علی‌اصغر زرگر
کارشناس مسائل منطقه
وضعـــیت امــروز خاورمیانه یک شرایط خاص به حساب می‌آید و این تحولات تا آسیای میانه و قفقاز هم دامنه پیدا کرده است. در کشورهای منطقه و حتی در تاجیکستان و پاکستان شاهد شکل‌گیری کانون‌های متعددی هستیم که اگرچه در درون دولت‌ها حضور دارند اما به گونه‌ای دیگر رفتار می‌کنند و این مساله در هیچ جای دیگر دنیا بروز و ظهور ندارد؛ به گونه‌ای که اساساً صحنه معادلات توسط این کانون‌ها تغییر پیدا کرده است. در سوی دیگر، شاهد آن هستیم که غرب و اسرائیل هم مسائل کنونی را رصد می‌کنند و این در حالیست که دولت‌ها به صورت مستقیم در حال کسب و تامین منافع خودشان هستند. به عنوان مثال در آذربایجان موساد فعال است یا ترکیه در شمال عراق و سوریه بدون هماهنگی با بغداد دست به عملیات می‌زند. در پاکستان هم شاهد آن هستیم که تحریک طالبان پاکستان علیه دولت و با گذر از هرگونه خط قرمز علیه اسلام آباد فعالیت می‌کند و در افغانستان هم اوضاع و احوال به گونه‌ای دیگر طی می‌شود که تمام این مسائل نشان می‌دهد یک اراده مشهود بدون هماهنگی با دولت‌ها در حال فعالیت است و این میتواند برای تمام منطقه خطرناک باشد. در این راستا نگاه غرب به این مسائل هم کاملاً منافع‌محور بوده و به صورت گزینشی عمل می‌کنند. به عنوان نمونه اخیراً ایالات متحده، انصارالله یمن را تروریستی اعلام کرده و این در حالیست که آمریکا سراپا در حال حمایت از اسرائیل است. در مقابل هم یمنی‌ها اقدامات خود در دریای سرخ را در راستای حمایت از مردم غزه می‌دانند. در این بین وضعیت آمریکا هم با توجه به این حمایت‌ها و اصرار بر ادامه آن چندان مناسب نیست اما نقش آمریکا در این پرونده را نمی‌توان نادیده گرفت. اگر ایالات متحده به هر ترتیب اسرائیل را مهار می‌کرد، کار به این نقطه نمی‌رسید اما نکته اینجاست که مهلت ۳۰ روزه برای اجرایی شدن شناسایی انصارالله به عنوان گروه تروریستی، نشان از یک نگاه دیگر دارد. به نظر می‌رسد واشنگتن منتظر آن است که ببیند در این ۳۰ روز جنگ در غزه مابین حماس و اسرائیل به کجا می‌رسد و حتی ممکن است که در نهایت یک ائتلاف جهانی را با مشارکت اروپا علیه انصارالله و یمن تشکیل دهند. از منظر دیگر باید توجه کرد که در لاهه و به ابتکار آفریقای جنوبی پرونده قضایی علیه اسرائیل جاری است. اگر در خلال این روند، لاهه یک رأی موقت صادر کند، احتمالاً بحث توقف موقت درگیری‌ها مطرح می‌شود تا آنها بتوانند بر اساس این رأی، اولاً آتش‌بس موقت را برای حفظ آبروی اسرائیل اجرایی کنند و ثانیاً بتوانند به صورت میدانی تحقیقات خود را انجام دهند. به همین دلیل فرصت ۳۰ روزه که آمریکا برای اجرایی کردن تروریستی خواندن انصارالله اعلام کرده، در حقیقت به این مسائل مربوط است. موضوع دیگر این است که اگر آمریکا به هر ترتیبی اسرائیل را از حیث تسلیحاتی تحت فشار قرار دهد، میتواند آن را کنترل کنند اما فعلاً بر این عقیده هستند که آنها در حال دفاع مشروع از خود بوده و معتقدند که باید منتظر بود و دید که اوضاع به کدام سمت و سو می‌رود. این در حالیست که اسرائیل در پلان کلی به دنبال شخم زدن غزه و آواره کردن ساکنان آن است که مصر یا هر نقطه دیگر برای انتقال این جماعت مدنظر آنها خواهد بود.
