گروه راه و مسکن: بررسی داده‌های مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد خرید خانه در ترکیه توسط ایرانیان در سال ۲۰۲۳ به ۴۲۷۲ مورد رسیده است که حکایت از کاهشی ۴۸ درصدی نسبت به سال پیش از آن، یعنی ۲۰۲۲ میلادی دارد؛ ضمن اینکه اگر فردی قصد خروج از ترکیه را داشته باشد، با توجه به هزینه‌هایی که در طی مدت زمان اقامت خود در ترکیه داشته است، این سرمایه‌گذاری برای او سود منطقی نداشته است؛ حال آنکه اگر فرد قصد ادامه زندگی در این کشور را داشته باشد، می‌توان گفت توانسته در این کشور از ارزش پول خود در برابر تورم محافظت کند. به گزارش «تجارت»،هر چند دولت با تلاش های خود ظرف ماههای گذشته توانسته تورم را تا حدودی مهار کرده و برخی از لنگرهای تورمی را از بین ببرد، اما به هر حال اقتصاد ایران به صورت سنتی و سنواتی، همواره با تورم های بالا به خصوص در دهه های سخت تحریمی، دست و پنجه نرم کرده است و به همین دلیل، استمرار تورم‌های دو رقمی در اقتصاد ایران باعث شده تا مردم در جست و جوی راه‌های مختلفی جهت مقابله با این تورم و حفظ ارزش پول خود باشند؛ هر چند برخی راههایی که انتخاب می کنند؛ راه به بیراهه می برد و در جای دیگر باید تاوان آن را پس بدهند.
حفظ دارایی ایرانی ها در بازار مسکن ترکیه
بر این اساس، بسیاری از مردم جهت حفظ ارزش پول خود به خرید انواع دارایی روی می‌آورند و یا ترجیح می‌دهند تا آن را سریع‌تر خرج یک کالای مصرفی کنند؛ چراکه در آینده مجبور هستند آن کالا را گران‌تر تهیه کنند. از سوی دیگر، برخی از مردم در بازارهایی مانند بورس، طلا، و ارز سرمایه‌گذاری می‌نمایند؛ البته گروه دیگری از مردم هم هستند که به سرمایه‌گذاری در بازارهای خارجی روی آورده‌اند. از بازار فارکس گرفته تا رمزارزهای مختلف، از مقاصد محبوب ایرانیان جهت سرمایه‌گذاری در بازارهای خارجی بوده‌اند. علیرغم سودی که ممکن است در این بازارها وجود داشته باشد، نباید ریسک بالای آن را نیز نادیده گرفت. در این میان، سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی نیز یکی از راه‌های مردم جهت مقابله با تورم بوده است. ترکیه، در بیشتر اوقات یکی از محبوب‌ترین مقاصد ایرانیان برای سرمایه‌گذاری بوده که خرید ملک در ترکیه، یکی از راههایی است که برخی از افراد به عنوان سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند و بسیاری از سرمایه‌گذاران نیز به تأسیس شرکت در این کشور اقدام می‌ورزند. با این حال داده‌ها نشان می‌دهد دوران سرمایه‌گذاری در ترکیه به پایان رسیده است. بررسی داده‌های مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد خرید خانه در ترکیه توسط ایرانیان در سال ۲۰۲۳ به ۴۲۷۲ مورد رسیده است که حکایت از کاهشی ۴۸ درصدی نسبت به سال پیش از آن، یعنی ۲۰۲۲ میلادی دارد.
کاهش تقاضای برای ملک در ترکیه
این مسأله می‌تواند نماگری از کاهش تقاضا برای ملک در ترکیه باشد که می‌تواند در قیمت ملک در ترکیه تأثیرگذار باشد. البته باید توجه داشت که این مسأله تنها نماگری از کاهش تقاضای خارجی‌ها، و دید آن‌ها نسبت به ادامه تلاطم در اقتصاد ترکیه می‌باشد. با این حال، نماگرهای دیگری نیز وجود دارد که کاهش تقاضا در بازار مسکن ترکیه را نشان می‌دهد. رشد بالایی که که در سال ۲۰۲۱ آغاز شد، در نهایت روند صعودی خود را از دست و ترمز آن در اثر دو عامل کشیده شد. عامل اول را می‌توان سیاست‌های بانک مرکزی در مورد افزایش نرخ بهره دانست. افزایش نرخ بهره در چند ماه گذشته باعث شد تا قیمت در بازارهای دارایی کاهش بیابد. از سوی دیگر، به دلیل بالا رفتن سرسام آور قیمت مسکن در این کشور، در نهایت تهیه مسکن از قبل سخت‌تر شده است که این مسأله نیز می‌تواند نماگر دیگری بر کاهش تقاضا در بازار مسکن در ترکیه باشد. اگرچه تورم در ترکیه هنوز اعداد بالایی را تجربه می‌کند، با این حال نزولی شدن روند قیمت مسکن باعث بی میل شدن سرمایه‌گذاران خارجی شده است. تورم بالا را می‌توان یکی دیگر از دلایلی دانست که علاوه بر رشدهای بالا در قیمت مسکن، سرمایه‌گذارانی که قصد اقامت در ترکیه دارند را از تصمیم خود باز می‌دارند.
