااینحال، در سایر نقاط اروپا، بسیاری از کشورها هنوز با فشار جدی روبرو هستند. در مجارستان تورم اصلی سالانه ۱۱ درصد است. فنلاند نیز که بهشدت به منابع انرژی روسیه وابسته است، با مشکل مواجه است. در بیشتر کشورها، تورم در حال کاهش است؛ گزینهای که با شاخص "وسعت تورم" اندازهگیری شده است، معیاری که سهم اقلام در سبد قیمت مصرفکننده را محاسبه میکند که در آن قیمتهای سالبهسال بیش از ۲ درصد افزایش مییابد. بانکهای مرکزی در کشورهایی ازجمله شیلی و کره جنوبی در سال ۲۰۲۲، زودتر از بسیاری از همتایان خود در سراسر جهان ثروتمند، نرخهای بهره را بهشدت افزایش دادند و اکنون به نظر میرسد که از مزایای آن بهره میبرند. در کره جنوبی وسعت تورم از ۷۳ درصد به ۶۰ درصد کاهشیافته است. بانکهای مرکزی در آمریکا و کانادا، که در آنها وسعت تورم بهشدت کاهشیافته است هم میتوانند به عملکرد خود افتخار کنند. بااینحال، درجاهای دیگر، نبرد با تورم حتی به پیروزی نزدیک هم نشده است.