مزایای طرح مالیات بر عایدی سرمایه

عبدالرضا ارسطو
کارشناس اقتصادی

واژه مالیات بر عایدی سرمایه اصلش برای گسترش عدالت مالیاتی و توزیع عادلانه درآمد در جامعه است. مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر خانه‌های خالی و خودروهای لوکس بیشتر از آنکه برای دولت جنبه درآمدی داشته باشند، برای تنظیم‌گری و سیاستگزاری در بازار دارایی‌ها و بازارهای مالی اخذ می‌شود و هدفش عدالت مالیاتی است. با توجه به ایراد شورای نگهبان، مواردی به طرح اضافه شد و تورم را از درآمد مشمول بر مالیات عایدی بر سرمایه کم کردند، به همین خاطر عدالت مالیاتی، بهتر اجرا می‌شود.
تورمی که نهادهای رسمی اعلام می‌کنند، برای کشور معتبر است. همیشه در ادبیات علمی هم بین تورم احساسی مردم و تورم محاسباتی یا اعلامی نهادهای متولی مثل بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، اختلاف‌هایی وجود دارد. تورمی که دستگاه‌های دولتی محاسبه می‌کنند، طی یک ساز و کار و فرآیند مشخص، کالیبره شده است و پایه علمی دارد. این تورم بر اساس یک سبدی از کالاها و خدمات محاسبه می‌شود و بر اساس همان تورمی که محاسبه می‌شود، اثرش در دارایی‌های مختلف متفاوت است.
بنابراین تورم تعریف دارد و اگر ما بخواهیم مبنای محاسباتی دستگاه‌هایی که متولی بوده و وظیفه‌شان محاسبه تورم است را قبول نکرده و رد کنیم، دیگر اصلا نمی‌توانیم روی چیزی توافق کنیم و آمار و شاخص‌های اقتصادی را مبنای تحقیق و برنامه‌ریزی اقتصادی قرار دهیم. با توجه به معافیت‌هایی که در پایه مالیاتی گذاشته شده است، احتمال ظلم به اشخاص عادی کاهش می‌یابد. معافیت برای معامله تا سقف چهار منزل برای هرخانواده، بر اساس جمعیت در دو سال در نظر گرفته شده است. با این بند تقریبا هیچ کدام از مردم عادی مشمول این پایه مالیاتی نمی‌شوند. این طرح بیشتر از جهت روانی مردم را تحت تاثیر قرار داده است. در حالی که در واقعیت بنا نیست که این مالیات را همه پرداخت کنند. سوال اینجا است که چند درصد از افراد جامعه چهار منزل مسکونی دارند یا چند خودرو و بیش از ۲۰۰ گرم طلا دارند، قشر محدودی از جامعه و جمعیت بسیار کمی که شامل یک صدک یا کمتر از یک دهک جامعه می‌شود، مشمول پرداخت این مالیات خواهند شد. بالاخره با توجه به زیرساخت‌های اطلاعاتی و پایگاه‌های اطلاعاتی که در سازمان امور مالیاتی وجود دارد، همچنین رصد تراکنش‌های بانکی، شناسایی دهک یا صدک مشمول پایه مالیاتی قابل انجام است. به مرور زمان با توجه به توسعه فناوری‌هایی که در سیستم مالیات‌ستانی ایجاد می‌شود، مسلما این پایه مالیاتی اصابت دقیق‌تر و عادلانه‌تری خواهد داشت. واقعا بعید می‌دانم بیش از چهار تا پنج درصد جامعه مشمول این پایه مالیاتی شوند. در این طرح ساختمان‌های نوساز، سازنده‌ها و خودروهای نو همه از مالیات معاف شده‌اند. زمین‌های کشاورزی که روی آنها کشت انجام می‌شود هم معاف هستند.