قوانین اقامت ترکیه و رشد قیمت ملک
تا سال ۲۰۱۸ قوانین سختی در مورد دریافت اقامت در مورد ترکیه وجود داشت. در نهایت دولت ترکیه در تصمیم اقدام به تسهیل قوانین مرتبط با اقامت کرد که یکی از تبعات آن افزایش خرید ملک توسط خارجی‌ها در این کشور بود. با این حال، در سال ۲۰۲۰ دولت ترکیه در مورد شرایط اقامت تصمیمات جدید را اتخاذ کرد. به عنوان مثال، ارزش ملکی که برای درخواست شهروندی خریداری می‌شود از ۲۵۰ هزار دلار به حداقل ۴۰۰ هزار دلار افزایش یافت. همچنین بر این اساس ازجمله راه‌های دریافت شهروندی ترکیه سرمایه‌گذاری ثابت به ارزش حداقل ۵۰۰ هزار دلار و تایید وزارت صنعت و فناوری خریداری چندگانه ملک غیرمنقول به ارزش حداقل ۴۰۰ هزار دلار آمریکا به قید ممنوع بودن فروش تا مدت سه سال یا تنظیم قرارداد دفاتر اسناد رسمی درخصوص پیش‌خرید واحدهای مسکونی به ارزش ۴۰۰ هزار دلار یا معادل آن در ارزهای دیگر یا معادل آن در لیر ترکیه به قید ممنوع بودن انتقال آن تا مدت سه سال تاییدشده توسط وزارت محیط‌زیست و شهرسازی، ایجاد کردن فرصت شغلی حداقل برای ۵۰ نفر تاییدشده توسط وزارت، خانواده کار و خدمات اجتماعی حداقل معادل ۵۰۰ هزار دلار یا معادل آن در ارزهای دیگر یا معادل آن در لیر ترکیه را به مدت سه سال در بانک‌های ترکیه سپرده‌گذاری کردن و تایید از طرف سازمان بانکداری با شرط خریداری سهم مشارکت سهام صندوق سرمایه‌گذاری املاک یا سهم مشارکت سهام صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه به ارزش حداقل ۵۰۰ هزار دلار تایید شده توسط هیات‌مدیره بازار سرمایه است.
ثبات بازار مسکن ترکیه با ایرانی ها؟
کاظم مرتاض، عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی ارومیه شرحی از وضعیت سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در بازارهای ترکیه ارائه کرد و گفت: من از سال ۱۳۶۸ اقتصاد ترکیه را رصد می‌کنم اما تاکنون یک ریال در این کشور سرمایه‌گذاری نکرده‌ام. دلیل آن هم ادامه‌دار نبودن سیاست‌های سودآور اقتصادی آنهاست. البته این نبود ثبات به سرمایه‌گذاران خارجی ایران، اروپایی و حتی چینی اختصاص دارد و نه سرمایه‌گذاران داخلی. عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکیه اضافه کرد: ترک‌ها سرمایه‌های جذب شده به ترکیه را به سمت مسکن سوق می‌دهند. من تاکنون مشاهده نکرده‌ام که یک سرمایه‌گذار ایرانی بتواند از سرمایه‌گذاری در بازار سهام ترکیه منتفع شود، همچنین موضوع سپرده‌گذاری بانکی در ترکیه امر مهمی تلقی نمی‌شود زیرا پول ملی در این کشور نوسانات بسیار دارد. وی خاطرنشان کرد: ترکیه سرمایه‌های ورودی را به بخش املاک سوق داد تا کسری مسکن را در این کشور جبران و مسکن موردنیاز برای مردم این کشور را تامین کنند اما در مقابل صنایع کوچک و متوسط خود را متضرر کرد. ترک‌ها با تبلیغات گسترده ایرانی‌ها را به خرید ملک در این کشور ترغیب می‌کردند و املاک خود را به خریداران ایرانی با دو تا چند برابر قیمت فروش آن به خریدار ترکیه‌ای می‌فروختند و اقامت این کشور را هم اعطا می‌کردند. در حالی که این اقامت سرمایه‌گذار را به عنوان شهروند ترکیه‌ای معرفی نمی‌کرد تا او بتواند به عنوان یک شهروند ترک که مانند شهروند ایرانی تحت تحریم نیست تجارت خارجی خود را پیش برد بنابراین مدل اقامت با خرید ملک امتیاز ویژه‌ای برای خریدار ایرانی نداشت.
